Ο Καλύμνιος Παντελής Γκινής ( Ο Ντιρλαντάς ) Και Το Τραγούδι Που Έγραψε Την Δεκαετία Του 1960

 

Το «Ντιρλαντά», με ρυθμό που σε ξεσηκώνει και χωρίς μουσικό τέλος, την δεκαετία του ‘70 ήταν το πιο διάσημο ελληνικό τραγούδι στον κόσμο, έπαιζε ακόμα και στην Ιαπωνία, διαδεδομένο από τους Έλληνες ναυτικούς που έφταναν στα λιμάνια της χώρας και από την διασκευή που είχε κάνει η Δαλιδά, η διεθνούς φήμης τραγουδίστρια, και το έκανε παγκόσμια επιτυχία.

 «Ώ Ντιρλαντά, ντιρλανταντά, 

ω ντιρλαντά βρε και βραδιάζει, 

βρε κι η κουβέρτα αναστενάζει 

Βρε και ο μάγειρας φωνάζει, 

ω ντιρλαντά, ντιρλανταντά, 

Βρε ντιρλαντά και τέζα όλοι 

και πως θα πάρουμε την Πόλη. 

Από την πόλη την καλή,

 ήρθε μια σκούνα με πανί 

Ώ ντιρλαντά, ντιρλανταντά, 

αχ η Μαρία του Μηνά, 

Επάνω στ΄ άσπρο της ποδάρι, 

θα πάω να δέσω παλαμάρι… 

Το τραγούδι έγραψε τη δεκαετία του ΄60 ο Καλύμνιος καπετάνιος ενός τσούρμου σφουγγαράδων, ο Παντελής Γκινής, που έγινε γνωστός ως Ντιρλαντάς. Ο ρυθμός του λέγεται ότι προέρχεται από τους λαούς της Βόρειας Αφρικής, αφού πηγαινοερχόταν για σφουγγάρια από τη  Μπαρμπαριά. Πώς γράφτηκε το τραγούδι O καπετάν Γκινής έγραψε το τραγούδι αυτό ενώ κρατούσε τη λαγουδιέρα (το τιμόνι) και οδηγούσε το καΐκι με το ένα χέρι και με το άλλο έγραφε τους στίχους, που ήταν σατιρικοί, πειραχτικοί,  για το πλήρωμά του, τους δύτες. Ο Γκινής πήγαινε με το σφουγγαροκάικό του στη Μπαρμπαριά, στη Βόρειο Αφρική, στη Μπιγκάζα, κι αλίευε σφουγγάρια. Μαζί με τα σφουγγάρια αλίευσε και το ρυθμό  αυτό,  τις συλλαβές «ντα-ντιρλάντα-ντα»! Μέχρι να φτάσει στην Κάλυμνο το έκανε τραγούδι. Το τσούρμο του συμμετείχε χτυπώντας  ρυθμικά τα χέρια και επαναλαμβάνοντας τις συλλαβές. Εκείνος έβαζε τους στίχους. Τα ονόματα που ανέφερε «βρε και του Γιώργη δεν του δίνω…» ήταν υπαρκτά πρόσωπα, όπως και η «Μαρία του Μηνά» και η « Κατερίνα του τσαγκάρη»…  Αυτές οι κοπέλες ήταν πιο ανοιχτές  στον έρωτα τη δεκαετία του ’60, ερωτεύονταν χωρίς να φοβούνται.

Σύμφωνα με τη Ροδιακή, ο Γκινής, είχε ανέβει στην Αθήνα για να κάνει το πρώτο του 45άρι, με τη Δόμνα Σαμίου. Ο Σαββόπουλος το άκουσε και το συμπεριέλαβε στο δίσκο του «Το περιβόλι», λέγοντας ότι πρόκειται για παραδοσιακό τραγούδι! Ο Γκινής τον πήγε στα δικαστήρια και δικαιώθηκε. Πέθανε σχετικά γρήγορα από παθολογικά αίτια. Η οικογένειά του ζει στην Κάλυμνο μέχρι σήμερα, στην περιοχή ‘Αγιος Μάμας και παίρνει τα πνευματικά δικαιώματα.

πηγη

Η Ελληνίδα Κατάσκοπος Κυβέλη Σεργίου

 Η Ελληνίδα κατάσκοπος

ΚΥΒΕΛΗ ΣΕΡΓΙΟΥ

Μία γυναίκα δυναμίτης, με μπρίο, που τα μάτια της έβγαζαν φλόγες, που έδωσε την ψυχή της για την αντίσταση αλλά ποτέ δεν προέβαλε τον εαυτό της, ακόμα και όταν την κατηγόρησαν για συνεργάτιδα των Γερμανών… κάπως έτσι περιγράφουν οι άνθρωποι που είχαν την ευτυχία να γνωρίσουν την Κυβέλη Σεργίου, ή αλλιώς τη «Μεγάλη Κατάσκοπο», όπως τη βάπτισε στο νέο του βιβλίο ο Αντώνης Σανουδάκης- Σανούδος. 

