Κυριακή 5 Φεβρουαρίου 2023

Ο Νάνος Που Ξεπέρασε Τα Ανθρώπινα Μέτρα - Του Νίκου Ψιλάκη

 Δεν κανένα πρόβλημα με το ανάστημά του, ίσως επειδή είχε ξεπεράσει τα ανθρώπινα... Ήταν όσο μια καρέκλα στο ύψος (μόλις 95 εκατοστά) και πόζαρε χωρίς δισταγμό, ακόμη κι όταν οι φωτογράφοι τον πλαισίωναν με ανθρώπους ή αντικείμενα για να δείξουν το ανάστημα του.


 Το 1903, σε ηλικία 66 χρονών, τον συνάντησε ο Ραχμιζαδέ Μπεχαεντίν. Δυο από τις φωτογραφίες του έγιναν κάρτες και τυπώθηκαν σε χιλιάδες αντίτυπα!

0-averkios-toploy-a2_0

Στο τελευταίο τεύχος (αρ. 81, Άνοιξη 2017) του περιοδικού ΥΠΕΡ-Χ, δημοσίευσα ένα άρθρο για έναν ξεχασμένο καλόγερο, έναν νάνο που έζησε στη Μονή Τοπλού της Σητείας. Τον Αβέρκιο (κατά κόσμον Αντώνιο) Καλοχωριάκη. Η μελέτη των φωτογραφιών και της προφορικής παράδοσης αποκαλύπτει μιαν ευγενική μορφή, έναν άνθρωπο που είχε ξεπεράσει τις ανθρώπινες αδυναμίες. Το αναρτούμε και εδώ, για να φωτιστεί όσο περισσότερο γίνεται η καλοσυνάτη μορφή του Αβέρκιου.


(Και μια επισήμανση: Καιρός να διορθωθεί μια εσφαλμένη ταύτιση του νάνου μοναχού που βλέπομε στις κάρτες του 1905-1907).
Του ΝΙΚΟΥ ΨΙΛΑΚΗ

1903. Ένας φωτογράφος φτάνει στη Σητεία, ένας από τους πρώτους που, φορτωμένοι με τις βαριές φωτογραφικές μηχανές, βρέθηκαν να βαδίζουν στ' αμάλαγο τοπίο της κρητικής Ανατολής. Πέρασε από την παραλία, είδε την πόλη λουσμένη στο φως, προχώρησε, φωτογράφισε τον μισογκρεμισμένο πύργο της Εθιάς, σταμάτησε σε κάμποσα χωριά, γέμιζε με μορφές και τοπία τις γυάλινες πλάκες, τα φιλμ εκείνης της μακρινής εποχής. 


Κανείς δεν ξέρει πόσα και πόσα πράγματα απαθανάτισε με τον φακό του. Οι πλάκες, όπως θα διαβάσετε και σ' άλλο σημείο σε τούτο το περιοδικό, χάθηκαν μια για πάντα. Μπορούμε όμως να σχεδιάσομε την πορεία του μελετώντας τις κάρτες που τύπωσε μόλις επέστρεψε στην έδρα του, στο Μεγάλο Κάστρο.


Τ' όνομα του φωτογράφου ήταν Μπεχαεντίν. Ραχμιζαδέ Μπεχαεντίν. Μουσουλμάνος, Τουρκοκρητικός. Αφού πέρασε από τα πιο σημαντικά τοπία της επαρχίας, από τα βορεινά χωριά κι από το Οροπέδιο των Αρμενοχαντράδων, πρέπει να κατέβηκε προς τον νότο, προς τη Γεράπετρο. Άλλες φωτογραφίες κι εκεί...  Τις ξέρομε κι αυτές από τις τυπωμένες κάρτες.


Κανείς δεν περνούσε από τη Σητεία εκείνα τα χρόνια χωρίς να τραβήξει προς τ' ανατολικά, προς το Μεγάλο Μοναστήρι, την Ακρωτηριανή. Πήγε κι ο φωτογράφος της ιστορίας μας, έστησε τους καλογέρους για μια πόζα μπροστά στο καθολικό, περπάτησε μέσα στο κάστρο. Εκεί, δίπλα στην εσωτερική πύλη βρισκόταν πάντα μια ξυλόγλυπτη καρέκλα, του παλιού η ηγουμένου κι αγωνιστή της κρητικής ελευθερίας, του Μελέτιου Μιχελιδάκη. Του ταίριαζε για φόντο...

