Παρουσιάστηκε το βιβλίο της Έφη Μαχιμάρη με τίτλο Ητανε Κισμέτ - Στέλλα Χασκίλ

 ΗΤΑΝΕ ΚΙΣΜΕΤ - ΣΤΕΛΛΑ ΧΑΣΚΙΛ της Έφη Μαχιμάρη!

Είμαστε όλοι μαζί σε μια εκδήλωση τέχνης και πολιτισμού από απόφοιτους Λυκείου! Σε μια εκδήλωση για το βιβλίο από καλλιτέχνες που η κυβέρνηση τους υποβαθμίζει και τους περιθωριοποιεί! Με τον αγώνα ολων μας οι άνθρωποι της Τέχνης και του Πολιτισμού θα βρουν το δίκιο τους.

Πριν λίγο καιρό πάλι οι κυβερνώντες δεν ανανέωναν τις συμβάσεις των μουσικών στη συμφωνική ορχήστρα της ΕΡΤ γιατι δεν καταλαβαίνουν από μουσική, Τέχνη και Πολιτισμό. Μάλλον θεωρούν επικίνδυνη την Τέχνη και το Πολιτισμό και αναγκαίο τον εξοστρακισμό και την υποβάθμιση!

Ένα νέο βιβλίο ξαναδίνει ζωή και φως σε μια ξεχασμένη πρωταγωνίστρια του λαϊκού τραγουδιού! Μια μυθιστορηματική βιογραφία για την ξεχωριστή ερμηνεύτρια που τραγούδησε σε πρώτες εκτελέσεις ανεπανάληπτες επιτυχίες του Τσιτσάνη, του Χιώτη, του Καλδάρα και τόσων άλλων, που όμως έφυγε νεότατη, στα 36 χρόνια της, το 1954.

Είναι φως στο σκοτάδι γιατί η Εφη ξαναδίνει ζωή στην Στελλα Χασκιλ, που τραγούδησε περίπου εκατο τραγούδια και σε τριάντα ακόμη συμμετείχε σαν δεύτερη φωνή. Είναι τραγούδια που στο πέρασμα του χρόνου έγιναν προσευχές στα χείλη ενός ολόκληρου λαού!

Από τις πρώτες γυναίκες που βγήκαν στο πάλκο και μαζί με τη Μαρίκα Νίνου και τη Σωτηρία Μπέλλου αποτελούν τους μύθους του ρεμπέτικου.

Μετά το θάνατο της, έπεσαν τα πέπλα της σιωπής για πολλά χρόνια. Δύσκολο εγχείρημα της Έφης, χωρίς βιβλιογραφία, χωρίς διηγήσεις και καταγραφές. Ακόμα και οι δίσκοι της είχαν χαθεί στο σκοτάδι. Δεν ακουγόταν για πολλά χρόνια πουθενά.

Κι όμως η συγγραφέας έψαξε για πέντε χρόνια ώστε να μπορέσει να ξαναδώσει φως στη ζωή και το έργο αυτής της σπουδαίας τραγουδίστριας. Να ρίξει φως σε μια πορεία από την μεγάλη πυρκαγιά στη Θεσσαλονίκη το 1918, στο πόνο της προσφυγιάς το 1922-23, στην προσπάθεια ανασυγκρότησης της χώρας, στο Β παγκόσμιο πόλεμο και την κατοχή αλλά και στα τόσα δεινά που πέρασαν οι Εβραίοι. Φωτιές, χάσιμο περιουσιών, ξεριζωμοί, κυνηγητό από τους ναζί, τα κολαστήρια του Αουσβίτς και τόσα άλλα! Πέρασαν οι Εβραίοι τόσα πολλά και γενικότερα η χώρα μας πλήρωσε τέτοιο βαρύ τίμημα ώστε σήμερα να αναφωνούμε

ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΠΟΛΕΜΟΣ,

ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΦΑΣΙΣΜΟΣ,

ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΝΑΖΙΣΜΟΣ!

ΔΕΝ ΘΑ ΠΕΡΑΣΕΙ Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ ότι κι αν κάνουν οι νοσταλγοί του!

Κι όμως μέσα σε τέτοιες απάνθρωπες συνθήκες η Στέλλα Χασκίλ μεγαλούργησε και συνεργάστηκε με τους κορυφαίους μουσικούς της Ελλάδας την εποχή εκείνη!

Γεννήθηκε στη Σαλονίκη και τα τραγικά γεγονότα σημάδεψαν την καριέρα και τη ζωή της. Η Έφη μέρα και νύχτα πάλευε να βρει την κλωστή για να ανακαλύψει τη ζωή της Στέλλας. Δύσκολο εγχείρημα.

Με πολύ κόπο, μελέτη και έρευνα μπορεί σήμερα να μας κοιτάζει στα μάτια και να μας προσφέρει τη μυθιστορηματική βιογραφία της!

Η Στέλλα διδάσκει και στις πιο αποτρόπαιες στιγμές των διωγμών, της εξόντωσης και της κλοπής της περιουσίας των εβραίων από τους ναζί και τους συνεργάτες τους, ότι ο άνθρωπος πρέπει να μάχεται, να ελπίζει, να δημιουργεί και να αναγεννιέται.

Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά ήρθε ο εμφύλιος και τα τραγικά μετακατοχικά χρόνια με τις εξορίες και τις εκτελέσεις αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης! Η Στέλλα δίνει τις μάχες της έχοντας δίπλα της το Τζάκο Ιεχασκέλ. Ο Γιός του Τζάκο, ο Μάριος, βοήθησε σε τούτη τη προσπάθεια την Έφη, ώστε το φως να ξαναφωτίσει τη μορφή της χαμένης στη λήθη Στέλλας.