Ο γνωστός συγγραφέας κατάφερε το 1991 να αποσπάσει μία συγκλονιστική συνέντευξη για τη δράση της εκείνης της περιόδου και να την προσφέρει απλόχερα, δεκαέξι χρόνια αργότερα, στο κοινό του Ηρακλείου, και όχι μόνο, σε ένα βιβλίο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ταξιδευτής».

Η Κυβέλη Σεργίου, χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως η σπουδαιότερη κατάσκοπος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Αντώνης Σανουδάκης την γνώρισε πρώτη φορά πριν είκοσι χρόνια όταν κατέγραφε μαρτυρίες άλλων αντιστασιακών, από τους οποίους έμαθε ότι εκείνη ήταν η αιτία να σωθεί το λιμάνι Ηρακλείου καθώς μεσολάβησε στο Γερμανό φρούραρχο και απέτρεψε την καταστροφή του. 

Όπως εξηγεί ο συγγραφέας, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου που παραχώρησε την περασμένη Πέμπτη, η Κυβέλη κατείχε ένα ρόλο που έμενε στο σκοτάδι, εκείνο της κατασκόπου, καταδικασμένη, παρά τη δράση της, να μένει στην αφάνεια και τη λήθη, άγνωστη ακόμα και σε αντιστασιακούς και ιστορικούς. Μέχρι τη στιγμή που ο Αντώνης Σανουδάκης τη συνάντησε στη Μίλατο και του διηγήθηκε όσα προσέφερε στη χώρα της που αγάπησε με μοναδικό πάθος και αφοσίωση. 

Ο συγγραφέας κάνει λόγο για μια πανέμορφη κοπέλα από αστική τάξη, κόρη διάσημου στρατηγού όλων των πολέμων της εποχής, μεγαλωμένη με δασκάλες ξένων γλωσσών που σε ηλικία 19 ετών πείθεται από την ελληνική αντιστασιακή και αγγλική κατασκοπεία να διεισδύσει στα άδυτα της γερμανικής Κομανατούρ στο Ηράκλειο με τη θέση της γραμ

ματέως. 

Από εκεί είχε τη δυνατότητα να λαμβάνει πληροφορίες και να τις διοχετεύει στους Έλληνες και Άγγλους συντρόφους της. Οι πληροφορίες αυτές σχετίζονταν με σημαντικά γεγονότα της κατοχής και στάθηκαν η αιτία να σωθούν μελλοθάνατοι πατριώτες από το εκτελεστικό απόσπασμα, να βομβαρδιστούν γερμανικές νηοπομπές και να ανατιναχτούν πλοία των κατακτητών. 

«Αφού έχει συλληφθεί δυο φορές φυλακίστηκε στην Γκεστάμπο και τη δεύτερη φορά προκειμένου να μην ξανασυλληφθεί βγήκε στο βουνό με το τουφέκι στο χέρι…», περιγράφει ο συγγραφέας.

Ως μαθήτρια γυμνασίου κυκλοφορούσε τη φεμινιστική εφημερίδα «Γυναίκα» και έβγαζε λόγους για τα δικαιώματα της γυναίκας, απόψεις πολύ πρωτοποριακές για την εποχή της που διατήρησε μέχρι τέλους της ζωής της. «Έχουμε μια περίπτωση σπάνια επειδή ο ρόλος της γυναίκας ήταν περιορισμένος την εποχή εκείνη αλλά ο ρόλος ο δικός της ήταν πρωτοποριακός, όχι μόνο στην αντίσταση αλλά και για τις απόψεις που είχε ως προς τα δικαιώματα της γυναίκας», σημειώνει ο κ. Σανουδάκης. 

Ο συγγραφέας αισθάνεται ιδιαίτερα ευτυχής που η συγκυρία του έλαχε να διασώσει τη φωνή και μαρτυρία της, που αποτελεί την 23η μαρτυρία αντιστασιακών που έχει στο αρχείο του. «Μου φωνάζουν μη μας αφήσεις να πεθάνουμε, για κάποιους που δεν έχω καταγράψει ακόμα είναι φορές που νιώθω τη φωνή τους», αναφέρει ο κ. Σανουδάκης και προσθέτει πως ελπίζει κάποια στιγμή να καταφέρει να κυκλοφορήσει όλες τις μαρτυρίες που έχει συγκεντρώσει.

Ο αδελφός της, Πάρης, περιγράφει πώς η Κυβέλη κατάφερε να ξεχωρίζει από πολύ μικρή ακόμα ηλικία, όταν έδειξε τα πρώτα δείγματα ότι πρόκειται για μία ανεξάρτητη και ιδιαίτερα δυναμική γυναίκα. Η σύζυγός του, Ιωάννα, αναφέρει πως η Κυβέλη υπήρξε μία πανέμορφη γυναίκα μέχρι και λίγο πριν το θάνατό της, που κατάφερνε να γοητεύει τους πάντες γύρω της.

Η δράση της Κυβέλης Σεργίου

Μία πανέμορφη κοπέλα, η Κυβέλη Σεργίου, μόλις δεκαεννέα ετών, πείθεται από την Εθνική Αντίσταση Κρήτης και εισδύει στα άδυτα της γερμανικής Komandatur στο Ηράκλειο, αναδειχθείσα, μυθιστορηματικά, ως η «Μάτα Χάρι» του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. 

