Το Γαβαλοχώρι Στην Επαρχία Αποκορώνου

 Το Γαβαλοχώρι ανήκει στην επαρχεία Αποκορώνου Χανίων. Το χωριό με περίπου 500 κατοίκους διαθέτει ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και καλά συντηρημένη λαϊκή αρχιτεκτονική. Σε αυτό το προστατευμένο, παραδοσιακό χωριό πολλά ενδιαφέροντα κτήρια μπορούν να βρεθούν, όπως το ελαιοτριβείο του 18ου  αιώνα με τις δύο αψίδες , οι ιεροί ναοί της Πανάγιας και του Αγίου Σέργιου , το παλαιό σχολείο και πολλές κατοικίες 

Το χωριό έχει ένα κατάστημα καφέ, ένα αρτοποιείο, ένα μίνι market,  και δύο ταβέρνες .Οι επισκέπτες μπορούν επίσης να δουν  το μοναδικό μουσείο λαογραφίας  που οργανώνεται από το Υπουργείο πολιτισμού. Το τοπίο γύρω από το χωριό έχει ακόμα τη φυσική ομορφιά του. Μην χάσετε την ευκαιρία για ένα περίπατο γύρο από  τα ενετικά τείχη  και τον ιερό ναό  του Αγίου Παύλου. 

Επίσης στο Γαβαλοχώρη μια ένωση γυναικών συνεχίζει την παλαιά τέχνη της δαντέλλας (κοπανέλη)

Ποιος να το φανταστεί πως ένα μικρό χωριουδάκι, στο ανατολικό τμήμα του νομού Χανίων, θα παρουσίαζε τόσο ενδιαφέρον. Από τις Καλύβες, στην Ε.Ο. Χανίων-Ρεθύμνου ακολουθήσαμε τις πινακίδες για Αλμυρίδα κι από εκεί διασχίσαμε 3,5 χλμ. για να προσεγγίσουμε τον προορισμό μας. Αμέσως μόλις φτάσαμε μας έκανε εντύπωση η γραφικότητά του σε σχέση με τα υπόλοιπα χωριά της επαρχίας Αποκόρωνα. 

Άλλωστε, είναι από τα λίγα στα οποία διασώζονται -ως εκ θαύματος- πολλά παλιά σπίτια, αντιπροσωπευτικά δείγματα της ντόπιας αρχιτεκτονικής. Στην κεντρική πλατεία του αξίζει να κάνετε μία στάση στον γαβαλιανό καφενέ για ένα μεζέ συνοδεία ρακής. 

Αν κι ο ιδιοκτήτης Γιώργος Παπαθεοφίλου, δεν θα έχει πολύ χρόνο να σας μιλήσει, θα ετοιμάσει για εσάς νόστιμα καλιτσουνάκια και ντάκο, που είναι ό,τι πρέπει για να ξεκινήσει καλά η μέρα σας... 

 Εκεί, αν είστε τυχεροί ίσως συναντήσετε και τον πατέρα Ραφάν, ή αλλιώς Παπαγιάννη. Είναι ο ιερέας της ενορίας Γαβαλοχωρίου. Σκοτζέζος στην καταγωγή, ήρθε πριν 10 μήνες για να ζήσει μόνιμα εδώ μαζί με τη σύζυγό  του -Κρητικιά που γνώρισε στο Λονδίνο- και τα τρία του παιδιά. 

Το γαλήνιο βλέμμα του σε συνδυασμό με τη μειλίχια ομιλία του ήταν η έμπρακτη απόδειξη πως έπραξε το σωστό... Στον μοντέρνο αυτόν καφενέ, που απ' ότι καταλάβαμε αποτελεί το σημείο συνάντησης όλων, γνωρίσαμε και την Τασία Γαβαλά που με προθυμία μάς κατατόπισε για τα ουκ ολίγα αξιοθέατα του χωριού.

 Περπατήσαμε μαζί της στη γειτονιά Πλατανάκι με τα παλιά καφενεία και σε λίγα λεπτά βρεθήκαμε να περνάμε την είσοδο του λαογραφικού μουσείου...

