Ο Επαμεινώνδας Ρεμουντάκης Που Διεκδίκησε Τα Δικαιώματα Των Χανσενικών

 

Τον Μάρτιο του 1936 έφτασε στη Σπιναλόγκα, το νησί των λεπρών, απέναντι από την Ελούντα της Κρήτης, ένας νεαρός που έμελλε να αλλάξει τη μοίρα όλων των ασθενών του νησιού. 

Ο Επαμεινώνδας Ρεμουντάκης. Ήταν μαθητής δημοτικού όταν χτυπήθηκε από τη νόσο του Χάνσεν, κοινώς γνωστή ως λέπρα. Τότε τα σημάδια της αρρώστιας δεν ήταν ορατά και ο μικρός  Επαμεινώνδας συνέχισε να ζει φυσιολογικά. Μεγαλώνοντας όμως, η ασθένεια δεν του χαρίστηκε και άρχισε να σημαδεύει με χαρακτηριστικό τρόπο το σώμα και το πρόσωπό του.... 

Απόδραση από τη Σπιναλόγκα Το 1931 εγκατέλειψε με μια βάρκα το χωριό του, την Αγία Τριάδα Σητείας, για να αποφύγει τον εγκλεισμό στη Σπιναλόγκα. Είχε προηγηθεί καταγγελία και οι αρχές τον αναζητούσαν παντού. Ο Ρεμουντάκης κατάφερε να ξεφύγει. Για λίγο βρήκε καταφύγιο στο Κουφονήσι και αργότερα κατάφερε να φτάσει στην Αθήνα. Εκεί χάθηκε ανάμεσα στο πλήθος της πόλης. Έδωσε εξετάσεις και πέρασε στη Νομική. 

Σαν φοιτητής ήταν πολύ δραστήριος και οργανωτικός. Συνέχισε να ζει κανονικά μέχρι το 1936. Τότε η αρρώστια  είχε προχωρήσει και πλέον δεν μπορούσε να κρυφτεί.  Την πορεία των σπουδών του, διέκοψε η αιφνίδια σύλληψή του. Αρχικά ο Ρεμουντάκης οδηγήθηκε στο νοσοκομείο λοιμωδών στην Αγία Βαρβάρα Αττικής. Λίγους μήνες μετά αποφάσισε οικειοθελώς να μεταφερθεί στη Σπιναλόγκα και να συνεχίσει εκεί τη ζωή του. 

Μόνη του παρηγοριά και συνάμα δυστυχία, ήταν ότι εκεί βρισκόταν ήδη η αδελφή του, που είχε χτυπηθεί κι αυτή από την ασθένεια. Στην αυτοβιογραφία του, αναφερόμενος στην απότομη διακοπή των... 

Απόδραση από τη Σπιναλόγκα Το 1931 εγκατέλειψε με μια βάρκα το χωριό του, την Αγία Τριάδα Σητείας, για να αποφύγει τον εγκλεισμό στη Σπιναλόγκα. Είχε προηγηθεί καταγγελία και οι αρχές τον αναζητούσαν παντού. Ο Ρεμουντάκης κατάφερε να ξεφύγει. Για λίγο βρήκε καταφύγιο στο Κουφονήσι και αργότερα κατάφερε να φτάσει στην Αθήνα. Εκεί χάθηκε ανάμεσα στο πλήθος της πόλης. Έδωσε εξετάσεις και πέρασε στη Νομική. Σαν φοιτητής ήταν πολύ δραστήριος και οργανωτικός. Συνέχισε να ζει κανονικά μέχρι το 1936. 

Τότε η αρρώστια  είχε προχωρήσει και πλέον δεν μπορούσε να κρυφτεί.  Την πορεία των σπουδών του, διέκοψε η αιφνίδια σύλληψή του. Αρχικά ο Ρεμουντάκης οδηγήθηκε στο νοσοκομείο λοιμωδών στην Αγία Βαρβάρα Αττικής. 