Στο Μεσοπόλεμο, μαθήτρια του Γυμνασίου Θηλέων, ξεσηκώνει τις σταφιδεργάτριες, με πύρινους λόγους και τη φεμινιστική εφημερίδα της «Η Γυναίκα», για τα δικαιώματα της γυναίκας. Μυείται στην Αντίσταση και τοποθετείται ως Γραμματέας και Διερμηνέας Κατάσκοπος στα Γραφεία της Komandatur στο Ηράκλειο, το 1941 έως το καλοκαίρι του 1944. 

Από τα συρτάρια του Φρουραρχείου αφαιρεί κρυφά, τα βράδια, απόρρητα γερμανικά έγγραφα, αντιγραμμένα από την ίδια ή τους συνεργάτες της, και διοχετεύονται στο Στρατηγείο Μέσης Ανατολής και τους αντάρτες του νησιού. Συλλαμβάνεται δύο φορές, οδηγεί αυτόμολους Γερμανούς στους αντάρτες, ζώνεται στο βουνό τα φυσεκλίκια, με το τουφέκι στα ροδινό χέρι της. 

Σημαντική είναι η αποκάλυψη της για το διχασμό, τον οποίο επέφεραν οι σύμμαχοι, ιδίως οι Αγγλοι, που οδήγησαν τη χώρας μας στον Εμφύλιο, πικραμένη, γιατί είχε συνεργαστεί μαζί τους. Πικράμενη, ακόμη, γιατί κυριάρχησαν μεταπολεμικά οι πρώην συνεργάτες των κατακτητών εις βάρος των αγωνιστών.

πηγη - πατρις

Τα Βιβλία Όπως Και Η Ζωή Θέλουν Μάτια Ανοικτά

 Oσο είναι αλήθεια ότι ο σκοταδισμός απλώνεται, όπως η τυφλότητα στο έργο του Σαραμάγκου άλλο τόσο είναι αλήθεια ότι ο τρόπος μετάδοσής της είναι ανθρώπινο έργο, συνειδητή ή και κάποτε ασυνείδητη επιλογή.

Το βιβλίο δεν θα μπορούσε να μείνει μακριά από την ατμόσφαιρα που δημιουργεί το περιβάλλον της κρίσης. Η ποιότητα της βιβλιοπαραγωγής, που γεμίζει τα ράφια των σούπερ μάρκετ βιβλίων και απορρυπαντικών, αναδεικνύει το βάθος της. Η νύχτα μοιάζει να έχει καλύψει τις μέρες. Λίγο, αμυδρό φως αναδύεται μέσα από τις εστίες της φωτιάς μέσα από την σύγχρονη πυρά του βιβλίου. Ο,τι μπορεί να ξεφύγει από τη μηχανή, που αλέθει τα γράμματα με σκοπό το κέρδος, ό,τι μπορεί να γλυτώσει από τα αποκαΐδια φωτίζει έστω και για λίγο.

Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες -τουλάχιστον όχι σήμερα- απαριθμώντας τα προβλήματα, που εύκολα διαπιστώνει όποιος πλησιάσει και δει από κοντά τον “κινητήρα” αυτής της μηχανής, που αλέθει βιβλία, συνειδήσεις, αξίες. Το βασικό ερώτημα, έτσι κι αλλιώς, απευθύνεται στον αναγνώστη. Απευθύνεται στον άνθρωπο. Στο τι ο ίδιος προτάσσει και επιλέγει. Οσο είναι αλήθεια ότι ο σκοταδισμός απλώνεται, όπως η τυφλότητα στο έργο του Σαραμάγκου, άλλο τόσο είναι αλήθεια ότι ο τρόπος μετάδοσής της είναι ανθρώπινο έργο και συνειδητή ή και κάποτε ασυνείδητη επιλογή.

Περί Τυφλότητος και Ανάγνωσης.

Το βιβλίο μπορεί να αποκοιμίσει. Μπορεί να κρύψει την πραγματικότητα, που δεν θέλουμε να αντικρίσουμε κατάματα. Μπορεί να μας αποχαυνώσει, έτσι που να ταυτιστούμε κι εμείς για λίγο με τους “ήρωες” της εποχής, τους διάφορους κύριους Γκρέι, “ήρωες” που πολλοί ίσως και να τους ζηλεύουν για τα εξωτερικά τους χαρίσματα, χρήμα, εξουσία… κι άλλες βαριές παιδικές ασθένειες ενός εξελιγμένου είδους πιθήκων! Οι χωρίς όρια αποχρώσεις της τυφλότητας, εξαπλώνονται, σαν μία παγκόσμια επιδημία.

Το βιβλίο από την άλλη πλευρά, μπορεί να αφυπνίσει. Μπορεί να δράσει σαν μεγεθυντικός φακός. Μπορεί να αγγίξει και να γονιμοποιήσει τις πιο ευαίσθητες και δημιουργικές χορδές του εαυτού. Μπορεί να γίνει συνοδοιπόρος στο ταξίδι της αυτογνωσίας. Πολύτιμος σύμμαχος στο ταξίδι της οδύσσειας του σύγχρονου ανθρώπου. “Εργαλείο” αντίστασης στην απο-ανθρωποποίηση και δύναμη αντοχής απέναντι στην εξάπλωση της σύγχρονης πανδημίας.

