Σταυρός: Η διπλή παραλία της Κρήτης με τα κυανοπράσινα νερά και το παλιό βενετικό λατομείο

 Λευκή αμμουδιά, υπέροχα, ρηχά νερά με γαλαζωπές και ανοιχτοπράσινες αποχρώσεις. Τέτοιες ποιότητες θα αρκούσαν για να αναδείξουν οποιαδήποτε παραλία, οπουδήποτε στην ηπειρωτική Ελλάδα ή στα νησιά της χώρας μας. Αλλά στην περίπτωση του Σταυρού υπάρχουν και περαιτέρω χαρακτηριστικά, τα οποία συμβάλλουν στην ιδιαιτερότητά του.

Ο λόγος για τη διπλή ακτή του παραθαλάσσιου χωριού Σταυρός της Κρήτης, το οποίο εντοπίζεται 17 χιλιόμετρα βορειοανατολικά από τα Χανιά. Τις δύο παραλίες χωρίζει η χερσόνησος Τραχήλι, όπου θα κολυμπήσετε δίπλα στα επιβλητικά ερείπια ενός παλιού λατομείου, το οποίο άνθισε κατά την Ενετοκρατία. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό γνώρισμα είναι ο θεόρατος βράχος που θα δείτε να υψώνεται για αρκετά μέτρα απέναντι από το λιμάνι.

Πρόκειται για μια παραλία που γνώρισε σημαντική διεθνή δόξα κατά τη δεκαετία του 1960, όταν επιλέχθηκε για τα γυρίσματα της περίφημης ταινίας του Μιχάλη Κακογιάννη «Αλέξης Ζορμπάς» (ή «Zorba the Greek», στα αγγλικά), μα αργότερα ξεχάστηκε, μένοντας οικεία μόνο στους ντόπιους και στους γνώστες της ευρύτερης περιοχής του Ακρωτηρίου. 

Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, η μοίρα της έχει αλλάξει για ακόμα μία φορά, με τον μικρό κόλπο του Σταυρού να δέχεται σημαντική κίνηση επισκεπτών κάθε καλοκαίρι, αναπτύσσοντας παράλληλα και τουριστικές υποδομές, οι οποίες έχουν μεταμορφώσει το παλιό ψαροχώρι.

Η διπλή παραλία, το ενετικό λατομείο και ο Αλέξης Ζορμπάς

Λόγω της προαναφερόμενης χερσονήσου Τραχήλι, η παραλία του Σταυρού χωρίζεται σε δύο μέρη, που θα ακούσετε ίσως να τα αποκαλούν ως «δυτικό» και «ανατολικό» ερχόμενοι στην περιοχή. Το ανατολικό δείχνει ιδανικότερο για οικογένειες που έχουν μικρά παιδιά, λόγω της ρηχότητας των νερών, ενώ το δυτικό λογίζεται ως κάπως πιο ήσυχο, αν και τα Σαββατοκύριακα του Ιουλίου και του Αυγούστου θα συναντήσετε μπόλικο κόσμο και στις δύο περιπτώσεις.

Από τις δύο παραλίες, τώρα, κύρια θεωρείται αυτή στην έξοδο του ποταμού Νερόκαμπου, στα ανατολικά του χωριού. Πρόκειται για μια ακτή που θυμίζει λιμνοθάλασσα, με λευκή αμμουδιά και ρηχά, πεντακάθαρα νερά που –όπως είπαμε– διαθέτουν γαλαζοπράσινους χρωματισμούς. Ο κολπίσκος είναι καλά προστατευμένος από τους ανέμους. Ανάλογο προφίλ έχει βέβαια και η δεύτερη παραλία, η οποία βρίσκεται 200 μέτρα βορειοδυτικά, προσεγγίζοντας (αντίστοιχα) στη βόρεια και δυτική πλευρά του οικισμού.

Το στοιχείο που κάνει το τοπίο να ξεχωρίζει άμεσα, σε πρώτη ματιά, είναι ο προαναφερθείς βράχος απέναντι ακριβώς από το λιμανάκι του χωριού και την κύρια παραλία. Πρόκειται βασικά για το βουνό Βάρδιες, το οποίο σε πολλούς θυμίζει καμήλα (ως προς το σχήμα του). Αν προσεγγίσετε θα δείτε ότι διαθέτει και μονοπάτι, που οδηγεί στην κορυφή του. Από εκεί θα απολαύσετε υπέροχη θέα σε όλη την έκταση του Σταυρού, θα ανακαλύψετε όμως και μια σπηλιά.