0-averkios-moni-toploy-34

1903. Ανάμεσα στους καλογέρους της Ακρωτηριανής ήταν κι ένας βραχύσωμος άνδρας μεγάλης ηλικίας, ένας νάνος. Μια καλοσυνάτη μορφή, ένας άνθρωπος που, όπως μπορούμε να καταλάβομε σήμερα, δεν αισθανόταν κανένα κόμπλεξ για το μπόι του. Συνήθως οι άνθρωποι που νιώθουν άβολα με το σώμα τους δεν σταματούν εύκολα μπροστά στον φωτογραφικό φακό.  Εκείνος, όμως, σταμάτησε.

Αμέτρητα είναι τα τεχνάσματα που μεταχειρίζονται οι φωτογράφοι για ν' αναδείξουν το θέμα τους. Βάζουν δίπλα στο αρχαίο πιθάρι έναν άνθρωπο για να δείξουν το μέγεθος του πιθαριού (έτσι έκανε κι ο Μπεχάς στην Κνωσό), στήνουν κάμποσους μπροστά σ' ένα κτήριο για να δώσουν ζωντάνια, βάζουν δέντρα στα πλάνα τους για να δείξουν το τοπίο. 


Τούτος ο φωτογράφος δεν χρειάστηκε να σκεφτεί πολύ. Βρήκε δυο γερά παλικάρια και τα έστησε δίπλα στον νάνο, το ένα δεξιά και το άλλο αριστερά του, έβαλε και την καρέκλα στην άκρη. Η διαφορά του αναστήματος φαίνεται με την πρώτη ματιά.

Η πρώτη πόζα στήθηκε ακριβώς πίσω από την κλειστή πόρτα του φρουριακού συγκροτήματος, ακριβώς απέναντι από το καθολικό της μονής, δίπλα στην πέτρινη εξωτερική σκάλα που οδηγεί στα πάνω πατώματα. Αλλά ένας καλός φωτογράφος πρέπει να είναι σίγουρος. Κι εκείνη την εποχή δεν μπορούσε να ξέρει κανείς το αποτέλεσμα της δουλειάς του αν δεν εμφάνιζε τις πλάκες (τα φιλμς της εποχής που λέγαμε...) στον σκοτεινό θάλαμο. 

Έστησε και δεύτερη πόζα ο Μπεχαεντίν. Αυτή τη φορά μόνο με τον ένα νεαρό δίπλα στον νάνο. Στο ίδιο σημείο κι αυτή, δίπλα στην πέτρινη σκάλα. Ο νάνος ακουμπά στην ξυλόγλυπτη καρέκλα του Μελετίου. Άλλη πονηριά και τούτη· ο νάνος έχει ύψος όσο κι η καρέκλα!
0-averkios-toploy-a12

1907. Εποχή άνθησης του καρτ ποστάλ. Η ζήτηση μεγάλη. Ο φωτογράφος ανασκαλεύει τα αρχεία του, τυπώνει ό,τι νομίζει πως θα έχει πέραση στην αγορά. 

Τυπώνει την παραλία με την πόλη της Σητείας κι έναν Γάλλο αξιωματικό σε μιαν άκρη, τυπώνει τον πύργο της Εθιάς, ορόσημο της πρόσφατης ιστορίας για τη Σητεία μα και για την Κρήτη αλάκερη. Και μαζί μ' όλα τούτα τυπώνει και τις δυο πόζες του νάνου. Ίσως να είχε κι άλλες, ποιος ξέρει; Συνήθως οι λεζάντες στις κάρτες ήταν σύντομες. Αλλά εδώ ο Μπεχαεντίν παραβιάζει τον κανόνα. 