Η φυγή από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα , την κατοχή, για να σωθεί κι αυτή και όσα μέλη της οικογενείας μπόρεσαν είναι συγκλονιστική! Η Ρόζα στέκει ξανά δίπλα της και την ανεβάζει πάλι στο πάλκο! Σε αυτά τα χρόνια της ναζιστικής κόλασης, το μπουζούκι φτιάχνει τους δικούς του παραδείσους και εκείνη η γενιά μουσικών φέρνει τα δικά της ακούσματα! Το τραγούδι συνεχίζει τη μεγάλη του παράδοση στην Ελλάδα!

Το ρεμπέτικο είναι τίμιο τραγούδι και για αυτό ήταν έξω από τις νόρμες , τους νόμους και τους κανόνες της εποχής του. Οι πρωταγωνιστές του, ο Μάρκος, ο Τσιτσάνης, ο Χιώτης, ο Μητσάκης, ο Παπαιωάννου και τόσοι άλλοι, ήταν λαϊκοί μουσικοί και τραγούδησαν το πόνο, τα ντέρτια και τα μεράκια του λαού!

Η Στέλλα αποτέλεσε τη σπουδαία ερμηνεύτρια ανεπανάληπτων επιτυχιών που τραγουδάμε και σήμερα. Η Ρόζα Εσκενάζη πίστεψε στο ταλέντο της και ήταν εκείνη που έπαιξε καθοριστικό ρόλο να βγει στο τραγούδι και στη δισκογραφία! Μυθιστορηματικές ιστορίες που ξετυλίγονται στο πόνημα της Έφης!

Η βελούδινη φωνή της Στέλλας θα χαρακτηρίσει τις ερμηνείες κορυφαίων δημιουργιών όπως, Πάλιωσε το σακάκι μου, Ακρογιαλιές δειλινά, Εγώ πληρώνω τα μάτια π’ αγαπώ, Σπανιόλες Σεβιλιάνες, Ήτανε κισμέτ, Μαζί σου ξεμυαλίστηκα, Κάποια μάνα αναστενάζει, Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι και τόσες άλλες!

Η Έφη παραθέτει όλη τη μεγάλη πορεία από το ξεκίνημα μέχρι και τη τελευταία περιοδεία της, που γνώρισε την αποθέωση στη Σμύρνη και στη Πόλη, παρέα με τον Οδυσσέα Μοσχονά.

Μέσα στο θρίαμβο εμφανίζονται οι πρώτοι πόνοι που λίγο αργότερα την οδηγούν στο τελευταίο ταξίδι και στη σιωπή, το Φλεβάρη του 1954, σε ηλικία μόλις 36 χρονών.

Η Ελληνίδα τραγουδίστρια με σεφαραδίτικες ρίζες και με τη καθαρή βελούδινη φωνή ξαναζεί μέσα από το πόνημα της Έφης! Κι επειδή έζησα από κοντά την προσπάθεια της Έφης, μπορώ να πω ότι το βιβλίο ετούτο κρύβει πολύ κόπο, έρευνα, συζητήσεις και πολύ αγάπη για το λαϊκό τραγούδι και τους πρωταγωνιστές του!

Τη φιλολογική επιμέλεια είχε η Μιράντα Τερζοπούλου και το βιβλίο εκδόθηκε από τις εκδόσεις Ταξιδευτής.

Είναι ο καρπός σκληρής εργασίας της Έφης για τη Στέλλα Χασκίλ! Άλλωστε μυστικά της Έφης και της Στέλλας είναι γραμμένα σε τούτο το βιβλίο! Κι εγώ που έζησα από κοντά όλη τη προσπάθεια της δημιουργίας και της σύνθεσης, σας προτείνω να ξεκαρπουλίσετε τους καρπούς αυτού του έργου με όρεξη για τα παιγνίδια και τις αξίες της ζωής, αυτές που υμνεί ο λαϊκός μας πολιτισμός!

Γι αυτό τέτοιες προσπάθειες όπως ετούτη της Έφης έχουν ιδιαίτερη αξία και αποτελούν φάρμακο, βότανο και γιατροσόφι για την υγεία του λαϊκού μας πολιτισμού!

Το έργο της Έφης δείχνει ακόμη μια φορά ότι το ρεμπέτικο αποτελεί μέρος της άυλης κληρονομιάς ενώ η περίπτωση της Στέλλας είναι ιδιάζουσα και μοναδική και περνά στο πάνθεο του λαϊκού μας πολιτισμού!

Η Έφη Μαχιμάρη είναι ποιήτρια και συγγραφέας. Η Εφη αγάπησε και υπηρέτησε το ραδιόφωνο για πολλά χρόνια. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα και τα τελευταία χρόνια ζει στο Ηράκλειο της Κρήτης. Η μυθιστορηματική βιογραφία της Στέλλα Χασκίλ είναι το πρώτο της έργο σε πεζό λόγο που εκδόθηκε.

Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές:

Χαμόγελα της μοναξιάς,

Νυχτερινό Ρεσάλτο,

Ακτογραφώντας

και Στην Πόλη....

Ενα βιβλίο που δεν πρόλαβε να ταξιδέψε γιατί η “αγάπη” του κράτους με τους άνομους νόμους και η ευαισθησία του τραπεζικου κατεστημένου, το πολτοποίησε! Ελλάς το μεγαλείο σου! Σε τέτοιους νόμους πρέπει να είμαστε και ενάντιοι και παραβατικοί! Αλοίμονο όταν η αναλγησία, η αμορφωσιά, η βαρβαρότητα και η μισαλλοδοξία γίνονται νόμοι κι εξουσία του κράτους!

Όμως απέναντι στο βάρβαρο κι απολίτιστο κράτος, πολύ το γουστάρω να βλέπω τα νέα παιδιά να μαθαίνουν, να παίζουν τα λαϊκά μας όργανα, να χορεύουν τους λαϊκούς χορούς και να αναζητούν το νέο, το άγνωστο, να βάζουν φως στα όνειρα τους!