Το δεύτερο διακριτό χαρακτηριστικό της περιοχής, που δεν είναι ούτε τόσο άμεσα ορατό, ούτε και τόσο γνωστό, είναι το ερειπωμένο λατομείο των Βενετών πάνω στη χερσόνησο Τραχήλι. Από εδώ εξορύχθηκε ο ασβεστόλιθος από τον οποίον κατασκευάστηκαν τα τείχη της πόλης Κανέα το 1252, στη θέση της αρχαίας Κυδωνίας, σε χρόνια που είχε αρχίσει για τα καλά η Ενετοκρατία στην Κρήτη. Πρόκειται, φυσικά, για τα σημερινά Χανιά. Σήμερα μπορείτε να κάνετε μια πραγματικά ξεχωριστή βουτιά εκεί, χαζεύοντας τα μεσαιωνικά κατάλοιπα, σε όποια από τις δύο πλευρές του Σταυρού κι αν επιλέξετε να κολυμπήσετε.

Πώς θα έρθετε στον Σταυρό

Όπως ειπώθηκε και πιο πριν, ο Σταυρός βρίσκεται πολύ κοντά στα Χανιά (17 χιλιόμετρα), με αποτέλεσμα η πρόσβαση εδώ να είναι πολύ εύκολη: αν ξεκινήσετε από το Διεθνές Αεροδρόμιο Χανίων θα χρειαστείτε 25 λεπτά για να φτάσετε με αυτοκίνητο, ενώ θα σας πάρει 35 λεπτά αν αφετηρία σας είναι το λιμάνι της Σούδας. Ακόμα όμως κι αν δεν διαθέτετε ΙΧ, υπάρχει συχνή συγκοινωνία με τα λεωφορεία του ΚΤΕΛ Χανίων.

Ερχόμενοι στον Σταυρό, τώρα, θα δείτε ένα χωριό με μόνιμο πληθυσμό 460 κατοίκων (σύμφωνα με την απογραφή του 2011), το οποίο γνωρίζει ιδιαίτερη τουριστική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια. Πολύ κοντά στη διπλή του ακτή, λοιπόν, θα βρείτε πληθώρα επιλογών για διαμονή και φαγητό. 

Η παραλία ζει ακόμα με την ανάμνηση του Άντονι Κουίν να χορεύει συρτάκι στα διεθνώς διάσημα κινηματογραφικά πλάνα του «Αλέξη Ζορμπά» (ταινία υποψήφια για 7 Όσκαρ, από τα οποία κέρδισε τα 3) και είναι οργανωμένη. Ωστόσο υπάρχει άφθονος χώρος για να στήσετε και τη δική σας ομπρέλα, αν προτιμάτε τις πιο ελεύθερες καταστάσεις.

www.travel.gr

 

Το Δικταίο Άνδρο Ο Τόπος Που Γεννήθηκε Ο Δίας

 

Σε υψόμετρο 1025 μ., πάνω από το χωριό Ψυχρό, βρίσκεται το σπουδαιότερο σπήλαιο της αρχαιότητας στην Κρήτη, το Δικταίο Άντρο. Ένα εντυπωσιακό άνοιγμα του εδάφους στη βόρεια πλαγιά του όρους Μουτσούνα Τούμπα, που προκαλεί δέος στους επισκέπτες του. Δεν είναι τυχαίο ότι οι αρχαίοι πρόγονοι επέλεξαν αυτό το σπήλαιο για να τοποθετήσουν τη γέννηση του Δία, Θεού των θεών και των ανθρώπων. Όπως εύστοχα παρατήρησε ο ιστορικός Σ. Σπανάκης, το Δικταίο είναι η «Βηθλεέμ της αρχαιότητας».