Τυπώνει τη μια κάρτα και γράφει στην κορυφή τον τίτλο SOUVENIR - 1907- CRETE, γράφει και τ' όνομά του στο πλάι, Edit. Behaeddin photog. Candie, Crete. Στην κάτω μεριά θεωρεί σκόπιμο να περιγράψει το θέμα. Σε δυο γλώσσες, μάλιστα. Αγγλικά και Γαλλικά: Ένας νάνος - Ένας καλόγερος στο μοναστήρι Τοπλού. (Ύψος 37 ίντσες. Ηλικία 66 έτη). Στα Γαλλικά σημειώνει το ύψος σε εκατοστά του μέτρου: 0,95. Μήτε ένα μέτρο δεν ήταν το ύψος του.

Το ίδιο έκαμε και στην άλλη κάρτα, αυτήν με τους δυο νεαρούς δεξιά και ζερβά του νάνου. Γράφει πάλι το ύψος και την ηλικία, αλλά μόνο στ' Αγγλικά. Φαίνεται πως είχε περισσότερη ζήτηση στο Ηράκλειο, στην περιοχή όπου βρίσκονταν τα εγγλέζικα στρατεύματα.

Ο μικρόσωμος καλόγερος είναι αγένειος, με γερασμένο πρόσωπο. Οι ρυτίδες μαρτυρούν τα 66 του χρόνια. Ποζάρει κρατώντας ένα μικρό λεπτό μπαστούνι, φορεί στιβάνια, σκούφο καλογερικό και ράσο ζωσμένο μέσα στην κρητική βράκα του. Έτσι ντύνονταν στην καθημερινότητά τους οι καλόγεροι στην Κρήτη του παλιού καιρού. 

0-averkios-1

2017. Στο πολύτιμο αρχείο του φίλου γιατρού Γιάννη Τζανή βρίσκεται μια ακόμη φωτογραφία του νάνου. Ο συλλέκτης γιατρός δεν κατάφερε να βρει την πρωτότυπη και την έχει σε αντίγραφο. Μάλλον είναι από (άγνωστο) Ιταλό φωτογράφο. Μπροστά σε μιαν όμορφη κρητική παραστιά κάθονται πέντε καλόγεροι. 


Ο ένας καπνίζει ναργιλέ. Στους τοίχους και πάνω στο ράφι της παραστιάς ένα κόσκινο, ένας τσούκος (φλασκί), τσιγκέλια, χαλινάρια, φανάρια, μπουκάλια, μικρές νταμιτζάνες, εργαλεία απαραίτητα στο αγροτικό σπίτι της εποχής. Δίπλα στους καθισμένους καλογέρους στέκεται κάποιος μικρόσωμος άνθρωπος, όρθιος αυτός. Μοιάζει με παιδί, αλλά αν τον προσέξεις καλά δεν θ' αργήσεις να καταλάβεις ποιος είναι: ο νάνος!
0-averkios9267a

2017. Μια μικρή έρευνα στα αρχεία της μονής. Ο σημερινός Ηγούμενος, ο αγαπητός π. Φιλόθεος, ξέρει... Γνωρίζει πρόσωπα και πράγματα. Βλέπει τις δυο φωτογραφίες. «Τον ξέρω» λέει. «Ο Αβέρκιος είναι. Τον έχομε και σ' άλλες φωτογραφίες».
Ξεφυλλίζει το μοναχολόγιο, σταματά:
Μοναχός Αβέρκιος, κατά κόσμον Αντώνιος Καλοχωριάκης από χωρίον Μετόχια. Ηλικία: 50. Ημερομηνία αποκάρσεως: Μάρτιος 1887.

Λογαριάζομε τον χρόνο. Στα 50 του χρόνια έγινε καλόγερος ο Αντώνης Καλοχωριάκης, από τα Μετόχια, έτσι λέγονταν τα μικρά χωριά που βρίσκονταν κοντά στον Σταυρωμένο. Σε κάποιο απ' αυτά είχε γεννηθεί. Έτος γεννήσεως, επομένως, το 1837, στα χρόνια της Αιγυπτιακής Κατοχής της Κρήτης, λίγο μετά την επανάσταση του 1821. Το 1903, τη χρονιά που πήγε ο Μπεχαεντίν στη Σητεία, ο Αβέρκιος ήταν 66 χρονών. Ακριβής η λεζάντα στην κάρτα. Το μοναχολόγιο δεν αναφέρει άλλα στοιχεία για τη ζωή του. 