«Το πιθανότερο είναι ότι αργά ή γρήγορα θα τυφλωθούν κι αυτοί. Εξάλλου, έτσι όπως έχει η κατάσταση, υποθέτω ότι είμαστε ήδη όλοι μολυσμένοι. Σίγουρα δεν υπάρχει ούτε ένα από μας που να μη βρέθηκε σε οπτικό πεδίο τυφλού, κι αφού οι τυφλοί δεν βλέπουν, σας ρωτώ εγώ, πώς γίνεται να μεταδίδουν την αρρώστια με την όραση; Στρατηγέ μου, αυτή είναι η πιο λογική αρρώστια στον κόσμο. Το τυφλό μάτι μεταδίδει την τυφλότητα στο μάτι που βλέπει…» γράφει ο Ζοζέ Σαραμάγκου στο “Περί Τυφλότητος” και συνεχίζει…: «Δεν ξέρω αν θα υπάρξει μέλλον, το ζήτημα τώρα είναι να δούμε πώς θα μπορέσουμε να ζήσουμε το παρόν. Χωρίς μέλλον το παρόν δεν έχει καμιά αξία είναι σα να μην υπάρχει. Μπορεί η ανθρωπότητα να καταφέρει να ζήσει χωρίς μάτια, τότε όμως θα πάψει να είναι ανθρωπότητα…».

Τα βιβλία… όπως και η ζωή, θέλουν μάτια ανοιχτά!

* συγγραφέας

ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ

Ανοιχτά Πανιά: Μία φιλόξενη γωνιά, μια ανοιχτή αγκαλιά για τον πολιτισμό - Τα Χανιά στηρίζουν τους καλλιτέχνες

Ένα από τα τελευταία βράδια του Ιουλίου, στην καρδιά της πανδημίας, καθώς ο ήλιος ξεκινούσε να δύει και ο ουρανός γινόταν φλογερός, γεμάτος χρώματα με αποχρώσεις του κόκκινου, του πορτοκαλί, του ροζ ακόμα και του μωβ, τόσο ασύμβατων μεταξύ τους, αλλά τόσο τέλεια ταιριασμένων στο μεγαλείο του ηλιοβασιλέματος, το Φρούριο Φιρκά, στο ενετικό λιμάνι των Χανίων, γέμιζε φωνές και ζωή. 

 

Ο εμβληματικός αυτός χώρος, ανεπαισθήτως, είχε μετατραπεί σε σκηνή, μια σκηνή σχεδόν μεταφυσική. Πέντε ηθοποιοί, δύο γυναίκες και τρεις άντρες, ντυμένοι με διαφορετικές αλλά ταιριαστές μονοχρωμίες, και ένας μουσικός επί σκηνής παρουσίαζαν τη θεατρική μεταφορά της πρώτης ραψωδίας της Ιλιάδας, σε μετάφραση του Γεωργίου Ψυχουντάκη και σκηνοθεσία του Δημήτρη Λιόλιου. Το κοινό δεν σταματούσε να χειροκροτεί, εκστασιασμένο και συγκινημένο, με το θέαμα που μόλις είχε παρακολουθήσει.

 Η δράση αυτή αποτέλεσε μέρος του φεστιβάλ «Ανοιχτά Πανιά», το οποίο συμπλήρωσε δύο χρόνια λειτουργίας και αποτελεί ήδη ένα επιτυχημένο παράδειγμα περιφερειακού πολιτιστικού θεσμού. Επικεντρωμένο στις σύγχρονες καλλιτεχνικές πρακτικές, το φεστιβάλ εγκαινιάστηκε το καλοκαίρι του 2021 από τον δήμο Χανίων, σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Κρήτης, υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού και με τη συνεργασία μεγάλων τοπικών φορέων. 

 

Είναι ένα στοίχημα μοναδικό για τη χώρα μας, πρωτοποριακό για τα δεδομένα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με εκατοντάδες καλλιτεχνικές προτάσεις, που ανέδειξαν την πρωτότυπη και πρωτογενή πολιτιστική δημιουργία σε διαφορετικά πεδία της Τέχνης.  

Μουσική, θέατρο, εικαστικά, χορός, φωτογραφία, κινηματογράφος, λογοτεχνία και νέα μέσα, κυριαρχούν στο πρόγραμμα του φεστιβάλ, με τις δράσεις ν' απλώνονται σε όλο το εύρος της πόλης και πάντα με τη συνοδεία παράλληλων εκπαιδευτικών και άλλων υποστηρικτικών δράσεων. 

 

Βασικός σκοπός της δράσης, όπως τόνισε ο δήμαρχος Χανίων, Παναγιώτης Σημανδηράκης, στη συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες στο Μέγαρο Μουσικής, είναι «τα Ανοιχτά Πανιά να γίνουν μια ανάγκη όχι μόνο της καλλιτεχνικής κοινότητας, αλλά κυρίως της τοπικής κοινωνίας. Γιατί έτσι πετυχαίνουν τα πολιτιστικά εγχειρήματα: να μην είναι μια επιλογή που έρχεται από τα πάνω αλλά μια επιλογή που υποστηρίζεται και τη διεκδικούν οι ίδιοι οι πολίτες. Να καθιερωθούν και να εντυπωθούν στην πολιτιστική ταυτότητα της Ελλάδας, βάζοντας τα Χανιά ψηλά στον καλλιτεχνικό χάρτη».