Η χρήση βέβαια του σπηλαίου ξεκινάει από τη νεολιθική εποχή (4000-3500 π.Χ.) οπότε χρησιμοποιήθηκε ως εποχική κατοικία ή καταφύγιο ανθρώπων και ποιμενικών ζώων. Αργότερα, στην προανακτορική εποχή (3500-2000 π.Χ.) το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε για την ταφή των νεκρών. Από το 2000 π.Χ. έως το 100 μ.Χ. εξυπηρέτησε ανάγκες λατρείας των θεών και συγκεκριμένα του Δία και κατά τον αρχαιολόγο Evans, και μιας γυναικείας θεότητας που ήταν προσωποποίηση της γονιμότητας και της βλάστησης (η μητέρα γη που ανέλαβε και έκρυψε στα κατάβαθά της το νεαρό Δία). Στο σπήλαιο εκτός από τους θεούς, λατρεύτηκαν και οι μεγαλοπρεπείς σταλακτίτες.

Μύθοι και θρύλοι για το Δικταίο Άντρο

Η συνεχής κατοίκηση του ανθρώπου στο Οροπέδιο Λασιθίου, σε συνδυασμό με το έντονο γεωμορφολογικό ανάγλυφο που εξάπτει την ανθρώπινη φαντασία, είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία πολλών θρύλων σε εποχές μάλιστα που η μυθοπλασία ήταν απαραίτητο κομμάτι στοιχείο ομαλής διαβίωσης. Οι περισσότεροι μύθοι αφορούν το σπήλαιο του Ψυχρού, το Δικταίο.

Η γέννηση του Δία

Ο γνωστότερος μύθος λέει ότι εδώ κατέφυγε η Ρέα για να γεννήσει το Δία προφυλάσσοντάς τον από τον πατέρα του Κρόνο. Η Ρέα προσπαθώντας να γλιτώσει το βρέφος από τον πατροκτόνο Κρόνο αναζήτησε κακοτράχηλους τόπους για να γεννήσει, κρυψώνες για να μην τους ανακαλύψει ο Κρόνος. Και βρήκε το Δίκταιο όπου οι Κουρήτες προκαλούσαν θόρυβο για να καλύψουν το κλάμα του μωρού και οι νύμφες της Κρήτης τάιζαν και φρόντιζαν το μωρό.

Ο Δίας και η κλοπή του μελιού

Όπως λέει ο γνωστός ιστορικός Σπανάκης, ορισμένοι συγγραφείς διασώζουν το θρύλο ότι το Δία τον φυλούσαν μέσα στο σπήλαιο οι μέλισσες και δεν επέτρεπαν σε κανένα την είσοδο. Κάποτε, τέσσερις θνητοί, ο Λάιος, ο Κούκουλος, ο Κέρβερος και ο Αίγλιος προσπάθησαν να μπουν στο σπήλαιο για να πάρουν το μέλι και προκειμένου να μην τσιμπηθούν από τις μέλισσες σκέπασαν το σώμα τους με χάλκινα ρούχα. Θύμωσε όμως ο Δίας και τους έστειλε κεραυνούς και έκανε κομμάτια τα χάλκινα ρούχα και προκειμένου να μην πεθάνουν (διότι δεν επιτρεπόταν να πεθάνει κάποιος μέσα στο σπήλαιο που ήταν ο τόπος γέννησης του θεού των θεών και των ανθρώπων) οι Μοίρες και η Θέμις τους μεταμόρφωσαν σε πουλιά, και από αυτούς κατάγονται οι λάιοι, οι κούκοι, οι κέρβεροι και οι γλαύκες.

Ο Μίνωας και οι νόμοι

Άλλος μύθος θέλει το Μίνωα, όπως ο νεότερός του Μωυσής, να ανεβαίνει στο Σπήλαιο για να συμπληρώσει τους νόμους του να δώσει λόγο των πράξεών του κατά τη διάρκεια της ενιαετίας του και να πάρει νέες Οδηγίες από τον πατέρα Δία.

Η αρπαγή της Ευρώπης

Σε αυτό το σπήλαιο έφερε ο Δίας την όμορφη Ευρώπη, κόρη του βασιλιά Αγήνορα ή Φοίνικα από τη Συρία μεταμορφωμένος σε ταύρο.