Μήτε η παράδοση της μονής έχει διασώσει πολλές πληροφορίες. Απλώς τον θυμούνται όλοι οι παλιότεροι μοναχοί. Κι έχει μείνει η ανάμνηση ενός αγαθού ανθρώπου που βρέθηκε μάλλον από παιδί στο μοναστήρι.

Σε μια μεγάλη φωτογραφία κρεμασμένη στ' αρχονταρίκι βλέπομε πολλούς από τους καλογέρους. Ανάμεσά τους οι σεπτές μορφές των ηρώων - έχει και ήρωες το μοναστήρι, αγιασμένες μορφές που θυσιάστηκαν στους αγώνες για τη λευτεριά. Στην άκρη - άκρη ο Αβέρκιος. Καθισμένος σ' ένα πεζούλι, με ράσο αυτή τη φορά. Γέροντας κι αγένειος, με τα χέρια ακουμπισμένα στα γόνατα.

Οι άνθρωποι που γεννιούνταν τόσο βραχύσωμοι έβρισκαν ασφαλές καταφύγιο στα μοναστήρια. Σαν καλογεροπαίδια στην αρχή, κάποιοι απ' αυτούς γίνονταν μοναχοί, κάποιοι κι ιερομόναχοι. Δύσκολο ήταν να επιβιώσει τον παλιό καιρό ένας άνθρωπος με τόσο λίγο μπόι, ίσως και μικρές σωματικές δυνάμεις. Αλλά, πολύ συχνά, οι ψυχικές και οι πνευματικές δυνάμεις αντιστάθμιζαν και ξεπερνούσαν τη σωματική μειονεξία. 


Όπως έγινε με τον Αβέρκιο. Όπως έγινε και μ' έναν άλλο καλόγερο, τον Ιωακείμ Αντωνάκη από τα Ρεθεμνιώτικα που ασκήτεψε στη Μονή Κουδουμά. Όπως και με άλλους που ξεχάστηκαν κι έχει φτάσει μόνον ο απόηχός τους σαν μνήμη μακρινή μέχρι τις μέρες μας. Κάποτε υπήρχε κι ένας φημισμένος νάνος στ' ασκηταριά της Θηβαΐδας: ο Ιωάννης ο Βραχύσωμος, που τιμάται ως όσιος σήμερα.
 
Στην Ακρωτηριανή πάλι. Η καρέκλα πλάι στην οποία φωτογράφισαν τον Αβέρκιο για να δείξουν το μπόι του βρισκόταν μέχρι και πριν από είκοσι χρόνια στο ίδιο σημείο. Η ίδια καρέκλα. Τη θυμούνται ακόμη και οι παλιότεροι επισκέπτες. 


Σήμερα βρίσκεται στην αποθήκη και ο ηγούμενος την έχει για συντήρηση. Την ίδια καρέκλα! Με το σκάλισμα, ίσως και την ίδια ψάθα
0-averkios3r8472
 Η πύλη όπου φωτογραφήθηκε ο Αβέρκιος το 1903

Η φωτογραφία είναι μαρτυρία της περασμένης ζωής. Βλέπεις πρόσωπα, πράγματα, συγκρίνεις. Η φωτογραφία αποκάλυψε τον Αβέρκιο. Τον νάνο καλόγερο που δεν δίστασε να ποζάρει απαλλαγμένος μάλλον από την ανθρώπινη επιφυλακτικότητα, που κάποιοι μπορεί να την αποκαλούσαν και κόμπλεξ.