Λίγους μήνες μετά αποφάσισε οικειοθελώς να μεταφερθεί στη Σπιναλόγκα και να συνεχίσει εκεί τη ζωή του. Μόνη του παρηγοριά και συνάμα δυστυχία, ήταν ότι εκεί βρισκόταν ήδη η αδελφή του, που είχε χτυπηθεί κι αυτή από την ασθένεια. Στην αυτοβιογραφία του, αναφερόμενος στην απότομη διακοπή των... 

Στη Σπιναλόγκα Αν και η μοίρα δεν τον άφησε να πραγματοποιήσει τα όνειρά του, ο Ρεμουντάκης δεν το έβαλε κάτω. Με το που έφτασε στο νησί, ξεκίνησε τις προσπάθειες για να βελτιώσει την καθημερινότητα των κατοίκων. Οι τρόφιμοι του νησιού-γκέτο ήταν πολλοί και οι συνθήκες ζωής τριτοκοσμικές. Δεν υπήρχε ηλεκτρικό ρεύμα και καμία υποδομή για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. 

Το νησί ήταν βρώμικο και παρατημένο. Ο Ρεμουντάκης οργάνωσε την «αδελφότητα ασθενών Σπιναλόγκας». Αμέσως φρόντισε να βρεθεί ασβέστης, για να γίνει η κλασική απολύμανση στις αυλές και στα καλντερίμια. Σε λίγες μέρες το νησί άλλαξε όψη. Λίγο αργότερα έφτασε και μια ηλεκτροπαραγωγική μηχανή, που έδινε ρεύμα για να φωτίζονται οι δρόμοι τη νύχτα. Μετά από ενέργειές του, επισκέφτηκε το νησί ένας οδοντίατρος, που φρόντισε τους ασθενείς.... 

 

Πώς ο Επαμεινώνδας Ρεμουντάκης έχασε τη φωνή του Στη συνείδηση του κόσμου, οι ασθενείς ήταν κοινωνικά νεκροί. 

Ο Ρεμουντάκης όμως πίστευε ότι τους άξιζε μια αξιοπρεπής ζωή. Διεκδικούσε τα δικαιώματα των χανσενικών με μεγάλο πάθος και δυναμισμό. Επί κατοχής η κατάσταση έγινε ξανά ανυπόφορη. 

Τα τρόφιμα και τα φάρμακα, που τον υπόλοιπο καιρό έφταναν στη Σπιναλόγκα με καΐκι από την Κρήτη, τελείωσαν. Ο κόσμος υπέφερε και ήταν εγκλωβισμένος στο γκέτο. Ο Ρεμουντάκης προσπαθούσε με κάθε τρόπο να βοηθήσει. Απελπισμένος, άρχισε μια μέρα να φωνάζει προς τα ιταλικά στρατεύματα κατοχής πώς αν δεν κάνουν κάτι, θα απομακρύνει από το νησί τον ιερέα και τα παιδιά και θα βάλει φωτιά. «Θα ζωντανέψει για ακόμα μια φορά στον 20ο αιώνα το Μεσολόγγι και το Αρκάδι» ούρλιαξε. Η ένταση της φωνής του ήταν τόσο δυνατή, με αποτέλεσμα να διαρραγεί ο ουρανίσκος του. Σιγά -σιγά έχασε τη φωνή του κατά 80%. 

Η φωνή της καρδιάς του όμως, έμεινε αφοσιωμένη για πάντα στη διεκδίκηση των δικαιωμάτων των λεπρών.... 

Ο Ρεμουντάκης αρνήθηκε να παραδοθεί. Πάλεψε, ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε πάνω στο νησί της εξορίας, για το οποίο έκανε ότι μπορούσε, ώστε να μη μοιάζει με κόλαση. Όταν στο τέλος της δεκαετίας του ’50 η Σπιναλόγκα εκκενώθηκε, ο Ρεμουντάκης με τη σύζυγό του μεταφέρθηκαν ξανά στο νοσοκομείο λοιμωδών της Αγίας Βαρβάρας, όπου έζησαν μέχρι το τέλος της ζωής τους.... 