Βέβαια για να φτιάξομε το νέο και το καινούργιο, για να ανοίξομε νέους δρόμους, πρέπει να γνωρίζομε πολύ καλά τους θησαυρούς τους παλιούς, τη γνώση των νεκρών και το έργο τους, που όσο τους ξαναδίνομε ζωή και φως, τόσο πιο καινοτόμοι και δημιουργικοί θα γινόμαστε!

Πρέπει να παρακολουθούμε και να ενημερωνόμαστε για ότι συμβαίνει στο πλανητικό μας χωριό!

Σας ευχαριστούμε όλους για την συμμετοχή σας, ειδικά σε τέτοιες καιρικές συνθήκες. Η ψυχή του λαού βρίσκεται στα καλλιτεχνικά μας έργα και όσο καλύτερα έργα βγαίνουν, τόσο πιο λαμπερή είναι η λαϊκή ψυχή!

Ευχαριστούμε τους καλλιτέχνες για την πολύτιμη βοήθεια τους. Τον Γιάννη Παξιμαδάκη, τον Γιώργη Κοντογιάννη(Κρης), τον Νίκο Σταματάκη και τις Αφεντούλα Ραζέλη και Στέλλα Καρύδα που ήρθαν από την Αθήνα για να τραγουδήσουν επιτυχίες της Στέλλας Χασκίλ.

Ευχαριστούμε τη Βάσω Αλεγκάκη και το Μανόλη Φούμη για την βοήθεια τους στην εκδήλωση και για τα όμορφα και ζεστά τους λόγια!

Καλοτάξιδο να είναι το βιβλίο της Έφης Μαχιμάρη για τη Στέλλα Χασκίλ!

(Η ομιλία στην παρουσίαση του βιβλίου στη ΦΥΓΟΚΕΝΤΡΟ, στις 6/2/2023, στο Ηράκλειο Κρήτης)

Κωστής Μουδάτσος

Ευχαριστούμε το Πανο Μαματζακη για τις φωτογραφιες!

43 Χρόνια Χωρίς Τον Αρχάγγελο Της Κρήτης Νίκο Ξυλούρη - Βράδυ Δευτέρας 8 Φεβρουαρίου Στο Ράδιο Κρήτη 101,5

 43 Χρόνια χωρίς τον Αρχάγγελο της Κρήτης Νίκο Ξυλούρη.

Βράδυ Τρίτης 8 Φεβρουαρίου στο Ράδιο Κρήτη 101,5 και στις Ιστορίες της νύχτας απο τις 22.00 έως τα μεσάνυχτα, ταξιδεύουμε μουσικά ξεδιπλώνοντας πτυχές της ζωής του.

Γιάννης Καλπούζος: Σέρρα - H ψυχή του Πόντου με τη Χρύσα Παπά στο Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου

 Σάββατο 18 Φεβρουαρίου, στις 21:00,

στην Αίθουσα «Ανδρέας και Μαρία Καλοκαιρινού»

Το ΠΣΚΗ παρουσιάζει την παράσταση «Σέρρα, η ψυχή του Πόντου», βασισμένη στο αριστουργηματικό μυθιστόρημα του Γιάννη Καλπούζου, υπό τη σκηνοθετική μπαγκέτα του Σωτήρη Χατζάκη με πρωταγωνίστρια την ηθοποιό Χρύσα Παπά.

Ο θεατρικός μονόλογος ξεδιπλώνει την ιστορία του Γαληνού Φιλονίδη, πατέρα της Λεμονιάς, μια πορεία στον χρόνο, με απαρχή το 1915 και πέρας το 1962, και στην τοπογραφία του Πόντου, ανάμεσα σε Τραπεζούντα, Αμπχαζία, Καζακστάν και αλλού. Με έναν Γαληνό αφηγηματικό πρωταγωνιστή, ο έρωτας του οποίου για δυο γυναίκες τον διχάζει, δοκιμάζει τις ηθικές του αρχές και τον φέρνει αντιμέτωπο με την αγριότητα και τις τρικυμίες της ψυχής, και με μία επί σκηνής ηθοποιό, τη Χρύσα Παπά, σε 12 διαφορετικούς ρόλους, σε ένα έργο γεμάτο έρωτα, μυστήριο και ραδιουργίες, κωμικές στιγμές, εξαθλίωση και αξιοπρέπεια.

Μια ιστορία, που στο πρόσωπο και στην ταραγμένη πορεία του Γαληνού καθρεπτίζονται τα δεινά των Ελλήνων του Πόντου και των Αρμενίων και ένα ταξίδι που γράφει η ζωή, που φαντάζει με τις φλόγες του χορού της φωτιάς, του χορού Σέρρα.

Συντελεστές

Συγγραφή – Θεατρική διασκευή: Γιάννης Καλπούζος

Σκηνοθεσία: Σωτήρης Χατζάκης

Φωτισμοί: Αντώνης Παναγιωτόπουλος

Σύνθεση – Μουσική επιμέλεια: Ματθαίος Τσαχουρίδης

Σκηνικά – Κοστούμια: Έρση Δρίνη

Χοροδιδασκαλία: Στέφανος Σιδηρόπουλος

Φωτογραφία αφίσας: Πάνος Βλασόπουλος

Φωτογραφίες παράστασης: Αγγελική Κοκκοβέ

Γραφιστική επιμέλεια – Video editing: Μαίρη Μούσα

Ερμηνεύει η Χρύσα Παπά

Διαβάστε περισσότερα, εδώ: https://bit.ly/3Xbt4Fs

Προπώληση Εισιτηρίων

Η προπώληση των εισιτηρίων, αξίας 15, 12 και 10€ (γενική είσοδος) και 8€ (άνεργοι, ΑμεΑ, τρίτεκνοι, πολύτεκνοι, νέοι έως 25 ετών) συνεχίζεται και το κοινό μπορεί να τα προμηθευτεί από:

● Το Βιβλιοπωλείο Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης (Δευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο: 09:00 - 15:00 και Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 09:00 - 14:00 & 17:30 - 21:00, τηλ. 2813409247) ● Την ticketservices.gr, από εδώ: https://bit.ly/3ldeeAU

● Το Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου, πριν την έναρξη κάθε εκδήλωσης

Παρέχεται η δυνατότητα χρήσης του ιδιωτικού χώρου στάθμευσης του ΠΣΚΗ κατά τη διάρκεια των παραστάσεων και μόνο, με την επίδειξη του εισιτηρίου.

