28η Οκτωβρίου 1940: Οδηγός Και Λαμπάδα Για Την Ανθρωπότητα

 του Γιώργου Λινοξυλάκη

28η Οκτωβρίου 1940. Ημέρα ορόσημο για τον Ελληνισμό όπου γης, ημέρα που λάμπει σαν φωτοβόλο αστέρι. Η δόξα του Όχι φεγγοβολά λαμπρή, ήταν ένα Όχι σε μια χρονική συγκυρία που η ναζιστική μπότα της Γερμανίας και η φασιστική της Ιταλίας, είχε σαρώσει χώρες της κεντρικής και της δυτικής Ευρώπης. 

Η Ιταλία θέλοντας να αποδείξει στη σύμμαχό της Γερμανία, ότι κι αυτή διεκδικούσε μερίδιο, από τη μοιρασιά της Ευρώπης, μη έχοντας επιτυχίες ανάλογες με εκείνην, μέσα σε μία νύκτα θέλησε να πατήσει ελληνικό έδαφος για να ανοίξει ο δρόμος προς την Ανατολή.

Η Ελλάδα που μέχρι τότε ήταν ουδέτερος παρατηρητής των γεγονότων, κρατούσε στάση αναμονής. Στις 15 Αυγούστου 1940 δύο μήνες πριν την επίσημη εμπλοκή στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, τορπιλίζεται άνανδρα έξω από το λιμάνι της Τήνου, το αντιτορπιλικό Έλλη από το ιταλικό υποβρύχιο Ντελφίνο.

 Η μικρή Ελλάδα έσφιξε την καρδιά της, κατάπιε την πίκρα της για τη δολοφονική ενέργεια των Ιταλών κι αυτό γιατί δεν ήθελε τον πόλεμο. Η πρόκληση αυτή συνάμα με το τελεσίγραφο του Μουσολίνι έδωσε το έναυσμα για την απροκάλυπτη επίθεση.

ΟΧΙ: οι Έλληνες δεν παραδίδουν το πάτριο έδαφος. Φρένιασαν οι Ιταλοί από την ηρωική απάντηση της μικρής Ελλάδας. Έτσι στα ελληνοαλβανικά σύνορα άρχισε ένας άνισος και αδυσώπητος αγώνας για την προάσπιση της ελευθερίας. Ένας λαός με μικρά πολεμικά μέσα, κονταροχτυπιέται με μία πάνοπλη σιδερόφρακτη Ιταλία και στη συνέχεια με τη Γερμανία. Ο ηρωικός λαός μας όταν έμαθε την άνανδρη επίθεση άρπαξε τα όπλα. 

Ξεπέρασε τα συνηθισμένα ανθρώπινα μέτρα, πήρε Αισχυλική διάσταση, ανέπνευσε τον αέρα των Θερμοπυλών και μεταβλήθηκε σε ημίθεο. Όλη η ανθρωπότητα και κυρίως η σκλαβωμένη Ευρώπη παρακολούθησε μια άνιση μάχη, και οι ελπίδες αναπτερώθηκαν στο άκουσμα των διαδοχικών αποτυχιών της Ιταλίας, ήταν η απόδειξη ότι αυτή η τεράστια πολεμική μηχανή του Άξονα δεν ήταν αήττητη.

Με το όπλο στο χέρι πολέμησε υπέρ βωμών και εστιών. Πάνω στην οροσειρά της Πίνδου και στην ελληνοαλβανική μεθόριο. 

Σε πραγματικούς πολεμιστές μεταβλήθηκαν και οι γυναίκες της Πίνδου κουβαλώντας στους ώμους τους πολεμοφόδια, τρόφιμα, πολλές φορές μέχρι την πρώτη γραμμή του μετώπου. Όλος ο λαός ως ένας πολεμιστής μαχόταν. Άνδρες, γυναίκες και παιδιά στον αγώνα για λευτεριά.

Οι Ιταλοί είχαν εκπλαγεί, ο στρατιωτικός περίπατος που ονειρευόντουσαν στην Ελλάδα έγινε εφιάλτης, δεν μπορούσαν να πιστέψουν πώς αντέχει ένας μικρός λαός σε μια πάνοπλη στρατιά εκατομμυρίων, αλλά με ψυχή μεγάλη να τους κλείνει το δρόμο, αδιαφορώντας για το θάνατο με την κραυγή ΑΕΡΑ να δονεί τα λαγκάδια.