ΠΗΓΗ: http://www.mixanitouxronou.gr/

Περιοδεία του Νίκου Ηγουμενίδη σε χωριά του Δήμου Γόρτυνας

 Σε χωριά του Δήμου Γόρτυνας περιόδευσε ο υποψήφιος βουλευτής Ηρακλείου του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία Νίκος Ηγουμενίδης. Σε μια σειρά επαφών με απλούς πολίτες, παραγωγούς, εμπόρους και φορείς της περιοχής, ο υποψήφιος με τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ βουλευτής είχε την ευκαιρία να ανταλλάξει απόψεις, να ακούσει τα ζητήματα που απασχολούν τους ανθρώπους της περιοχής, αλλά και να τονίσει την ανάγκη να συγκροτηθεί μια ισχυρή προοδευτική κυβέρνηση μακράς πνοής.

Στα πλαίσια της περιοδείας αναδείχθηκε ως ένα από τα κύρια ζητήματα της περιοχής το Φράγμα της Πλακιώτισσας και οι καθυστερήσεις που παρατηρούνται στο έργο με ευθύνη της σημερινής Κυβέρνησης, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην ανάγκη να στηριχθούν ο αγροτικός, παραγωγικός και εμπορικός κόσμος της περιοχής που ταλανίζεται από τις επιπτώσεις της ακρίβειας και της αδράνειας της Κυβέρνησης.

Ο Νίκος Ηγουμενίδης τόνισε για το φράγμα ότι «η Κυβέρνηση θα έπρεπε ήδη να είχε άρει όλες τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις που αφορούν το φράγμα ως ένα ζήτημα ζωτικής σημασίας για την περιοχή, όπως και να αναπτύξει ένα οργανωμένο σχέδιο για τους υδάτινους πόρους του Νομού Ηρακλείου», ενώ συνολικά για τις ανάγκες της περιοχής και σε όλα τα χωριά του Δήμου Γόρτυνας όπου βρέθηκε ο Νίκος Ηγουμενίδης σημείωσε ότι «ο κ. Μητσοτάκης θα έπρεπε να είχε ήδη στηρίξει την περιοχή με παρεμβάσεις συγκεκριμένες και να μην έχει επιτρέψει την εικόνα εγκατάλειψης με το κύμα ακρίβειας να σαρώνει την περιοχή και να συρρικνώνει το εισόδημα». Ο υποψήφιος βουλευτής σημείωσε ότι «το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ είναι εφαρμόσιμο, κοστολογημένο και ανταποκρίνεται στις ανάγκες της περιοχής με άμεσα μέτρα ανακούφισης και μια σειρά δεσμεύσεων που αφορούν τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών και τη στήριξη του παραγωγικού και εμπορικού κόσμου».

Η Πρωτομαγιά Των Αφρικανών Που Έζησαν Στην Κρήτη

  Ο χορός των Αφρικανών (σκίτσο Κώστα Δασκαλάκη)

Η Πρωτομαγιά έχει καθιερωθεί ως η ημέρα που γιορτάζεται η αναγέννηση της φύσης και οι αγώνες των εργατών για καλύτερες συνθήκες εργασίας.

Οι περισσότεροι όμως αγνοούμε ότι στα παλιά χρόνια οι Αφρικανοί, που ζούσαν στην Κρήτη, γιόρταζαν την ετήσια ημέρα της ελευθερίας των σκλάβων, και την ονόμαζαν Μάη Κιου Κιουρή ή Μαγιοσουρού.

Η γιορτή αυτή γιορταζόταν το πρώτο Σάββατο του Μαίου σε όλα τα μέρη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας με το όνομα «Ντανά Μπαϊράμ» ή «Αράπ – Ντιγιουνού». Σήμερα γιορτάζεται ακόμα στην Αίγυπτο και στην Κένυα.

Στην Οθωμανική αυτοκρατορία στο θεσμό της δουλείας ίσχυε το εξής: Κατά την πώληση ενός σκλάβου μέσα στην συμφωνία της τιμής, μεταξύ αγοραστή και πωλητή, υπήρχε και η συμφωνία του χαϊρ = χάρις. Που σήμαινε ο, τι ο σκλάβος ή η σκλάβα, που πουλιόταν, μία ημέρα του χρόνου θα είναι ελεύθερος.