· Επίσημος Χορηγός Αερομεταφορών: AEGEAN Airlines

· Επίσημος Χορηγός Φιλοξενίας: Metaxa Hospitality Group | Economou Hotels | Karatarakis Hotels & Restaurants | Capsis Astoria Heraklion

· Επίσημος Χορηγός Οδικών Μεταφορών: Union Coach Services

· Επίσημος Χορηγός Ακτοπλοϊκών Μεταφορών: Minoan Lines

· Επίσημος Χορηγός Πιστοποιήσεων: TUV AUSTRIA

· Επίσημος Χορηγός Εκπαίδευσης: ΙΕΚ ΑΚΜΗ

Δεκάδες χιλιάδες αναγνώστες, εκατοντάδες νέα μέλη και δεκάδες εκπαιδευτικές δράσεις φιλανάγνωσης στις Βιβλιοθήκες του Δήμου Χανίων για το 2022

 Αισιόδοξο μήνυμα για τις δύσκολες εποχές που διανύουμε, έστειλαν οι Βιβλιοθήκες του Δήμου Χανίων, σε μικρούς και μεγάλους, ώστε να μην στερηθούν το διάβασμα και τη χαρά της ανάγνωσης, σύμφωνα και με τα πολύ ενθαρρυντικά στατιστικά στοιχεία που αποτυπώνονται για το έτος 2022.

Εξελίσσοντας και ανανεώνοντας διαρκώς τις υπηρεσίες τους προς το κοινό, οι Δημοτικές Βιβλιοθήκες των Χανίων, κατόρθωσαν να προσεγγίζουν 864 νέα μέλη, ενώ το σύνολο των χρηστών – αναγνωστών, που τις χρησιμοποίησε έφθασε -τον ομολογουμένως άκρως εντυπωσιακό αριθμό-, τα 15.754 άτομα.

Συνολικά δανείστηκαν 31.158 βιβλία και 108 περιοδικά και οπτικοακουστικό υλικό (cd-dvd). To σύνολο των νέων τόμων που αποκτήθηκαν ανέρχεται σε 2.371, ενώ ο συνολικός αριθμός συλλογής βιβλίων ανέρχεται σε 171.220 τόμους.

Ο αριθμός επισκέψεων σχολείων και άλλων δράσεων για παιδιά ήταν:

συνολικά 75 επισκέψεις σχολείων και 72 άλλες δράσεις, που έφεραν 1.985 παιδιά στον χώρο των Βιβλιοθηκών.

Η Α΄ Λέσχη Ανάγνωσης Ενηλίκων συναντήθηκε 9 φορές το έτος 2022, λαμβάνοντας όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις για την πανδημία, όπου διαβάστηκαν και σχολιάστηκαν ισάριθμα με τις συναντήσεις βιβλία.

Η Β’ Λέσχη Ανάγνωσης Ενηλίκων συναντήθηκε 7 φορές το έτος 2022, με αναγνώσεις και σχολιασμό ισάριθμων βιβλίων. 

Αναλυτικά:

Δημοτική Βιβλιοθήκη Χανίων

Τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Χανίων, κατά το έτος 2022, επισκέφτηκαν 13.871 χρήστες και εγγράφηκαν 632 νέα μέλη. Συνολικά, δανείστηκαν 24.207  τεκμήρια (έντυπο και οπτικοακουστικό υλικό), εκ των οποίων 24.099 βιβλία, 81 περιοδικά & 27 τεμάχια οπτικοακουστικού υλικού.

Το Media Lab χρησιμοποίησαν 1.144 αναγνώστες. Στη συλλογή προστέθηκαν 2.032 τόμοι νέων βιβλίων, φτάνοντας η συλλογή 90.196 τόμους. Προστέθηκαν επίσης 120 τόμοι περιοδικών & εφημερίδων.

Παιδική-Εφηβική Βιβλιοθήκη  Σούδας

Το έτος 2022 την Παιδική-Εφηβική Βιβλιοθήκη Σούδας χρησιμοποίησαν 1.583 αναγνώστες, προστέθηκαν 224 τόμοι βιβλίων, γράφτηκαν 217  νέα μέλη και δανείστηκαν 3.789 βιβλία, ενώ πραγματοποιήθηκαν:

• 18 δράσεις φιλαναγνωσίας με 320 παιδιά.
• 29 επισκέψεις σχολείων, με 526 μαθητές.
• 5 συναντήσεις για μαθήματα σκακιού
• 
  

Δημοτική βιβλιοθήκη Σταλού

Για το 2022, στη συλλογή της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Σταλού, αποκτήθηκαν 115 νέοι τόμοι βιβλίων, με τον συνολικό αριθμό των τόμων της συλλογής της να ανέρχεται πλέον σε 3.270 βιβλία. Δανείστηκαν 612 βιβλία και πραγματοποιήθηκαν: 

• 8 δράσεις φιλαναγνωσίας, με 151 παιδιά.
• 17 επισκέψεις σχολείων, με 495 μαθητές.