ΚΟΠΑΝΕΛΙ

Οι γυναίκες του χωριού φημίζονται για την τέχνη του κοπανελιού, της γνωστής μας δαντέλας. Έτσι ονομάζεται η τεχνική της διαπλοκής πολλών κλωστών σε κατακόρυφη διάταξη, τυλιγμένων σε 14 μακρόστενα ξυλάκια που λέγονται κοπανέλια. Λένε ότι κατάγεται από το Βέλγιο, ενώ η εμφάνισή του στηνΚρήτη ανάγεται στους βυζαντινούς χρόνους. 

Με τα δημιουργήματα αυτά οι νοικοκυρές του Γαβαλοχωρίου στόλιζαν το σπίτι τους και ενίσχυαν την οικιακή οικονομία. Αν θέλετε σήμερα να παρακολουθήσετε την όλη διαδικασία μπορείτε να απευθυνθείτε στο συνεταιρισμό που βρίσκεται στην κεντρική πλατεία.

http://www.travelstyle.gr

Ο ναός της Παναγίας της Κουμπελίνας ή Κουμπελίδικη

 Ο ναός της Παναγίας της Κουμπελίνας ή Κουμπελίδικη (δηλαδή με τρούλλο) είναι κτισμένη στον αρχιτεκτονικό τύπο του απλού εγγεγραμμένου, σταυροειδούς με τρούλλο. Μεταγενέστερα προστέθηκε δυτικά ευρύς καμαροσκέπαστος, εγκάρσιος νάρθηκας. 

Λείψανα τόξου στα δυτικά της βόρειας όψης δείχνουν ότι αρχικά υπήρχε στην ίδια θέση θολοσκέπαστος νάρθηκας. Ο μεταγενέστερος νάρθηκας μπορεί να χρονολογηθεί στους δύο τελευταίους αιώνες της βενετοκρατίας, όπως φαίνεται από την κατασκευή του και μορφολογικά στοιχεία, όπως τον επιμήκη ελλειψοειδή φωταγωγό στο άνω μέρος της βόρειας όψης και το τοξωτό άνοιγμα στη δυτική όψη. 

Το ενδιαφέρον θύρωμα της εισόδου στη νότια όψη του νάρθηκα είναι πλούσια διακοσμημένο με ημικυλινδρικές γλυφές, κόσμημα στη βάση των περιθύρων, ευθύγραμμο γείσο και κυρίως με ένα διπλής καμπυλότητας τόξο στο υπέρθυρο, που καταλήγει σε κόσμημα με άνθος, ενώ η βάση καταλήγει σε έλικες.

 Μπροστά από την είσοδο είναι κατασκευασμένος με επιμέλεια απλός τάφος. Κατά τον 19ο αι. εξαιτίας της κακής κατάστασης του ναού προστέθηκαν στις κατά μήκος πλευρές ογκώδεις αντηρίδες. Ο ραδινός τρούλλος και τα υποτυπώδη σταυροθόλια στα γωνιαία διαμερίσματα στηρίζονται σε τρεις πεσσούς και έναν κίονα. 

Εξωτερικά ο τρούλλος κοσμείται από δέκα μικρά, αδέξιας κατασκευής τόξα που πατούν σε πώρινους ημικιονίσκους, ενώ γενικά η δομή του ομοιάζει περισσότερο με ελλαδικού τύπου. 

Στη βόρεια και νότια όψη διακρίνονται λείψανα από δίλοβα, τοξωτά παράθυρα. Το δίλοβο παράθυρο στην ημικυλινδρική αψίδα του ιερού αποκαταστάθηκε πρόσφατα. Οι πλάγιες επιφάνειες εξωτερικά διαμορφώνονται πλαστικά με τυφλά αψιδώματα από εναλλασσόμενους λίθους και πλίνθους, ενώ δύο τυφλά αψιδώματα σώζονται και στον δυτικό τοίχο. 

Στις πλάγιες επιφάνειες κατασκευάστηκαν τρία μεγάλα ορθογώνια παράθυρα κατά τον 19ο αι. από τοπικό γκρίζο ασβεστόλιθο. Οι τοίχοι είναι κτισμένοι από κοινή τοιχοποιία, αρχικά καλυμμένη από υπόλευκο κονίαμα, με εγχαράξεις σε απομίμηση ισόδομης τοιχοποιίας. Εσωτερικά τον ναό περιτρέχει απλό γείσο. 