Η ημέρα της γιορτής, χρονολογικά, συνέπιπτε με την πρώτη νεομηνία της Σελήνης και συνήθως εορταζόταν το πρώτο Σάββατο του μήνα Μαίου. Παρέμεινε όμως στην Κρήτη να λέγετε ως η Πρωτομαγιά των αραπάδων, εξ αιτίας του άρθρου, που έγραψε ο Χανιώτης Γεώργιος Ι. Καλαϊσάκης τον Αύγουστο του 1883 και το δημοσίευσε στο φιλολογικό περιοδικό των Αθηνών Ποικίλη Στοά το έτος 1884.

Την ημέρα εκείνη, όλοι οι μαύροι σκλάβοι κάθε ευρύτερης περιοχής μαζευόταν σε μια τοποθεσία και γιόρταζαν την μοναδική ημέρα του έτους, που ήταν ελεύθεροι. Ένας πλούσιος Μπέης της ευρύτερης περιοχής τους προσέφερε ως δώρο ένα μοσχάρι – ντανά, για να το φάνε οι μαύροι σκλάβοι και να γλεντήσουν. Από τον ντανά αυτόν, η εορτή πήρε το όνομα Ντανά Μπαϊράμ = το Μπαϊράμι του Μοσχαριού και από το φαγοπότι και τον χορό, Αράπ Ντιγιουνού = Αράπικο γλέντι.

Αρχηγός της γιορτής ήταν η Γκόντια, η πιο σεβάσμια και αποδεκτή μαύρη σκλάβα ανάμεσα σε όλους τους μαύρους σκλάβους της περιοχής. Ήξερε από γιατροσόφια και αυτή φρόντιζε και απευθυνόταν στους πλούσιους μπέηδες για την προμήθεια του μοσχαριού- ντανά. 

Εκτός όμως από αυτά τα καθήκοντα, η Γκόντια έκανε τις γνωριμίες μεταξύ των μαύρων σκλάβων, που ερχόταν από τα διάφορα χωριά της περιοχής και προσπαθούσε να δημιουργήσει και να τελειώσει και διάφορα προξενιά μεταξύ μαύρων ανδρών και γυναικών, που συναντιόταν εκείνη την ημέρα, παρεμβαίνοντας στους μπεήδες της περιοχής και στους αφέντες των σκλάβων. 

Η Γκόντια πρωτοστατούσε στη γιορτή και όταν οι μαύροι σκλάβοι χόρευαν σε κύκλο, βρισκόταν στο κέντρο του κύκλου μπροστά σε μια φωτιά, όπου έπαιζε το ταμπούρλο της και κρατούσε τον ρυθμό.

Οι πρώτοι που κάνουν αναφορά για την γιορτή των Αφρικανών της Κρήτης είναι ο Γάλλος Περιηγητής Βίκτωρ Ρολάν το 1846 και Ρεθεμνιώτης λαογράφος Παύλος Βλαστός το 1850.

Αφρικανή με εορταστική ενδυμασία και παιδιά Αφρικανών, πιθανόν στη τελετή για τον Εβλιγιά της καμάρας του Χατζηδονικόλα στα Χανιά.

Η Πρωτομαγιά στα Χανιά

Η Πρωτομαγιά ήταν η μεγαλύτερη γιορτή των μαύρων Αφρικανών της Κρήτης και γιορταζόταν στα Χανιά , στην περιοχή δυτικά έξω από τα τείχη, στην εκβολή του ποταμού Κλαδισού, στην αμμουδιά της Νέας Χώρας. Γινόταν ένα μεγάλο πανηγύρι και το παρακολουθούσαν με ενδιαφέρον όλοι οι Χανιώτες χριστιανοί και μουσουλμάνοι εκτός από τις γυναίκες μουσουλμάνες.