 

 Η πολιτισμική ταυτότητα των Χανίων είναι η ψυχή μιας ζωντανής κοινωνίας που μέσα από τις πολιτιστικές διοργανώσεις κρατιούνται ζωντανές οι θύμησες του παρελθόντος, γιορτάζεται το παρόν και οραματίζεται το μέλλον. Τα τελευταία χρόνια, ο δήμος Χανίων, με επικεφαλή τον αξιέπαινο δήμαρχό του, κ. Σημανδηράκη, ακολουθούν μια δυναμική και συστηματική πορεία στον χώρο του Πολιτισμού, με τη διοργάνωση φεστιβάλ βιβλίου, τα εγκαίνια του αρχαιολογικού μουσείου στη Χαλέπα -το οποίο αποτελεί στολίδι για τον νομό-, την ενεργοποίηση χώρων Τέχνης και βέβαια με τα «Ανοιχτά Πανιά». 

 

Πρόκειται για ένα φεστιβάλ που επικεντρώνεται στις σύγχρονες καλλιτεχνικές πρακτικές, ενώ το πρόγραμμά του απαρτίζεται αποκλειστικά από πρωτότυπα καλλιτεχνικά έργα που δημιουργούνται με αναφορά και αφετηρία τα Χανιά. Η ιστορία και η παράδοσή τους, αποτελούν τον συνδετικό ιστό και την κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη των έργων που παρουσιάζονται, δίνοντας αφορμές και ιδέες για σύγχρονη, καλλιτεχνική δημιουργία, αλλά και διατομεακές καλλιτεχνικές συνέργειες.

 

 Τα «Ανοιχτά Πανιά» διαρκούν περίπου έξι μήνες, από το καλοκαίρι έως και τις αρχές του χειμώνα, και δίνεται η ευκαιρία όχι μόνο στους επισκέπτες -που κυρίως καταφθάνουν το καλοκαίρι-, αλλά κυρίως στην τοπική κοινωνία, να βιώσει ουσιαστικά την Τέχνη στην πόλη και να βρει πολλές αφορμές ν' αλληλεπιδράσει με όσα συμβαίνουν στο πλαίσιο των εκδηλώσεων. Έτσι, τα Χανιά αποκτούν περίοπτη θέση στον χάρτη της πολιτιστικής παραγωγής και δραστηριότητας. 

 

Όπως χαρακτηριστικά, μάλιστα, δήλωσε ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Γιάννης Γιαννακάκης στη συνέντευξη Τύπου, «θέλαμε να δημιουργήσουμε ένα φεστιβάλ, το οποίο να μην βασίζεται σε μετακλήσεις ξένων παραγωγών, αλλά από τα Χανιά να ξεκινάει κάτι καινούργιο, που να είναι πολύ υψηλού επιπέδου. 

 

Και είμαστε πολύ περήφανοι γι’ αυτό. Τα "Ανοιχτά Πανιά" θέλουμε να είναι μία φιλόξενη γωνιά, μια ανοιχτή αγκαλιά πολιτισμού, όπου οι καλλιτέχνες να μπορούν να παρουσιάσουν το έργο τους χωρίς περιορισμούς. Τα Χανιά έχουν μεγάλη παράδοση στον πολιτισμό, από εδώ μπορούν να ξεκινήσουν έργα που θα ταξιδέψουν παντού».

 

 Το φεστιβάλ οργανώνεται πάνω σε πέντε βασικούς άξονες. 

Ο πρώτος από αυτούς, αφορά στην πρωτότυπη καλλιτεχνική δημιουργία, κάτι που σημαίνει πως το πρόγραμμα περιλαμβάνει πρωτότυπα καλλιτεχνικά έργα, απ' όλες τις μορφές Τέχνης, που δημιουργούνται αποκλειστικά για τα «Ανοιχτά Πανιά». Όλες οι παραγωγές αφορούν τη σύγχρονη Τέχνη και πολλές φορές αποτελούν και διατομεακές καλλιτεχνικές συνέργειες.

 

Δεύτερος άξονας είναι η ίδια η πόλη των Χανίων, που αποτελεί αναφορά και αφετηρία για την καλλιτεχνική δημιουργία. Οι δημιουργοί καλούνται να κάνουν τη δική τους επιτόπια καλλιτεχνική έρευνα στα Χανιά, να ζυμωθούν με την πόλη και να εμπνευστούν από τη ζωή, την παράδοση και την ιστορία της. Οι παραγωγές παρουσιάζονται πάντα για πρώτη φορά στα Χανιά, κάποιες από αυτές έχουν ταξιδέψει εντός και εκτός Κρήτης, ενώ επιδίωξη του Φεστιβάλ είναι οι περιοδείες των πρωτότυπων έργων να αναπτυχθούν στις μελλοντικές διοργανώσεις.