Το Δίκταιο είναι ένα από τα λίγα σπήλαια της Κρήτης που έχει αξιοποιηθεί τουριστικά. Πεντακόσια περίπου μέτρα από την είσοδό του υπάρχει ένας μεγάλος χώρος στάθμευσης των οχημάτων που καταφθάνουν καθημερινά. Στο γύρω χώρο λειτουργούν ταβέρνες και μικρά καταστήματα πώλησης αναμνηστικών δώρων. Για όσους δεν έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν τη θέα προς τον κάμπο από τα βουνά που κυκλώνουν το Οροπέδιο, σε αυτό το σημείο θα αποζημιωθούν, καθώς έχει μία από τις ωραιότερες θέες προς τον κάμπο, πριν ξεκινήσουν να ανεβαίνουν το πέτρινο μονοπάτι που οδηγεί στην είσοδο του σπηλαίου. Η πεζοπορία διαρκεί περίπου 10 λεπτά. Μερικά μέτρα πριν από την είσοδο του σπηλαίου υπάρχει τουριστικό περίπτερο όπου γίνεται η κοπή εισιτηρίων. Εντός του σπηλαίου υπάρχουν ράμπες και φωτισμός, για την ασφαλή και άνετη πρόσβαση έως το βάθος του.

Το σπήλαιο του Ψυχρού όπως θα το ακούσετε συχνά, θεωρείται ότι είναι από τους πιο επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους στην Κρήτη. Κατά μέσο όρο δέχεται 100000 επισκέπτες ετησίως.

ΠΗΓΗ: Οροπέδιο Λασιθίου, ο τόπος των θεών και των θρύλων, Δήμος Οροπεδίου Λασιθίου 2007

 

Ο Χώνος Του Οροπεδίου Λασιθίου

  Ο Χώνος, είναι η γνωστή καταβόθρα στη βόρεια πλευρά του Οροπεδίου Λασιθίου, που χιλιάδες χρόνια, καταπίνει τα νερά της βροχής, ξεδιψώντας όλους εμάς, που ζούμε στους πρόποδες του ορεινού όγκου των Λασιθιώτικων βουνών. Και για χιλιάδες χρόνια, μαζί με το νερό και από το Οροπέδιο Καθαρού, κατάπινε και τα χώματα που μεταφέρονται από τα δύο οροπέδια, μαζί με κλαδιά, ή άλλα απόβλητα της φύσης. 

Όμως τα τελευταία χρόνια με την άναρχη ανάπτυξη και τα κακά συνήθεια όλων, στο Χώνο, όπως βλέπετε και στη φωτογραφία, καταλήγει μεγάλο μέρος των σκουπιδιών που αφήνεται όπου δη, σε χωράφια και ρεματιές.

Επιπλέουν, βαρέλια, πλαστικά, ξύλα, κουτιά διάφορα, τενεκέδες, περιτώμματα των ζώων που βόσκουν και ότι βάλει ο νους του ανθρώπου.

Μπορεί η ανάπτυξη, στην Ελλάδα και στη Κρήτη, να ανέβασε το επίπεδο διαβίωσης, δεν υπήρξε όμως αντίστοιχη άνοδος ουσίας στο μορφωτικό επίπεδο των "αναπτυχθέντων", με αποτελέσματα όπως αυτό που βλέπετε!

Επειδή ο κάμπος του Λασιθίου πλημμύριζε και τα νερά σχημάτιζαν λίμνη καταστρέφοντας την παραγωγή, οι Βενετοί έκαμαν αποστραγγιστικά Γραμμικά έργα αποστραγγίσεωςτις γνωστές Λίνιες, (μεγάλα χαντάκια), είναι ένα ακόμα αξιοθέατο του Οροπεδίου και τότε είχαν καταφέρει να μετατρέψουν την περιοχή σε έναν απέραντο σιτοβολώνα. Λίνιες θα συναντήσετε σε οποιοδήποτε σημείο του Οροπεδίου.