Την ημέρα εκείνη οι μαύροι ντυμένοι συνήθως στα λευκά ή στολισμένοι με τα ιδιόρρυθμα γιορτινά τούς φορέματα, από χτυπητά χρώματα, και κρατώντας παπαρούνες και έχοντας γαρύφαλλα στα αυτιά τους και φορώντας όλοι τους κόκκινες πετσέτες στα κεφάλια, κρατώντας πολύχρωμες πετσέτες στο χέρι πήγαιναν να γιορτάσουν την πρωτομαγιά. 

Οι άνδρες κρατούσαν επί πλέον απαραίτητα ένα ραβδί που το χρησιμοποιούσαν όταν χόρευαν. Οι νεαρές αραπίνες προσπαθούσαν με τα ρούχα τους και τα στολίδια τους να επιδείξουν την ομορφιά τους και να κινήσουν το ενδιαφέρον των νεαρών αράπηδων.

Στην περιοχή του Κλαδισού τελούσαν διάφορες θρησκευτικές τελετουργίες. Έριχναν στην θάλασσα μικρά κλεισμένα αγγεία, γεμάτα λάδι με σκοπό να πλεύσουν στην Μέκκα .Έσφαζαν δυο ή και περισσότερους κριούς, που πάντα τους δώριζαν μπέηδες και αγάδες. 

Έβραζαν το κρέας σε μεγάλα καζανιά και παρασκεύαζαν πιλάφι. Αφού έτρωγαν πίνοντας ένα γλυκόξινό ποτό την μπουζά άρχιζαν να χορεύουν. Ο χορός των μαύρων ονομαζόταν Σαμπανί και από τους χριστιανούς Αράπικος. Στην πορεία τους από και προς την πόλη των Χανίων τραγουδούσαν ρυθμικά δίστιχα, που κατέληγαν στην επαναλαμβανόμενη λέξη Αρεχά! Αρεχά!

Η κρήνη Μπέμπο με το άγαλμα βαμμένο μαύρο (φωτογραφία G. Geroloa)

Η Πρωτομαγιά στο Ηράκλειο

Οι Αφρικανοί που ζούσαν στο Ηράκλειο γιόρταζαν την Πρωτομαγιά στην αμμουδιά της Τρυπητής, και την ονόμαζαν Μάι Κιου – Κιουρή.

Ξεκινούσαν τις πρωϊνές ώρες από τις τάφρους της Χανιώπορτας με επικεφαλής ένα ψηλόσωμο αράπη σημαιοφόρο με την πράσινη θρησκευτική τους σημαία. Χτυπούσαν ρυθμικά τις παλάμες των χεριών φωνάζοντας κάθε τόσο ρυθμικά Γιαραγκό – Γιαραγκό – Γιαραγκό!…

Καθ’ ένας από τούτους στην θρησκευτική πορεία απαραίτητα κρατούσε και ένα πήλινο γαστρί σε σχήμα στρογγυλής μικρής φρατζόλας γεμάτο από λάδι και καλά σφραγισμένο. Φτάνοντας στην ακροθαλασσιά της Τρυτητής έκαναν, προσευχή και όλοι πετούσαν στην θάλασσα τα γαστριά που κρατούσαν.

Στην ίδια παραλία της Τρυπητής την ημέρα της Αναλήψεως γινόταν λαϊκές τελετουργίες τόσο από τις μουσουλμάνες στις οποίες συμμετείχαν και αραπίνες, όσο και από τις χριστιανές.

Στην σημερινή πλατεία Κορνάρου του Ηρακλείου υπάρχει ακόμα η Κρήνη Μπέμπο ή Κρήνη του Γίγαντος με το ακέφαλο Ρωμαϊκό άγαλμα. Οι Αφρικανοί του Ηρακλείου το λάτρευαν και το έβαφαν μαύρο. Mαζευόταν γύρω από αυτό τραγουδώντας και χορεύοντας και τελούσαν διάφορες τελετουργίες. Ο περιηγητής και φωτογράφος Γκερόλα φωτογραφίζει το άγαλμα βαμμένο μαύρο, μεταξύ 1900-1902.

Σημείωση: Βιβλιογραφία και περισσότερα στο βιβλίο μου Οι Αφρικανοί στην Κρήτη – Χαλικούτες. Ρέθυμνο 2008

https://agonigrammi.wordpress.com