Παιδική - Εφηβική Βιβλιοθήκη Δημοτικού Κήπου*

*Κατά το προηγούμενο έτος (2022) η Παιδική-Εφηβική Βιβλιοθήκη του Δημοτικού Κήπου παρέμεινε κλειστή, λόγω των εργασιών ανάπλασης του Δημοτικού Κήπου.

«‘Έχεις Μήνυμα»: Εκπαιδευτική δράση του Δήμου Χανίων για την ασφαλή χρήση και πλοήγηση στο διαδίκτυο, για μαθητές Νηπιαγωγείου και Δημοτικού

 Ο Δήμος Χανίων και η Κοινωφελής του Επιχείρηση Πολιτισμού και Περιβάλλοντος (Κ.Ε.Π.ΠΕ.ΔΗ.Χ.-Κ.Α.Μ.), σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού Χανίων, διοργανώνουν τη δράση με τίτλο: "ΕΧΕΙΣ ΜΗΝΥΜΑ", που απευθύνεται σε μαθητές Νηπιαγωγείου και Δημοτικού και στόχο έχει την ενημέρωση των μαθητών για την ασφαλή χρήση και πλοήγηση στο διαδίκτυο. 

Στο πλαίσιο αυτό μαθητές και εκπαιδευτικοί καλούνται:

1. να δημιουργήσουν - καταγράψουν πραγματικές ή φανταστικές μικρές ιστορίες που να σχετίζονται με την ασφαλή χρήση και πλοήγηση στο διαδίκτυο,
2. να παρουσιάσουν τις μικρές τους ιστορίες, όπως επιθυμούν (π.χ. θεατρικά, χορευτικά, μουσικά, με δημιουργία αφίσας ή ψηφιακού βιβλίου κ.α.) σε σχετική εκδήλωση στο Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης, στις 10 Μαρτίου 2023

Οι θεματικές που μπορούν να επιλέξουν είναι: εικονική πραγματικότητα, gaming, εθισμός, internet challenge, απάτη, διαδικτυακές διασημότητες, προσωπικά δεδομένα, δεξαμενή πληροφοριών.

Τις μικρές ιστορίες οι εκπαιδευτικοί μπορούν να τις στέλνουν ψηφιακά στο chania.edu.culture@gmail.com

Πληροφορίες στο τηλέφωνο: 6972720943 (Άννα Νεμπαυλάκη)

 

Έκοψε την πίτα της η ΕΔΕΑΚ Σητείας

 Το βράδυ της Κυριακής 5 Φεβρουαρίου 2023 ο Σεβ. Μητροπολίτης Ιεραπύτνης και Σητείας κ. Κύριλλος ανταποκρινόμενος σε ευγενική πρόσκληση του Προέδρου των Εθελοντών Διασωστών Εκτάκτων Αναγκών Κρήτης, προσήλθε σε αίθουσα κεντρικού Ξενοδοχείου της Σητείας και ευλόγησε την Βασιλόπιτα. 

Ο Σεβ. κ. Κύριλλος ευχαρίστησε τον Πρόεδρο της ΕΔΕΑΚ κ. Γιάννη Δασκαλάκη για την ευγενική πρόσκληση και ευχήθηκε σε όλους που προσήλθαν να τιμήσουν με την παρουσία τους την εκδήλωση και στους παρόντες διασώστες η νέα χρονιά να είναι ευλογημένη από τον Κύριο, με υγεία, ειρήνη, φιλότιμο και πολλή αγάπη προς τον συνάνθρωπο.  

Επίσης, ο Σεβ. συνεχάρη τον δραστήριο Πρόεδρο και όλους τους Εθελοντές Διασώστες για τις πλούσιες δραστηριότητες τους, για την ετοιμότητα, την επαγγελματική εκπαίδευση και τον εθελοντισμό τους. «Η αγάπη σας γιαυτό που κάνετε, το φιλότιμο και η αυταπάρνησή σας, τόνισε ο Σεβ., μας κάνει όλους υπερήφανους, γιατί είστε πάντα παρόντες οποιαδήποτε ώρα και ημέρα καθόλη τη διάρκεια του χρόνου.

Η άριστη και υποδειγματική σας συνεργασία με τους επίσημους Φορείς, την Πολιτική Προστασία του Δήμου, την Αστυνομία και την Πυροσβεστική, είναι αξιοζήλευτη. Δεν τους αντικαθιστάτε αλλά τους επικουρείτε στο δύσκολο έργο τους. Διαθέτετε τον πολύτιμο χρόνο σας χωρίς κανένα υλικό αντάλλαγμα για να προσφέρετε στους συνανθρώπους μας, όποτε χρειαστεί. 

Σας ευχαριστώ και για τη συμβολή σας κατά τις μεγάλες πανηγύρεις των Μονών και των Ενοριών, που είστε παρόντες και με αγάπη διευκολύνετε την προσέλευση των προσκυνητών και ρυθμίζετε την κυκλοφορία. Να γνωρίζετε ότι η Μητρόπολή μας είναι δίπλα σας, συμπαραστάτης του πολύτιμου έργου σας. Ο Θεός να είναι πάντοτε μαζί σας».

Ο Πρόεδρος κ. Γιάννης Δασκαλάκης εξέφρασε πολλές ευχές σε όλους και ευχαριστίες για την παρουσία του Σεβ. κ. Κυρίλλου και όλων όσοι πάντοτε βρίσκονται στο πλευρό των Εθελοντών Διασωστών, αλλά και για την αγαστή συνεργασία με όλους τους Φορείς του τόπου, για την αντιμετώπιση των περιστατικών εκτάκτων αναγκών.