Έντρομοι και κατηφείς μπροστά στον ανείπωτο ηρωισμό της αθάνατης Ελληνικής ψυχής το βάζουν στα πόδια. Ο Ελληνικός Στρατός τους κυνήγησε πολεμώντας από βουνοκορφή σε βουνοκορφή, από χαράκωμα σε χαράκωμα. Ελληνικές πόλεις στη Βόρεια Ήπειρο σκλαβωμένες από αιώνες, ελευθερώθηκαν και δακρυσμένες χειροκροτούσαν την γαλανόλευκη. Η δόξα στεφάνωσε τα όπλα των ηρώων που πολέμησαν για να μείνουν ελεύθεροι.

Το ΟΧΙ της Ελλάδας έμεινε φωτεινό παράδειγμα, οδηγός και λαμπάδα για την ανθρωπότητα, την παγκόσμια ιστορία που έκανε τους πάντες και ειδικά την Ευρώπη, να υποκλιθούν στην ταπεινή Ελλάδα. Στους πολέμους νικητής δεν είναι εκείνος που έχει τα εκατομμύρια στρατό και εξοπλισμό, αλλά εκείνος που αγωνίζεται για τη λευτεριά του, και προπαντός αυτός που έχει υψηλό φρόνημα και πίστη για τη νίκη του. Η μεγαλοσύνη στα Έθνη δε μετριέται με το στρέμμα, με της καρδιάς το πύρωμα μετριέται και με το αίμα. (Κωστής Παλαμάς)

Τι είπαν οι Σύμμαχοι και ο Άξονας για την Ελλάδα

• Ουίνστον Τσόρτσιλ (Πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας): «Η Ιταλία εύρε τας απειλάς του εκφοβισμού ανωφελείς έναντι του ηρέμου θάρρους σας. Κατέφυγεν επομένως εις απρόκλητον επίθεσιν εναντίον της πατρίδος σας, αναζητούσα εις αστηρίκτους κατηγορίας δικαιολογίαν της αισχράς της επιθέσεως. Ο τρόπος με τον οποίον ο Ελληνικός λαός, υπό την αξίαν εμπιστοσύνης ηγεσίαν σας, αντιμετώπισε τους κινδύνους και τις προκλήσεις των τελευταίων μηνών, κατέκτησε τον θαυμασμόν του Βρετανικού λαού διά την Ελλάδα. Αι αρεταί αυταί θα ενισχύσουν τον Ελληνικόν λαόν και κατά την παρούσαν στιγμήν της δοκιμασίας.

 Θα σας παράσχωμεν την δυνατήν βοήθειαν μαχόμενοι εναντίον κοινού εχθρού και θα μοιρασθώμεν την κοινήν νίκην». «Του λοιπού δεν θα λέγεται ότι οι Έλληνες πολεμούν ως ήρωες, αλλά ότι οι ήρωες πολεμούν ως Έλληνες».

• Αδόλφος Χίτλερ: «Ενώπιον της Ιστορίας είμαι υποχρεωμένος να αναγνωρίσω ότι, από τους μέχρι τώρα αντιπάλους μας, ο Έλληνας στρατιώτης πολέμησε με εξαιρετική γενναιότητα και δεν παραδόθηκε παρά όταν κάθε αντίστασή του ήταν αδύνατη. Ως εκ τούτου, απεφάσισα να μην κρατηθεί κανένας Έλληνας στρατιώτης αιχμάλωτος και οι αξιωματικοί να διατηρήσουν τα προσωπικά όπλα τους».

«Αν οι Ιταλοί δεν είχαν επιτεθή εις την Ελλάδα και δεν εχρειάζοντο την βοήθειάν μας, ο πόλεμος θα είχε πάρει διαφορετικήν τροπήν. Θα είχαμε προλάβει να κατακτήσωμεν το Λένινγκραντ και την Μόσχαν, πριν πιάσει το Ρωσικόν ψύχος».

• Στρατάρχης Βίλχελμ Κάιτελ: «Η απροσδόκητη και ισχυρή αντίσταση των Ελλήνων εβράδυνε την επίθεση κατά της Ρωσίας για περισσότερο από δύο μήνες. Αν δεν υπήρχε η καθυστέρηση αυτή, η εξέλιξη του πολέμου θα ήτο διαφορετική, τόσο εις το Ανατολικό μέτωπο όσο και εις τον πόλεμο γενικά, και άλλοι σήμερα θα ήσαν εις την θέσιν του κατηγορουμένου». (Απόσπασμα από την κατάθεσή του στη Δίκη της Νυρεμβέργης - 20 Νοεμβρίου 1945 - 1 Οκτωβρίου 1946).