 

Τρίτος άξονας είναι η εμπλοκή με τις τοπικές κοινότητες, οι οποίες όχι μόνο αποτελούν κλειδί για την καλλιτεχνική έρευνα, αλλά απολαμβάνουν και μία σειρά από παράλληλες δράσεις όπως εργαστήρια, ξεναγήσεις και ανοιχτές συζητήσεις. 

 

Τέταρτος άξονας είναι τα εκπαιδευτικά προγράμματα, που στοχεύουν στην εκπαίδευση του κοινού και την επαφή του με τη σύγχρονη Τέχνη. Όλες τα καλλιτεχνικά έργα συνοδεύονται απαραιτήτως από εκπαιδευτικά εργαστήρια και άλλες παράλληλες δράσεις όπως ξεναγήσεις και ανοιχτές συζητήσεις που απευθύνονται σε ποικίλες ομάδες πολιτών και διαφορετικές ηλικίες.

 

 Πέμπτος άξονας είναι η αναζωογόνηση των χώρων, με διάχυση των δράσεων σε πολλούς τόπους της πόλης, οι οποίοι και επανασυστήνονται στο κοινό μέσω της Τέχνης. Με αφορμή τα «Ανοιχτά Πανιά», ενεργοποιήθηκαν πολλές κρυμμένες γωνιές των Χανίων, που πήραν νέα πνοή μέσω των πρωτότυπων πολιτιστικών δράσεων. Ενδεικτικά, οι δράσεις αυτές απλώθηκαν από το θέατρο Μίκης Θεοδωράκης ως την Συναγωγή Ετζ Χαγίμ, από τον Προμαχώνα Σαν Σαλβατόρε μέχρι τον Άγιο Ρόκκο στη Σπλάντζια, από τη συνοικία της Νέας Χώρας και των Ταμπακαριών ως τους Τάφους των Βενιζέλων, τη Λίμνη της Αγυιάς, το Παλαιό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Φρούριο Κουλές της Αρχαίας Απτέρας, την Πύλη Sabbionara κ.α.

 «Από την πλευρά μας, θέλουμε να ευχαριστήσουμε πολύ τους καλλιτέχνες, γιατί χωρίς αυτούς δεν θα υπήρχαν τα Ανοιχτά Πανιά. Το να συμπληρώσει κανείς τη φόρμα συμμετοχής, δεν είναι κάτι εύκολο ή παιχνιδάκι. Θέλει μεγάλη ανάλυση και πολλά στοιχεία, αλλά πιστεύουμε ότι το αποτέλεσμα δικαιώνει» πρόσθεσε ο κ. Γιαννακάκης.

 

 

Στη διετή λειτουργία του, το φεστιβάλ «Ανοιχτά Πανιά» έχει συνεργαστεί με συνολικά 337 καλλιτέχνες και συντελεστές από την Κρήτη και όλη την Ελλάδα, παρουσιάζοντας 30 πρωτότυπα έργα (15 το 2021 και 15 το 2022), όλα με ελεύθερη είσοδο για το κοινό και χωρίς να έχει ο δήμος κανένα έσοδο. Μέχρι στιγμής, είναι χαρακτηριστικό πως το ανοιχτό κάλεσμα για κατάθεση προτάσεων συγκέντρωσε πάνω από 200 αιτήσεις κάθε χρονιά. Οι δράσεις φιλοξενήθηκαν σε περισσότερα από 50 σημεία των Χανίων, κάποιες από τις οποίες ταξίδεψαν και σε τρεις περιοχές εκτός νομού και δύο σημεία εκτός Κρήτης. 

«Στον δήμο Χανίων δημιουργήσαμε μία εντελώς ανεξάρτητη ομάδα για να αξιολογήσει με αποστασιοποίηση τις προτάσεις, ώστε να υπάρχει μία αντικειμενικότητα και να μην μπορεί να αμφισβητηθεί η όποια απόφαση. 

 

Η χρηματοδότηση του συγκεκριμένου εγχειρήματος προσεγγίζει το 1/4 του συνολικού προϋπολογισμού του δήμου για τον Πολιτισμό, δηλαδή περίπου 250.000 ευρώ. Πολλές φορές αυτό δεν είναι εύκολο να το υπερασπιστούμε, γιατί είναι πιο εύκολο να υπερασπίζεσαι τις υλικές υποδομές από τις άυλες. Ήταν λοιπόν μια συνειδητή επιλογή που υποστηρίχθηκε από το δημοτικό συμβούλιο, γιατί είναι μία επένδυση που τα Χανιά έχουν ανάγκη. Να υπάρχει δηλαδή το αντίβαρο του πολιτισμού που διατηρεί και την πολυπολιτισμική ταυτότητα που η πόλη έχει κατακτήσει ανά τους αιώνες» επισήμανε ο δήμαρχος Χανίων.

 ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ

 

Η απήχηση του φεστιβάλ στο κοινό είναι επίσης ενδεικτική της επιτυχίας του. Το 2021 τις παραγωγές επισκέφτηκαν πάνω από 6.000 άτομα, ενώ το 2022 οι επισκέπτες ήταν πάνω από 7.000, από τα Χανιά, την Κρήτη, αλλά και όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό. Συνολικά, οι επισκέπτες αγγίζουν σχεδόν τους 12.000, ενώ πάνω από 1.300 άτομα συμμετείχαν ενεργά στις παράλληλες δράσεις. 