Την εκδήλωση χαιρέτισαν ο εκπρόσωπος του Δημάρχου Σητείας Αντιδήμαρχος Πολιτικής Προστασίας κ. Γιώργος Αϊλαμάκης και ο Διοικητής του Αστυνομικού Τμήματος Σητείας κ. Εμμανουήλ Βουτυράκης, οι οποίοι ευχαρίστησαν τον Πρόεδρο και τα Μέλη της ΕΔΕΑΚ για το έργο τους, το οποίο αποδεικνύεται πολύτιμο για τη Σητεία και τους πολίτες της, και αυτό το ζήσαμε όλοι ιδιαίτερα κατά την καταστροφική πλημμύρα του Οκτωβρίου.

Στην τελετή έλαβαν μέρος ο Πρωτοσύγκελλος της Μητροπόλεως και Ηγούμενος της Μονής Τοπλού Αρχιμ. Αμβρόσιος Σκαρβέλης και ο Εφημέριος Ενορίας Αγίας Αικατερίνης πρωτ. Νικόλαος Παθιάκης. 

Ακολούθησε πλούσιο τραπέζι σε όλους.

Το Πανηγύρι Του Αγίου Χαραλάμπου Στη Χώρα Σφακίων

 

Στην Κρήτη από την περίοδο των πρώτων Βυζαντινών χρόνων, οι εκκλησιαστικές γιορτές στη μνήμη των μαρτύρων ή των Αγίων, μετά το εκκλησίασμα, ακολουθούνταν από πανηγύρια και μάλιστα σε πολλά απ’ αυτά γίνονταν αγωνίσματα σκοποβολής, αγώνες δρόμου, ιπποδρομίες κ.α.

Τα έθιμα αυτά προκαλούν την καταδίκη της Εκκλησίας, η οποία μάταια προσπαθεί να  τα απαγορεύσει. Στην έκδοση του Εμμανουήλ Παπαδάκη « Μορφαί Λαϊκού Πολιτισμού της Κρήτης του 15^ου και 16^ου αιώνος» διαβάζουμε τις διαπιστώσεις του Ιωσήφ Βρυέννιου για τα πανηγύρια: «ότι τας ιεράς των εορτών αυλοίς και χοροίς και σατανικοίς πάσιν άσμασι, κώμοις τε και  μέθαις, και αισχροίς άλλοις έθεσιν επιτελείν ου καταισχυνόμεθα». 

Στα 1600 επειδή οι κάτοικοι της περιοχής του Ρεθύμνου «μετά τυμπάνων και αυλών και ασμάτων αθέσμων … τελούσι μνήμας ιεράς  αγίων…» ο Μελέτιος Πηγάς απο την Αλεξάνδρεια σε επιστολή του προς το κλήρο και τους κατοίκους διατάζει: «ίνα μηδείς τολμήσει εν τη εορτή ορχήσεις και άσματα και τα τοιαύτα παρεισάγειν»

Τα μέτρα αυτά ουδεμία απήχηση έχουν στους Κρητικούς οι οποίοι συνεχίζουν απτόητοι να τηρούν τα έθιμα και τις συνήθειές τους. Γύρω στο 1546 ο Γάλλος επισκέπτης P.Belon στα Σφακιά περιγράφει παραστατικότατα: «Βρισκόμενος σ’ ένα χωριό,  στην κατοικία του Ι. Μπαρότσο, κοντά στη χώρα Σφακίων, βρέθηκα σε μια γιορτή που ήρθαν χωρικοί, άλλοι με τις αρραβωνιαστικιές τους άλλοι με τις γυναίκες τους. 

Είχαν κάνει μεγάλη συντροφιά και αφού ήπιαν πολύ, άρχισαν να χορεύουν στη μεγάλη ζέστη, όχι στη σκιά, αλλά στο δυνατό ήλιο του Ιουλίου. Ήσαν φορτωμένοι όπλα και δεν έπαυαν να χορεύουν έως τη νύχτα. Έτσι παράξενα ντυμένοι και φορτωμένοι με φαρέτρα με 150 περίπου βέλη, που την είχαν πίσω στη ράχη και μ’ ένα τόξο καλά τεντωμένο κρεμασμένο στο μπράτσο τους και με μια σπάθα στο πλάι χόρευαν, προσπαθώντας να κάμουν τα ωραιότερα και ψηλότερα πηδήματα».

Την ίδια περιγραφή κάνει και τη παρακάτω μαντινάδα  της εποχής.

 «Σαν θες να  ιδείς άντρες καλούς κι ομορφαρματωμένους,

    άμε ‘ς το Φραγκοκάστελλο να ‘ναι τ’ Αγιού Νικήτα.

Να  κατέβουν τα δυό χωριά, το Νίμπρος και τ’ Ασκύφου

και τ’ άλλα τα γυρόχωρα μαζί με τσοί Ριζίτες.

Να ιδείς σγουρούς, να ιδείς ξανθούς κι όμορφους κοπελλιάρους,

να ιδεις  το Σήφη πως πηδά, τον Κώστα πως χορεύγει.

Να ιδείς τσοί νιούς για τ’ άρματα τσοί νιές γιά το γαϊτάνι,

να ιδής και τσ’ ακρογέροντες πως παίζουν ‘ς το σημάδι».

Στην Χώρα των Σφακίων έβαλα και γώ πρόγραμμα, να επισκεφθώ χειμωνιάτικα με τον φίλο και συνοδοιπόρο Ηλία Προβόπουλο, για να δω τι έχει απομείνει από όλα αυτά τα έθιμα και τους μύθους.  Φθάσαμε στο χωριό χαράματα, ίσα-ίσα που προλάβαμε την Ανατολή του ηλίου στο Λιβυκό πέλαγος. Μιά απέραντη γαλήνη, ο καιρός γλυκός, η θάλασσα λάδι, να την επιείς και ουρανός χωρίς σταλιά σύννεφο.  Η έκπληξη μας ήταν μεγάλη γιατί στον ερχομό μας από τα Χανιά συναντήσαμε  κακοκαιρία, ανέμους, βροχόνερο και ομίχλη. 