• Γιόζεφ Γκέμπελς -Υπουργός Προπαγάνδας του Τρίτου Ράιχ: «Προχωρούμε αργά στην Ελλάδα... Οι Έλληνες είναι γενναίοι μαχηταί... Τα καταληφθέντα χαρακώματα είναι γεμάτα πτώματα... Και αυτός ο Φύρερ θαυμάζει ιδιαιτέρως το θάρρος των Ελλήνων. Ίσως υπάρχει ακόμη ένα ίχνος της παλαιάς ελληνικής καταγωγής σ' αυτούς». (8 Απριλίου 1941)

• Ιαπωνικές εφημερίδες-Δεκέμβριος 1940: «Η χώρα μας, εις την οποίαν ιδιαιτέρως τιμάται η ανδρεία, παρακολουθεί με θαυμασμόν τον αγώνα των Ελλήνων εις την Αλβανίαν, ο οποίος μας συγκινεί τόσον ώστε, παραμερίζοντες προς στιγμήν παν άλλο αίσθημα, αναφωνούμεν «Ζήτω η Ελλάς». (Η Ιαπωνία ήταν σύμμαχος της Γερμανίας και της Ιταλίας στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο).

• Ραδιοφωνικός σταθμός της Μόσχας: «Επολεμήσατε άοπλοι εναντίον πανόπλων και ενικήσατε. Μικροί εναντίον μεγάλων και επικρατήσατε. Δεν ήτο δυνατόν να γίνει άλλως, διότι είσθε Έλληνες. Εκερδίσαμεν χρόνον διά να αμυνθώμεν. Ως Ρώσοι και ως άνθρωποι σας ευγνωμονούμε».

• Άντονυ Ήντεν-Υπουργός Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας: «Αν το αποτυχόν χάρις εις την νικηφόρον αντίστασιν της Ελλάδος μεσογειακόν σχέδιον του Hitler επετύγχανεν, η επίθεσις της Γερμανίας εναντίον της Ρωσίας θα είχεν όλως διάφορα αποτελέσματα. Οι ήρωες που έχουν βάψει με το αίμα τους την ιεράν γην της Βορείου Ηπείρου, οι μαχηταί της Πίνδου και οι άλλοι, θα είναι οδηγοί μαζί με τους Μαραθωνομάχους, θα φωτίζουν ανά τους αιώνας την οικουμένην».

Πηγές

Το έπος του 1940 - 41

Ιστορικό ανθολόγιο Εκδ. Μαλλιάρης - Παιδεία 1990

Οι φωτογραφίες προέρχονται από το αρχείο της Κρητικής Επιθεώρησης, το βιβλίο του Δημήτρη Ποθουλάκη «Για το Ρέθυμνο που λέγαμε» και το Διαδίκτυο.

πηγη

5 Ελληνικά Χωριά Στην Καλαβρία Της Νοτίου Ιταλίας

 

«Πριν 100 χρόνια λέγανε πως πεθαίνει η γλώσσα. Ακόμη όμως τη μιλάμε». 

Ο καθηγητής Σαλβατόρε Σικούρο διατυπώνει τη φράση σε άπταιστα ελληνικά. Μπορεί να είναι Ιταλός αλλά κατάγεται από τα ελληνόφωνα χωριά της Νοτίου Ιταλίας. Τα νέα ελληνικά τα έμαθε από κασέτες στα 50 του χρόνια.

 Ως τότε ήξερε μόνο τα γκρεκάνικα, τη γλώσσα που μιλούσαν οι γονείς του και οι παππούδες του. Τώρα στη Νότιο Ιταλία είναι πιο εύκολο να μάθει κανείς νέα ελληνικά παρά την τοπική διάλεκτο.

 Οι δάσκαλοι από την Ελλάδα κάνουν μαθήματα όχι μόνο στα σχολεία αλλά και σε τμήματα ενηλίκων, για τα οποία μάλιστα δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και πολλοί Ιταλοί από τα κοντινά χωριά. «Οι νέοι πλέον δεν μιλάνε τη διάλεκτο, όπως παλιά», επισημαίνει ο κ. Σικούρο, «και δεν μπορούν να τη μάθουν στα παιδιά τους. 