 

Έτσι, το κοινό του φεστιβάλ «Ανοιχτά Πανιά» εκτιμάται σε πάνω από 13.300 άτομα -υπάρχουν παραγωγές χωρίς μετρήσιμο αριθμό θεατών-, γεγονός που αποτελεί τεράστια επιτυχία για έναν νεοσύστατο περιφερειακό θεσμό και φανερώνει το ενδιαφέρον των πολιτών για την καλλιτεχνική δημιουργία και την επαφή με την Τέχνη.

 

Η απήχηση του φεστιβάλ στο κοινό είναι επίσης ενδεικτική της επιτυχίας του. Το 2021 τις παραγωγές επισκέφτηκαν πάνω από 6.000 άτομα, ενώ το 2022 οι επισκέπτες ήταν πάνω από 7.000, από τα Χανιά, την Κρήτη, αλλά και όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό. Συνολικά, οι επισκέπτες αγγίζουν σχεδόν τους 12.000, ενώ πάνω από 1.300 άτομα συμμετείχαν ενεργά στις παράλληλες δράσεις. 

 

Έτσι, το κοινό του φεστιβάλ «Ανοιχτά Πανιά» εκτιμάται σε πάνω από 13.300 άτομα -υπάρχουν παραγωγές χωρίς μετρήσιμο αριθμό θεατών-, γεγονός που αποτελεί τεράστια επιτυχία για έναν νεοσύστατο περιφερειακό θεσμό και φανερώνει το ενδιαφέρον των πολιτών για την καλλιτεχνική δημιουργία και την επαφή με την Τέχνη.

«Ανοιχτά Πανιά» για το 2023

Φέτος, τα «Ανοιχτά Πανιά» εδραιώνουν την παρουσία τους, ύστερα από δύο επιτυχημένες διοργανώσεις το 2021 και 2022, με απόλυτα θετικό απολογισμό. Σκοπός είναι το φεστιβάλ ν' αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο τα επόμενα χρόνια και ν' αποτελέσει σημείο αναφοράς στον πανελλήνιο πολιτιστικό χάρτη. Στο τέλος της εκδήλωσης ανακοινώθηκε το άνοιγμα της περιόδου υποβολής καλλιτεχνικών προτάσεων που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Ανοιχτά Πανιά 2023.

Η Καλλιτεχνική Διευθύντρια, Μυρτώ Λάβδα, παρουσίασε τη στόχευση για το φετινό φεστιβάλ, που στηρίζει για ακόμη μία χρονιά την σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία και τις πρωτότυπες δράσεις σε ποικίλα πεδία των Τεχνών.

 

 «Φέτος το φεστιβάλ ανοίγει και ειδικά για τους μήνες του Ιουλίου και του Αυγούστου εγκαινιάζει μία νέα θεματική, με τον τίτλο "Φυγόκεντρος", που απευθύνεται στην ενδοχώρα Χανίων, στις τοπικές κοινότητες που βρίσκονται στις υπόλοιπες έξι δημοτικές ενότητες του δήμου Χανίων. 

 

Προσκαλούμε τους καλλιτέχνες να καταθέσουν ιδέες και προτάσεις για τις συγκεκριμένες περιοχές, να δημιουργήσουν πρωτότυπα καλλιτεχνικά έργα, που θα μπορέσουν να παραμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα στα ίδια τα χωριά και να αποτελέσουν ένα σημείο ενεργοποίησης της κοινότητας» επισήμανε.

 https://www.ethnos.gr/

 

 

Η Ξομπλιαστή Γαμοκουλούρα

 Η επίσημη ονομασία είναι ξομπλιαστής γαμοκουλούρας. Σύμφωνα με το λεξικό ξόμπλι σημαίνει: πρότυπο, παράδειγμα / σχέδιο, στόλισμα / κέντημα / απόδειξη / (μεταφορικά) κακολογία, κουτσομπολιό.

Στη δική μας περίπτωση το ξόμπλι είναι το σχέδιο το στόλισμα με το οποίο κοσμούσαν οι νοικοκυρές το γαμήλιο αυτό ψωμί, το οποίο αναφέρεται και ως το ξομπλιαστό περίτεχνο κουλούρι της νύφης. Στις περισσότερες περιοχές της Κρήτης  ζυμώνουν αυτά τα ψωμιά και στον αρραβώνα και τα προορίζουν για δώρο προς το γαμπρό ή τη νύφη.

Στα ορεινά χωριά της Πεδιάδας το ψωμί ζυμωνόταν από την ως τότε λογοστεμένη νύφη, που έπρεπε να φτιάξει δύο μεγάλα ψωμιά, συνήθως εφτάζυμα και να σχηματίσει  στο καθένα με ζυμαρένιο κορδόνι το αρχικό γράμμα του ονόματος της και το αρχικό του αρραβωνιαστικού. Σε άλλα χωριά έγραφαν και των δύο τα αρχικά σε ένα ψωμί. Στο Λασίθι το γαμοκούλουρο ήταν εφτάζυμο. Ένα έθιμο ήθελε τους καλεσμένους  να πηγαίνουν στο σπίτι της νύφης πάνω σε άλογα. Όποιος έφτανε πρώτος ήταν ο νικητής, έπαιρνε το γαμοκούλουρο.