Από τον τοιχογραφικό διάκοσμό του σώζονται λίγα λείψανα και ο στηθαίος Παντοκράτορας του τρούλλου, ανάμεσα σε δύο μετάλλια με αγγέλους, παράσταση που μπορεί να χρονολογηθεί στις αρχές του 14ου αι. 

Αν και τα αρχιτεκτονικά του στοιχεία συνδέουν τον ναό με τους αντίστοιχους μεσοβυζαντινούς ναούς της Κρήτης, η υπερβολική απλοποίηση των επιμέρους στοιχείων, όπως είναι τα σταυροθόλια, ο τρούλλος και τα αψιδώματα, οδηγούν σε μία χρονολόγηση κατά τον 13ο αι. [Μ.Α.]

Η Ρωμαική έπαυλη στο Μακρύ Γιαλό

 Τριάντα (30) χλμ. ανατολικά της Ιεράπετρας και τριαντατρία (33) νότια της Σητείας, πάνω στο νότιο οδικό άξονα Σητείας-Ιεράπετρας, βρίσκεται ο Μακρύ Γιαλός στο Λυβικό πέλαγος. Το όνομα του προέρχεται από την μεγάλη αμμώδη παραλία που υπάρχει εκεί. 

Ήδη από την Προϊστορική Εποχή κατοικήθηκε η περιοχή αφήνοντας σημαντικά λείψανα του παρελθόντος. Ένα από αυτά είναι τα θεμέλια μιας ρωμαϊκής έπαυλης, η οποία αποκαλύφθηκε στην θέση Κατωβίγλι, δίπλα από την εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. 

Οι συστηματικές ανασκαφές απέδειξαν την ύπαρξη μεγάλης εγκατάστασης (έπαυλη) που χρονολογείται από τον 1ο π.Χ. ως τον 3o αι. μ.Χ. 

Εκτός των δωματίων και αποθηκευτικών χώρων, η έπαυλη διέθετε λουτρικό συγκρότημα με υπαίθρια δεξαμενή. Η διάταξη των χώρων δεν είναι απλή και συνθέτει ένα σύνολο που καταλαμβάνει προς το παρόν έκταση 1,5 στρεμμάτων, η έρευνα του οποίου δεν επιτρέπει ακόμη ασφαλή συμπεράσματα. 

Τα δωμάτια βρίσκονται γύρω από μια υπαίθρια αυλή, ενώ οι είσοδοι διαθέτουν μεγάλα πώρινα κατώφλια. Διάδρομοι και αυλές λειτουργούν ως κεντρικοί άξονες γύρω από τους οποίους εκτείνονται τα δωμάτια και οι βοηθητικοί χώροι. Ένα μεγάλο δωμάτιο με πολυτελές δάπεδο χρησίμευε ως αίθουσα υποδοχής. Η είσοδος της έπαυλης είχε ψηφιδωτό δάπεδο με γεωμετρικό και φυτικό διάκοσμο. 

Τα δάπεδα και οι τοίχοι των κυρίως δωματίων είναι επενδυμένα με μαρμάρινες πλάκες. Ταφικό δωμάτιο με κτιστό τον χώρο της κύριας ταφής, φούρνος με αψιδωτό άνοιγμα και χαρακτηριστική ύπαρξη στάκτης, αποτελούν χώρους εκτός των κυρίων δωματίων. 

Στο νοτιοανατολικό τμήμα της έπαυλης ήταν το λουτρικό συγκρότημα, το γνωστό βαλανείο, με το χαρακτηριστικό υπόκαυστο και την πεταλόσχημη πισίνα, διαστάσεων 3,90 x 3,15 μ., που το δάπεδό της και τα σκαλοπάτια της ήταν επενδυμένα με μάρμαρο. Πρόκειται για τμήμα ενός εντυπωσιακού λουτρικού συγκροτήματος (βαλανείου) που κάλυπτε ένα μεγάλο μέρος της έπαυλης. 

Το νερό διοχετευόταν από τις δεξαμενές στο βαλανείο με ένα σύστημα κτιστών και σωληνωτών αγωγών. Ένα μεγάλο ψηφιδωτό με γεωμετρικές παραστάσεις βρέθηκε στον υπαίθριο χώρο δίπλα στην πισίνα. Ανάμεσα στους διάφορους χώρους του βαλανείου εντοπίστηκε ένα δωμάτιο με ταφική χρήση και μια ταφή. 