Οχι που μας ενόχλησε στο ταξίδι – το θέαμα ήταν εντυπωσιακό –  αλλά φοβόμασταν μήπως ο παλιόκαιρος θα ακύρωνε το πανηγυράκι που δεν θα γινόταν  και στο πιό ασφαλές και προστατευμένο μέρος. Γιατί το πανηγυράκι που είχαμε επιλέξει ήταν του Αγίου Χαραλάμπους, μέσα σε σπηλιά πάνω σε μιά βραχώδη  ακροθαλασσιά. Εκεί  όπου μαζεύονταν τα παλιά τα χρόνια οι  χρόνια οι Σφακιανοί για να τιμήσουν τον Άγιο που τους προστάτευε απο την πανούκλα.

Ο Άγιος Χαράλαμπος όπως  είχα  διάβασει στο βιβλίο του Νίκου Ψιλάκη «Λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη» ήταν ο προστάτης  όλων των Κρητικών από την αρρώστια και γι’ αυτό τον λόγο, συνήθιζαν να κτίζουν τις εκκλησιές του Αγίου, στις εισόδους των χωριών, πάνω στους δρόμους απο όπου θα κατέφθανε. Και εκεί ο Άγιος με την δύναμη της πίστης αλλά και με τις προσευχές των πιστών θα στήλωνε εμπόδια και θα σταματούσε την πανούκλα που εκείνη την εποχή ρήμαζε την περιοχή.

Στα Σφακιά όμως χτίσαν τις εκκλησιές του Αγίου Χαραλάμπους πάνω στο γιαλό, εκεί που σκάει το κύμα, γιατί από εκεί  ήταν από όπου έρχονταν όλα πράγματα στον τόπο, τα εμπορεύματα, τα πλούτη, οι νέες ιδέες, τα μαντάτα αλλά και οι αρρώστιες.  Πράγματι τα Σφακιά εκείνης της εποχής, επειδή η άγονη γη δεν μπορούσε να θρέψει τους κατοίκους της, βρήκαν διέξοδο στη ναυτωσύνη, σκάρωσαν πλοία, ταξίδευσαν στα πέρατα της Μεσογείου και  δημιούργησαν σ’ αυτή τον απομονωμένο  τόπο της Κρήτης μιά  ευημερούσα πολιτεία.

«Πού ‘ναι η Χώρα τω Σφακιώ με τα πολλά καράβια,

με τσ’ εκατό τζη εκκλησιές, τα πλούσια σεράγια;

 To Mεσοχώρι, Μπροσγιαλός, το Θόλος, το Γιωργίτζι;

Ούλα γενήκασι σωρόςκαι δε βγορίζει σπίτι…»

Μ’ αυτό τον τρόπο περιγράφει μιά παλιά μαντινάδα  σε τέσσερεις αράδες, την ακμή και την καταστροφή των Σφακίων μετά την επανάσταση του Δασκαλογιάννη.

Σαν κάναμε τον περίπατο μας  στο λιμανάκι των Σφακίων, επτά η ώρα το πρωί, θαυμάζοντας την ήρεμη θάλασσα και τα όμορφα καίκια, μας ανησύχησε η απόλυτη ησυχία. Πού λόγος για κανά καφέ, τα πάντα ήσαν κλειστά, αλλά και πουθενά κάποια ψυχή για να μας καθοδηγήσει προς το πανηγύρι. Πέρασε κάμποσος καιρός, εμείς συνέχιζαμε το σεργιάνι και κάπου ακούστηκε θόρυβος  αυτοκινήτου. Τρέξαμε. Ευτυχώς ήταν ο παπάς του χωριού με τις ψάλτριες που ξεκινούσαν για το πανηγύρι. 

Είχαμε πέσει διάνα. Μπρος αυτοί και πίσω εμείς τραβήξαμε κατά τον Άγιο. Ακολουθήσαμε μιά διαδρομή τριών χιλιομέτρων κατά μήκος της θάλασσας διασχίζωντας ένα βοσκοτόπι, πλημμυρισμένο απο κυκλάμινα, ίσως τα πρώτα που είχαν ανθίσει λόγω καιρικών συνθηκών στην Ευρώπη. Εκατοντάδες πρόβατα και ερίφια βόσκαν αμέριμνα, ενώ  πίσω τους άρχισαν να διαγράφονται καταχιονισμένα και  επιβλητικά  τα  Λευκά όρη.

 Κατεβήκαμε τον μικρό γκρεμνό, από ένα μονοπάτι που είχε διανοιχθεί προσφάτως και φθάσαμε στον προορισμό μας. Μιά ευρύχωρη σπηλιά που τα τελευταία χρόνια απέκτησε ένα τοιχείο για να  την προστατεύσει απο τα πρόβατα όταν ερχόντουσαν εδώ για να ξαποστάσουν. Μεσ’ το υποτιθέμενο εκκλησάκι παλιά δεν υπήρχε τίποτα εκτός της εικόνας. Ούτε ιερό, ούτε τέμπλο ούτε άμβωνας. Το αρχέτυπο σκηνικό της απόλυτης λιτότητας.  Μόλις πριν δυό χρόνια κτίσθηκε ένα τοιχαλάκι με πόρτα για να διαμορφωθεί το ιερό. Μπροστά του τώρα  τοποθετήθηκε η εικόνα, και ένα μανουάλι για τα κεριά.

 Οι ηλιακτίδες περνούσαν από την  ανοικτή πόρτα – φωτίζοντας μ’ έναν τρόπο υπερφυσικό το σπήλαιο –  και γλύκαιναν την  υγρή ατμόσφαιρα  που δεχόταν ήδη  ευωδιαστές ρυπές από το λιβάνι του θυμιατού.