Εδώ θα πρέπει, όμως, να πούμε και μιαν άλλη αλήθεια: Μέχρι σήμερα πιστεύεται πως ο νάνος ανάμεσα στους δυο βρακοφόρους Κρητικούς είναι ο Ιωακείμ του Κουδουμά, η άλλη σεπτή μορφή του κρητικού μοναχισμού. Δεν είναι. Ίσως μια άλλη φωτογραφία ν' αποκαλύψει και τη δική του μορφή... Άλλωστε, ο Ιωακείμ (από τις Ρούπες Ρεθύμνου) γεννήθηκε το 1873. Το 1903, το έτος που έγινε η φωτογράφιση, ήταν μόλις 30 χρονών. Αλλά σε ποιον θυμίζει τριαντάχρονο νέο ο γερασμένος άνθρωπος της φωτογραφίας;

Τα προξενεία των ξένων δυνάμεων στα Χανιά

ΑΓΓΛΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ
Το κομψό παλαιό αρχοντικό που στέγασε την Βρετανική Πρεσβεία κατά την διάρκεια της Κρητικής Πολιτείας, βρίσκεται στην οδό Ελευθερίου Βενιζέλου 164 και ήταν οικία της  Φαιναρέτης Μητσοτάκη. 
 
 
Σήμερα στεγάζει το ξενοδοχείο "Χαλέπα", αναδίδοντας μέχρι και στις ημέρες μας το "άρωμα" μιας άλλης εποχής.

------------


ΓΑΛΛΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ
Το κτήριο που στέγασε το Γαλλικό Προξενείο τα τελευταία χρόνια της τουρκικής κατοχής και επί Κρητικής Πολιτείας χτίστηκε από τον μηχανικό Λεωνίδα Λυγκούνη για τον γιο του, επίσης μηχανικό, Τιμόθεο Φερδινάρδο .
 
 
Τελικά δόθηκε ως προίκα στην κόρη του Λεωνίδα Λυγκούνη , Ερασμία , η οποία παντρεύτηκε τον Γάλλο πρόξενο  Paul Blanc. Από τότε το κτήριο στέγαζε το Γαλλικό Προξενείο . 
 
 
Σήμερα το εντυπωσιακό  κτήριο της Γαλλικής Πρεσβείας βρίσκεται κρυμμένο στο δρομάκι ανάμεσα στην οικία Μπλούμ ( σημερινό Ίδρυμα Ελευθέριου Βενιζέλου ) και στην πλατεία Καγιαλέ. 


%25CE%2593%25CE%25B1%25CE%25BB%25CE%25BB%25CE%25B9%25CE%25BA%25CE%25AE%252B%25CE%25A0%25CF%2581%25CE%25B5%25CF%2583%25CE%25B2%25CE%25B5%25CE%25AF%25CE%25B1


ΑΥΣΤΡΙΑΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ
Το άλλοτε Αυστριακό Προξενείο στεγάζει από χρόνια το ξενοδοχείο "Δώμα" με τις ιστορικές συλλογές του, το οποίο ήταν το πρώτο νεοκλασικό κτήριο στα Χανιά που αναμορφώθηκε χωρίς να κατεδαφιστεί . 
 
 
 
Χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα  και λειτούργησε αρχικά ως Αυστροουγγρικό Προξενείο, την εποχή που η Χαλέπα, το επιβλητικό παραθαλάσσιο προάστιο, στέγαζε όλα τα Προξενεία στα Χανιά και εκεί έμεινε και σύχναζε η ελίτ της εποχής. 
 
 
Το 1933 η οικία αγοράστηκε από την γιαγιά  των σημερινών ιδιοκτητριών, Ρένας Βαλυράκη και Ιωάννας Κουτσουδάκη. Εκείνη την εποχή το σπίτι διέθετε μεγάλους κήπους, δικό του αμπέλι και πηγή νερού.

%25CE%2591%25CE%25A5%25CE%25A3%25CE%25A4%25CE%25A1%25CE%259F%25CE%259F%25CE%25A5%25CE%2593%25CE%2593%25CE%25A1%25CE%2599%25CE%259A%25CE%259F%252B%25CE%25A0%25CE%25A1%25CE%259F%25CE%259E%25CE%2595%25CE%259D%25CE%2595%25CE%2599%25CE%259F


ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ
Το νεοκλασικό κτήριο που βρίσκεται στην συμβολή των οδών Βιβιλάκη και Ελευθέριου Βενιζέλου , με την παλαιά ονομασία "Μέγαρο Χορτάτζη" , κτίστηκε από άγνωστο αρχιτέκτονα κατόπιν παραγγελίας του βαμβακέμπορα Χορτάτζη . 
 