Αλλά όπως σας είπα και πριν από 100 χρόνια έλεγαν πως η γλώσσα και οι παραδόσεις μας θα χαθούν...».

Σύμφωνα με την πλέον αποδεκτή θεωρία, οι ελληνόφωνοι της Νοτίου Ιταλίας, εγκαταστάθηκαν στην περιοχή τον 8ο π.Χ. αιώνα, στον δεύτερο αποικισμό. Τώρα έχουν μείνει στην Απουλία εννέα χωριά και στην Καλαβρία πέντε, που κατοικούνται από 'Ελληνες της Μεγάλης Ελλάδας οι οποίοι μιλούν το δικό τους ελληνικό ιδίωμα, τα γκρεκάνικα. 

Στις συγκεκριμένες περιοχές λειτουργούν τμήματα διδασκαλίας νέων ελληνικών για μαθητές και ενηλίκους, καθώς από το 1994 το υπουργείο Παιδείας έχει αποσπάσει έξι δασκάλους για να διδάξουν στους κατοίκους τα νέα ελληνικά. 

Στη Σικελία υπάρχουν ακόμη έξι χωριά που κατοικούνται από Ελληνοαρβανίτες, οι οποίοι έφθασαν εκεί μετά την πτώση της Κων/πολης. 'Ομως, ιστορικές αναφορές για εμπορικές σχέσεις μεταξύ των Κρητών και των Σικελών υπάρχουν από τη μινωική εποχή. Στα ιστορικά χρόνια άκμασαν οι ελληνικές πόλεις της Σικελίας. 

[Από την εφημερίδα "Το Βήμα"] 

Οι Ξεχασμένοι 'Ελληνες

Η Καλαβρία υπήρξε για μια περίπου χιλιετία σημαντικό κέντρο του ελληνισμού. Οι απόγονοι αυτών των πρώτων μεταναστών καταφέρνουν να κρατήσουν ζωντανά τα στοιχεία που συνιστούν την ιδιαίτερη πολιτισμική ταυτότητα των Ελλήνων. 

Με τις ελληνικές επιγραφές στους δρόμους, με την γκρεκάνικη διάλεκτο, με τα τραγούδια τα οποία περνάνε από γενιά σε γενιά. Ωστόσο, η γλώσσα των αριθμών είναι σκληρή και γεννά ανησυχίες για το μέλλον των ελληνοφώνων της Κάτω Ιταλίας. 

Ο πληθυσμός στα ελληνόφωνα χωριά μειώνεται συνεχώς, αφού οι νέοι στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τη φτώχεια μετακινούνται προς τον πλούσιο Βορρά. Οι προσπάθειες οι οποίες γίνονται επικεντρώνονται στην αναγκαιότητα της διατήρησης του ελληνικού ιδιώματος της Καλαβρίας. 

Τα ελληνικά της Καλαβρίας, που είναι μετεξέλιξη της αρχαίας δωρικής, διατηρήθηκαν για αιώνες και δεν πρέπει να χαθούν. Επειδή, όμως, δεν είναι γραπτή γλώσσα, κινδυνεύουν. Το επίσημο ελληνικό κράτος ύστερα από μια μακρά περίοδο αδιαφορίας για τα προβλήματα των ελληνοφώνων της Καλαβρίας μάς ξάφνιασε θετικά με τη δημιουργία του Ινστιτούτου Ελληνόφωνων Σπουδών, σε μια ύστατη προσπάθεια να διασωθεί η ελληνική γλώσσα.

 'Ισως οι υπεύθυνοι τελικά αντελήφθησαν ότι η ιστορική παρουσία του ελληνισμού αντιμετωπίζει τον κίνδυνο της αφομοίωσής της μέσα σε μια όλο και πιο διευρυμένη πολιτισμική χοάνη.