Ο παπά-Αθανάσιος ξεκίνησε την Θεία Λειτουργία με μοναδικούς προσκυνητές εμάς! Σιγά-σιγά άρχισαν να καταφθάνουν οι  πανηγυράδες με τα σύνεργα και τρόφιμα. Η μπουκάλα του γκαζιού με μιά ιδιοκατασκευή για το μαγείρεμα, οι άρτοι, τα φαγητά, το κρασί. Στο εξωτερικό μέρος της σπηλιάς άλλοι στήναν τα τραπέζια και τους πάγκους, άλλοι οργάνωναν την κουζίνα ενώ οι περισσότερες γυναίκες κατευθύνονταν στο εσωτερικό για να προσκυνήσουν.

Αυτή τη φορά είχε παρουσιαστεί ένα  πρόβλημα. Οι συνεχόμενες βροχές των τελευταίων ημέρων, καλές, ποτιστικές είχαν κάνει  όμως σουρωτήρι την εξωτερική κυρίως σπηλιά όπου έσταζε σε πολλά σημεία και ήταν αδύνατον  να καθίσει κανείς. Ευρέθη λύση πάραυτα. Επιστρατεύτηκαν οι  παροπλισμένες «ομπρέλλες  πλάζ» ενός παρακείμενου ξενοδοχείου που από την μία μας προστάτευσαν από το νερό αλλά και από τον καυτό ήλιο που ήδη έδειχνε την δύναμή του

Η Λειτουργία τελείωσε, μοιραστήκαν οι άρτοι και ο 

κόσμος κάθισε για φαγητό. Γεμίσαν τα τραπέζια μεζέδες, τηγανητά ψάρια, σκάρους και μπακαλιάρο, ένα ανθότυρο εξαίσιο που δεν έχω ξαναβάλει στα χείλη μου, τα κρέατα και κρασί. Στην γωνιά που είχε πρόχειρα στηθεί το καζάνι, ο μάγειρας ανακάτευε ήδη το πιλάφι. Μας έδωσε τη συνταγή. « Παίρνουμε το κρέας και αφού το βράσουμε περνάμε το ζουμί από ένα σουρωτήρι για να μην ξεφύγουν τυχόν κοκαλάκια και τα ρίχνουμε στο ρύζι. 

Το καζάνι πρέπει να  ανακατεύεται συνέχως, μαλακά – για να μην κολήσει στον πάτο – μέχρι να τελείωσει η βράση. Στο τέλος ρίχνουμε ένα ποτήρι κρασιού στιμμένο λεμόνι για να ασπρίσει το ρύζι. Το καλύτερο μέρος του πιλαφιού πάντως είναι  το κατακάθι και όσοι το γευθούν, θα συγχωρνούν τα πεθαμένα τους καθώς θα γλείφουν τα χείλια τους από την ευχαρίστηση».

 Καθίσαμε στο τραπέζι του παπα-Αθανάσιου – μιά ευγενής και ευσεβής παρουσία – που γεννήθηκε στη περιοχή και είναι τωρα παπάς των Σφακιών κοντά στα δέκα χρόνια. «Το πανηγύρι ξαναγεννήθηκε τα τελευταία δέκα χρόνια, όταν φτιάξαμε όλα αυτά τα έργα. Πιο πρίν υπήρχαν κάτι ερειπωμένοι τοίχοι». Μας συστήνει  τον Νίκο Βοτζάκη, έναν τυπικά κρητικά ντυμένο κτηνοτρόφο, μαυροφορεμένο, με τα στιβάνια και με την μαύρη μαντήλα στο κεφάλι. 

« Είμαι γιδάρης με χίλια κομμάτια. Την οικογένεια την παρήγγειλα αλλά δεν ήλθε ακόμα…!» Η συζήτηση μαζι τους συνδετημόνες μας δεν είχε τελειωμό. Κάποια στιγμή αρχίσαν τα ριζίτικα. Τα τραγούδια αυτά κατάγονται από την εποχή της Βενετοκρατίας και της Τουρκοκρατίας καθώς ήταν τραγούδια που τραγουδούνταν στα ριζά των βουνών και αργότερα εξέφρασαν όλη την Κρήτη.

««Ηθελα και να κάτεχα και πέτε μου οι καμπίτες

αν τραγουδειτ’ ελεύθερα και σεις σαν τσ’αορίτες»

Το τραγούδι ξεκίνησε πρώτα στο τραπέζι  όπου κάθονταν οι πρεσβύτεροι και ακολούθως σε κάθε νέα στροφή, ακολουθούσαν και  τ’άλλα τραπέζια με τη σειρά τους. Ήταν πράγματι ένα θέαμα-άκουσμα μοναδικό. Κάποια στιγμή αποφασίζω το θέαμα αυτό – το κατά πως γύριζε το τραγούδι από τραπέζι σε τραπέζι – να το πάρω με βίντεο για να έχω κίνηση και ήχο. 

Καθώς άρχισα να βλέπω και να τραβώ μέσα από την κάμερα, δεν πέρασαν ένα-δυό λεπτά και ξαφνικά ακούω ένα κροτάλισμα από πυροβολισμούς, ένα Καλάσνικωφ στην οθόνη μου, στα κεφάλια  μας να πέφτουν  βροχή οι κάλυκες και μένω εμβρόντητος… Η απόλυτη εμπειρία. Ισως ν’ έννιωσα όπως είχε νιώσει ο Βelon  πέντε αιώνες τώρα. Ζήτησα συγνώμη που κατέγραψα τέτοιες  αναπάντεχες στιγμές  που ενδεχομένως να βλάψουν κάποιον, αλλά η απάντηση που πήρα ήταν αποστομωτική.

 « Δείξε το. Να δουν όλοι πως γλεντάμε εδώ στα Σφακιά, την περίοδο του ΔΝΤ».  Εγώ πάντως το σκέφτηκα καλά,  και περιορίστηκα στο κείμενο με τις φωτογραφίες….

simadiatouaigaiou.wordpress.com