 
Την τελευταία περίοδο της Τουρκοκρατίας στέγασε το Μαχμούτ Τζελαλεδίν πασά , Γενικό Διοικητή Κρήτης , γνωστό για την αγριότητά του. Από το 1889 και για το χρονικό διάστημα που η Κρήτη υπήρξε Αυτόνομη Πολιτεία , στέγασε το Ελληνικό Προξενείο . 
 
 
Αγότερα , φιλοξένησε για κάποιο διάστημα και το Ιταλικό Προξενείο. Σήμερα , παρά τις  κατά καιρούς επισκευές του, η μορφή και η θέση του το κατατάσσουν στα αντιπροσωπευτικά κτήρια της Χαλέπας . Στην δεκαετία του 1980 ανακηρύχτηκε παραδοσιακό ιστορικό μνημείο. 


%25CE%2595%25CE%25BB%25CE%25BB%25CE%25B7%25CE%25BD%25CE%25B9%25CE%25BA%25CE%25BF%252B%25CE%25A0%25CF%2581%25CE%25BF%25CE%25BE%25CE%25B5%25CE%25BD%25CE%25B5%25CE%25AF%25CE%25BF

ΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ
Στην αρχή της οδού Ελευθέριου Βενιζέλου ανηφορίζοντας προς τη Χαλέπα , βρίσκεται ένα επιβλητικό διώροφο κτήριο ,  που σήμερα  στεγάζει το ξενοδοχείο"Βίλα Ανδρομέδα ". Χτίστηκε το 1870 από κάποιον Τούρκο πασά και κατά  την διάρκεια της Κρητικής Πολιτείας  στέγασε το Γερμανικό Προξενείο. 
 
 
Μετά την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα και την αποχώρηση των Τούρκων και των Μεγάλων Δυνάμεων το κτήριο πουλήθηκε στον Κυριάκο Ναξάκη το 1913. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου επιτάχθηκε από τους Γερμανούς και στέγασε την General Κommantatur . Το κτήριο είναι κτισμένο στον πάνω βράχο της Χαλέπας και διατηρεί το αριστοκρατικό  "χρώμα της παλαιάς εποχής" .

178972_181325178659853_38873064_n

 

Τα έθιμα του Τριωδίου με έντονη τελετουργία

Ανοιξε το Τριώδιο, και απ' άκρη σε άκρη στην Ελλάδα αναβίωσαν πανάρχαια αποκριάτικα έθιμα.
Μία στάση στη διαδρομή προς το Πάσχα αποτελεί το Τριώδιο, η οποία είναι μία περίοδος για διασκέδαση, πριν οι πιστοί χριστιανοί μπουν στην πορεία για το Θείο Δράμα και την Ανάσταση του Κυρίου. 
 
Μπορεί από τη δεκαετία του 1970 και μετά, την παράσταση να έχουν κλέψει οι πόλεις που διοργανώνουν τις μεγάλες και πολύχρωμες γιορτές της αποκριάς, αλλά είναι γεγονός ότι απόκριες και χωριό, συνάξεις και πειράγματα στις μικρές τοπικές πλατείες στην Κρήτη είναι τόσο αλληλένδετα με τον ψυχισμό του Κρητικού, που αν τούτο λείψει ή εκλείψει, τότε θα υπάρξει όπως πολλοί ομολογούν μία πολιτιστική, τοπική και ανθρώπινη ορφάνια.
w07-13014018412975

Ρέθυμνο, Τριώδιο, Απόκριες, νηστεία, δημιουργία, τέχνες, παρέες, χρώμα, ελπίδα. Αυτό είναι το σύμπλεγμα των ημερών που περικλείεται ημερολογιακά από το «Τριώδιο», που άρχισε την Κυριακή του «Τελώνη και Φαρισαίου», διανύει την Κυριακή του «Ασώτου Υιού», την Κυριακή της «Απόκρεω» και φτάνει στην ολοκλήρωση του την Κυριακή της «Τυρινής» ή «Τυροφάγου».
 