Γεωμορφολογικά, ο Χώνος είναι ένας ιδιαίτερα ενδιαφέρον σχηματισμός. Θα τον καταλάβετε αμέσως μόλις πλησιάσετε στην περιοχή, εφόσον από μακριά ακόμη ξεχωρίζει ένας μεγάλος ασβεστολιθικός βράχος με κοκκινόμαυρες αποχρώσεις που υποδηλώνουν ότι παλαιότερα είχε κατακερματιστεί και υποχωρήσει μεγάλο μέρος του πετρώματος, αποκαλύπτοντας μέρος από το εσωτερικό του που αργότερα χρωματίστηκε από τα οξείδια του σιδήρου και την υγρασία. Στο ίδιο σημείο διακρίνεται ένα βύθισμα του εδάφους από όπου και παροχετεύονται τα νερά.

Η υποψία ότι από εκεί και μέσα υπάρχουν σπηλαιώδεις αγωγοί, οδήγησαν ομάδα σπηλαιολόγων στην εξερεύνησή του, το 2001, χρονιά που «άνοιξε» η είσοδος του Χώνου. Δυστυχώς, η προσπέλαση στον υπόγειο αγωγό δεν ήταν δυνατή πέρα από τα 20 μ. όπου έκλεινε από χώμα και άλλα φερτά υλικά.

Όταν όμως έρθει το πλήρωμα του χρόνου και φτάσει στο Οροπέδιο ο αγωγός που θα μεταφέρει το νερό στο φράγμα Αποσελέμη, δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτό το φαινόμενο, ούτε βέβαια μπορεί να συνεχιστεί η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων. Και τότε πολλοί θα πρέπει να ξεχάσουν τις κακές συνήθειες. Η προσγείωση στη πραγματικότητα θα είναι επώδυνη. Διότι, η γη είναι από μόνη της είναι ένα τεράστιο φίλτρο νερού, το οποίο όμως δεν θα υπάρχει για τις ποσότητες που θα πηγαίνουν στο φράγμα. Και τότε.......

 

Tο Σπήλαιο Του Αγίου Αντωνίου Μέσα Στο Πανέμορφο Καταπράσινο Φαράγγι Της Πατσού

 Tο Σπήλαιο του Αγίου Αντωνίου βρίσκεται βόρεια του χωριού Πατσός Αμαρίου, μέσα στο πανέμορφο καταπράσινο  Φαράγγι της Πατσού ή του Αγίου Αντωνίου.

 Το Σπήλαιο αυτό ονομάζεται και ως Σπήλαιο του Κραναίου Ερμή, καθώς ήταν ο τόπος λατρείας του Κραναίου Ερμή, όπως προκύπτει από την αναθηματική επιγραφή "Ερμή Κραναίω, Δώρος Στεφάνω ευχήν".

Σήμερα στο σπήλαιο υπάρχει το όμορφο Εκκλησάκι του Αγίου Αντωνίου, του προστάτη των παιδιών, το οποίο είναι κάτω από τη Βραχοσκεπή του Φαραγγιού.  Το σπήλαιο, όπως και το φαράγγι, είναι επισκέψιμα καθώς έχουν διαμορφωθεί με διάφορες αισθητικές επεμβάσεις της Δ/νσης Δασών.

Περίπου 300 μέτρα μακρύτερα προς τα νότια βρίσκεται ένα δεύτερο μικρό σπήλαιο,  η Φουρναρέ.

Το 1885-6 έγιναν κάποιες ανασκαφές από τον F. Halbherr, στο χώρο που βρίσκεται σήμερα το εκκλησάκι. Τα ευρήματα ήταν ανθρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια, τα οποία και βρίσκονται στο Μουσείο Ηρακλείου.

Σύμφωνα με το wikipedia.gr το 1894 βρέθηκαν και άλλα ευρήματα τα οποία πουλήθηκαν στον Arthur Evans και βρίσκονται στο Μουσείο της Οξφόρδης.

Οι πλέον πρόσφατες ανασκαφές έγιναν το 1989 από την ΚΕ΄Εφορία Κλασσικών Αρχαιοτήτων. Αυτές έδειξαν ότι η μινωική λατρεία ετελείτο κυρίως στο χώρο της Βραχοσκεπής και βρέθηκαν οστά ζώων που είχαν τεθεί στην πυρά, όπως επίσης και αγγεία-ειδώλια. Στις ίδιες ανασκαφές, τέλος, βρέθηκε ένα αγαλματίδιο του μυθικού θεού Πάνα.