Η ξομπλιαστή, τώρα, γαμοκουλούρα είναι τόσο στολισμένη με τα διάφορα σχέδια, που μοιάζει κεντημένη. Συνήθως, την κοσμούν τα σύμβολα της ευγονίας, δηλαδή τα ρόδια, τα σταφύλια και τα κουκουνάρια. Για να γυαλίσουν τα ψωμιά αυτά τα περνάτε μόλις τα βγάλετε από το φούρνο με κρύο νερό. Οι γαμοκουλούρες μπορούν να φυλαχθούν και ως διακοσμητικές, αφού ξεραθούν στον καθαρό αέρα.

Για την στατική αποκατάσταση του Σταυράκειου Λυκείου-Γυμνασίου Ανωγείων - του Νίκου Κ. Σκουλά

Άρθρο του Νίκου Κ. Σκουλά, Αντιπεριφερειάρχη Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας Κρήτης

 

Την Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου 2023, υπογράφηκε στην Περιφέρεια Κρήτης σύμβαση για την «Στατική αποκατάσταση του Σταυρακείου Γυμνασίου Λυκείου Ανωγείων». Η σύμβαση έργου, ποσού 1.451.296 ευρώ, υπεγράφη ανάμεσα στον Περιφερειάρχη κ. Σταύρο Αρναουτάκη και τον εκπρόσωπο της εργολήπτριας εταιρείας κ. Δημήτριο Σμπώκο.

 

Στην πράξη, μετά τον σεισμό της 27ης Σεπτεμβρίου 2021 διαπιστώθηκαν αλλοιώσεις στην δομή του ιστορικού διδακτηρίου στα Ανώγεια.

 

Σε σχετικό αίτημα του Δήμου Ανωγείων, το Υπουργείο ανταποκρίθηκε με χρηματοδότηση του ποσού, το οποίο διατέθηκε, δια της Περιφέρειας Κρήτης, στην εκτέλεση του έργου. Η συντομία του χρόνου ανταπόκρισης και της έναρξης του έργου, ήταν αποτέλεσμα θεσμικής σύμπνοιας και συντονισμού με στόχο την αποκατάσταση του ρυθμού της δευτεροβάθμιας παιδείας στα Ανώγεια.

 

Το ίδιο αναμένουμε να συμβεί με την  συντομία του χρόνου κατασκευής, εντός οκτώ (8) μόλις μηνών από την υπογραφή της σύμβασης, γεγονός που αποτελεί άσκηση φιλοπατρίας και για την εργολήπτρια εταιρεία.

Στην πράξη, πρόκειται περί ανακατασκευής του ιστορικού κτηρίου. Αυτού που έδωσε τα φώτα της παιδείας το ορεινό Μαλεβύζι και το Άνω Μυλοπόταμο ήδη από το 1953, χάριν στην καίρια δωρεά του μεγάλου ευεργέτη Μιχάλη Σταυρακάκη.

 

Η Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας Κρήτης, έχει την εποπτεία εκτέλεσης αυτού του σημαντικού έργου για την περιοχή. Τα στελέχη της, έχουν θέση διοικητικής και πολιτικής ευθύνης για όλες τις πτυχές ποιότητας και παράδοσης του έργου.

Η Περιφέρεια Κρήτης και η Διεύθυνση Τεχνικών Έργων στέκεται με θέρμη κοντά στις ορεινές και μειονεκτικές περιοχές του νησιού.

 

Μετά την διάνοιξη του δρόμου Στρούμπουλας – Αστυράκι, τον Αύγουστο του 2022, την σύμβαση ανακατασκευής ορεινού καταφυγίου στην θέση του παλιού Χιονοδρομικού τον Νοέμβριο του 2022, το έργο της αποκατάστασης του Γυμνασίου Λυκείου Ανωγείων είναι το τρίτο σημαντικό έργο που επηρεάζει άμεσα την βιωσιμότητα και την ποιότητα ζωής βόρεια του Ψηλορείτη.

Επιπλέον, τον Δεκέμβριο του 2022 υπογράφηκε η σύμβαση για την κατασκευή του δρόμου Σίσαρχα – Ανώγεια και εγκαθίστανται τα μηχανήματα για την έναρξη εκτέλεσης του έργου τις επόμενες εβδομάδες. 

 

Τα επόμενα τμήματα του ίδιου δρόμου από Κουμπέδες έως Στρούμπουλα και από Αστυράκι έως Κυλιστός είναι σε κοντά στην φάση υπογραφής σύμβασης για την κατάρτιση μελετών, γεγονός που θα ανακοινωθεί προσεχώς. Ταυτόχρονα, ολοκληρώνεται η περίφραξη του τμήματος Στρούμπουλας – Αστυράκι για την αύξηση της οδικής ασφάλειας αυτού του δρόμου.

Υποχρέωσή μας, οι γρήγοροι ρυθμοί.