 
Ο ντελάλης ταξιδεύει σε όλο το Ρέθυμνο αλλά και τους άλλους νομούς της Κρήτης, οι Ρεθεμνιώτες, οι Ηρακλειώτες καλούν τους συντοπίτες τους αλλά στέλνουν μήνυμα και σε όλους τους άλλους Κρητικούς ώστε να μετέχουν στον μήνα των καρναβαλικών και όχι μόνο εκδηλώσεων που πάνω από έναν αιώνα πλουτίζουν την πνευματική, καλλιτεχνική, πολιτιστική ζωή του Ρεθύμνου και του Ηρακλείου.
 
Στο Ρέθυμνο, όλα ξεκινούν με τις καντάδες στις οποίες η λύρα, το μαντολίνο και οι μελωδίες από τις παλιές ρομαντικές εποχές δίνουν τον τόνο και το ρυθμό στον οποίο θα κινηθούν τόσο οι επίσημες εκδηλώσεις όσο και εκείνες που αφορούν στην ιδιωτική πρωτοβουλία, στη διάθεση στις παρέες, και στην αναβίωση των εθίμων από χωριό σε χωριό από το μεγαλύτερο έως και το μικρότερο.
 
Κανταδόροι και μασκαράδες, από τη Ρεθεμνιώτικη Πόρτα στην Αρχή της πόλης, την Πλατεία Αγνώστου Στρατιώτη, μέχρι τον ορεινό Ψηλορείτη, από το Πάνορμο και το Μελιδόνι μέχρι το νότιο Ρέθυμνο τον Πλακιά και στο Σπίλι, στο Ρουσσοσπίτι, στον Μέρωνα, ανταμώνουν για γλέντι, χορό και συναπαντήματα κεφιού και ελπίδας όπου το ζυμάρι σε όλες του τις εκδοχές, η τσικουδιά, το καλό κρασί, οι παραδοσιακοί μεζέδες, η λύρα και οι χοροί δείχνουν το δρόμο για μία διαφορετική πιο αισιόδοξη αντιμετώπιση της καθημερινότητας, από την οποία δε λείπει και ο σεβασμός και η απόδοση τιμών στις ψυχές που έχουν φύγει μέσα από τα τελετουργικά του Ψυχοσάββατου. 
 
Την ίδια ώρα η Καστρινή Αποκριά όπως ορίζεται η περίοδος αυτή στο Ηράκλειο γίνεται αντικείμενο προετοιμασιών στον μεγαλύτερο νομό της Κρήτης με σχολεία, συλλόγους και ομάδες που συμμετέχουν κάθε χρόνο στο Κυνήγι Κρυμμένου Θησαυρού αλλά και σε πλήθος εκδηλώσεων.
 
Έθιμα όπως το παιχνίδι του θησαυρού, το κλέψιμο της νύφης, το μουντζούρωμα, ο Καντής, η καμήλα, οι Λεράδες, ο Τσαγκάρης, ο Αρκουδιάρης, η καμπουρόγρια, το λαϊκό δικαστήριο, ο αγιασμός του γέλιου, το λαδικό καταβραχτήρι στο Ρέθυμνο συμπληρώνει την εικόνα και την διάθεση διάσωσης των εθίμων που επικρατεί στο γειτονικό νομό το Ηράκλειο. Εκεί όπου τα αποκριάτικα έθιμα διαθέτουν επίσης έντονη τελετουργία. 
 
Όπως στο χωριό Σίβα στα νότια του νομού με τη Σιβιανή Μάσκα, ο Γάμος στο χωριό Γέργερη, όπου το αταίριαστο ζευγάρι ως νύφη και γαμπρός γυροφέρνει της γειτονιές σκορπώντας γέλιο και προβληματισμό. Αλλά και οι αρκουδιάριδες που προκαλώντας θόρυβο με τις κουδούνες οι οποίοι απλώνουν τα χορευτικά τους ξεσπάσματα στην τοπική κοινωνία, δημιουργώντας ένταση τόσο στη Γέργερη όπως και σε διπλανά χωριά. 
 
Κάπου εκεί και οι Λεράδες υποταγμένοι όλοι τους στον αρχηγό Αράπη που κρυμμένος πίσω από μαύρες προβιές ζώων ανακατεύει το χθες με το σήμερα μέσα από ενημέρωση, κουτσομπολιό και πειράγματα.
ΠΗΓΗ - ΑΠΕ