[Από το περιοδικό "God & Religion"]

Η ορεινή Bova στέκει αγέρωχη αιώνες 

για να θυμίζει την ελληνικότητα του τόπου

12.000 άνθρωποι μιλούν ελληνικά 

»»» Τσερεζόλε Ελένη

Το "Ευρωπαϊκό Γραφείο για τις Λιγότερο Χρησιμοποιούμενες Γλώσσες" κυκλοφόρησε τα αποτελέσματα έρευνάς του για τα ελληνικά που μιλιούνται στην Απουλία και την Καλαβρία της Νότιας Ιταλίας. Από την έρευνα προκύπτει ότι περί τις 10 με 12 χιλιάδες άτομα μιλούν Ελληνικά στα ελληνόφωνα χωριά των δύο αυτών περιοχών. Πρόκειται για τις διαλέκτους "γκρίκο" ή "γκρεκάνικο", ένα κράμα ελληνικών και ιταλικών.

 Μολονότι η χρήση της ελληνικής αυτής διαλέκτου δεν έχει αναγνωριστεί νόμιμα από το επίσημο κράτος, και μόνο ευκαιριακά η οδική σηματοδότηση είναι δίγλωσση, στην Καλαβρία το τοπικό σύνταγμα ρυθμίζει νόμιμα τη χρήση της γλώσσας από την ελληνόφωνη μειονότητα.

Πενταδάχτυλος: ο βράχος με τα 5 δάχτυλα που αντικρίζουν  όλα τα ελληνόφωνα χωριά της Καλαβρίας.

Το Ροχούδι, έρημο ορεινό χωριό 

που φλερτάρει με τους μαιανδρισμούς του ποταμού...

Στην Απουλία, τα Ελληνικά δεν χρησιμοποιούνται στα νηπιαγωγεία, παρά το γεγονός ότι οι τοπικοί κανονισμοί επιτρέπουν στους γονείς να ζητούν και σ' αυτά τη χρήση της ελληνικής γλώσσας. 

Στα δημοτικά σχολεία, η κατάσταση διαφέρει από κοινότητα σε κοινότητα. Σε δύο πόλεις τα Ελληνικά διδάσκονται από το 1978, επισήμως σε πειραματική βάση για 15 ώρες τη βδομάδα, από την πρώτη τάξη και για όλο τον κύκλο του δημοτικού σχολείου. 

Στην Καλαβρία, τα Ελληνικά χρησιμοποιούνται σποραδικά στα νηπιαγωγεία, συνήθως με πρωτοβουλία των γονιών των παιδιών. Στη δημοτική εκπαίδευση, διδάσκονται τρεις ώρες τη βδομάδα. Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ευκαιριακά διδάσκονται σαν ξεχωριστή ύλη. Οργανώνονται επίσης μαθήματα ελληνικής γλώσσας για τους κατοίκους των ελληνόφωνων χωριών που θέλουν να μάθουν τα ελληνικά.

Το στενό της Μεσσήνας, 

θαλάσσιο μονοπάτι για τους πρώτους Ελληνες αποίκους.

Μερικοί τοπικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί μεταδίδουν κάπου-κάπου εκπομπές στη διάλεκτο "γκρίκο" ή "γκρεκάνικο", αλλά όχι και οι τοπικοί τηλεοπτικοί σταθμοί. Στην Καλαβρία εκδίδονται δύο εφημερίδες στα Ελληνικά με τη χρηματική βοήθεια της τοπικής αυτοδιοίκησης.

 Στην Απουλία διάφορες ιταλικές εφημερίδες δημοσιεύουν ευκαιριακά και άρθρα στην ελληνική γλώσσα. Διαδομένη είναι η ελληνική μουσική, ενώ διάφορα ερασιτεχνικά θεατρικά συγκροτήματα δίνουν παραστάσεις στα ελληνικά. 

Το Palizzi, το χωριό 

που θυμίζει αετοφωλιά ψηλά στο όρος Ασπρομόντε.

Στα ελληνόφωνα χωριά της Καλαβρίας η Eλλάδα είναι παρούσα. Οι ήχοι, οι μυρωδιές αλλά και οι ελληνικές πινακίδες με την γκρεκάνικη γραφή στις εισόδους των χωριών, όπως στον Γκαλιτσανό «Kalos Irtete sto Gallicianό» συγκινούν. Περπατώντας στα μικρά μεσαιωνικά δρομάκια των χωριών παρατηρείς τις πινακίδες με τα ονόματα των δρόμων: 

Οδός Παναγίας της Ελλάδος, Oδός Φειδία κ.λπ., όπου με μαεστρία ξαφνιάζουν το παρόν και αποκαλύπτουν τη ελληνική δύναμη του τόπου και των ξεχασμένων κατοίκων του.

http://www.ethnos.gr/