Εντύπωση προκάλεσε ωστόσο η ανυπαρξία σχεδόν κινητών ευρημάτων ή αρχιτεκτονικών μελών μέσα στα εντυπωσιακά αυτά αρχιτεκτονικά ερείπια. Μια συστηματική σύληση του χώρου ίσως και από πειρατές των βυζαντινών χρόνων μαζί με πρόσφατες αρπαγές συνάδουν σε μια τέτοια υπόθεση. 

Οι ανασκαφές στο χώρο της ρωμαϊκής έπαυλης ξεκίνησαν το 1977 με υπεύθυνο τον αρχαιολόγο Ν. Παπαδάκη. Στον περιβάλλοντα χώρο της έπαυλης, η οποία βρίσκεται σε μικρή χερσόνησο, έχουν ανασκαφεί τάφοι ρωμαϊκής περιόδου. Ήδη ο Pendlebury (BSA χχχlll p. 100) είχε σημειώσει την ύπαρξη ρωμαικού συνοικισμού. Το 1937 από την ίδια περιοχή περισυνελέγη επιτύμβια ενεπίγραφη στήλη του 4ου μ.Χ. αι..

http://odysseus.culture.gr

Εκθεση του Αστέρη Γκέκα «Τάματα στον ΜΕΛΛΟΝΤΑ χρόνο του Πριν» στο ισόγειο της Στέγης ΒΙΤΣΕΝΤΖΟΣ ΚΟΡΝΑΡΟΣ

 Στις 26 Απριλίου 2024 και ώρα 19:30 θα γίνουν τα εγκαίνια της έκθεσης του Αστέρη Γκέκα «Τάματα στον ΜΕΛΛΟΝΤΑ χρόνο του Πριν» στο ισόγειο της Στέγης ΒΙΤΣΕΝΤΖΟΣ ΚΟΡΝΑΡΟΣ (Β. Κορνάρου 97, Σητεία 72300).

 Διάρκεια έκθεσης: 26 Απριλίου έως 14 Μαΐου 2024

 Ωράριο: 11:00-14:00 & 18:00-22:00

‘’ Ευχετήρια ορθώνω τάματα, στα μάτια ολονών να γίνουν θαύματα, Στο παρόν και στον ΜΕΛΛΟΝΤΑ χρόνο οι ελπίδες και οι ευχές. Ηχηρές σημειώσεις της ως τώρα θητείας μου στην τέχνη και στη ζωή, μαζί με αποτυπώσεις από την αισθηματική μας ιστορία του πριν, όλα γίνονται προτάσεις για το αίσιο μέλλον. 

Είναι μια προσευχή για μια αντίσταση στον διάχυτο φόβο, με εργαλείο την αισιοδοξία του χρώματος και τα ως τώρα ιερά και Όσια. Είναι εικονίσματα, τάματα για την σωτηρία της φύσης, την αγάπη στον άνθρωπο, την ανάγκη του έρωτα και της αγάπης, την άνθηση κάθε τέχνης, τη δικαίωση, και για τη Στεία τη μουσική τη θάλασσα και το ταξίδι στο αίσιο μέλλον. Είναι πρόταση για μια διαδικασία νέων στόχων και ονείρων για καθέναν που λογάται λεύτερα, έχοντας παρακαταθήκη σταθερές αξίες του πριν.’’

Αστέρης Α. Γκέκας

Βιογραφικά στοιχεία:

Θεσσαλονίκη 1954. Μαθήτευσε σε εργαστήρια χαρακτικής στην Αθήνα αλλά σημαντική ήταν η επίδραση και διδασκαλία του Στειακού ΝΙΚΟΥ ΜΙΧΕΛΙΔΑΚΗ που διαμόρφωσε νωρίς την καλλιτεχνική ρότα του ,και δηλώνει τον Στειακό δημιουργό ως κυριότερο Δάσκαλο του με την ισχυρότερη επίδραση. 

Πάνω από εκατό εκθέσεις σε πενήντα χρόνια θητείας στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και στον κόσμο . Διατηρεί ιδιόκτητο εργαστήρι επί της οδού vernuill στο Παρίσι και στον Βόλο το Ορυχείο των χρωμάτων και των χαράξεων. Θεωρητικά κείμενα για την εργασία του έχουν γράψει: Αθήνα Σχινά, Χάρης Καμπουριδης, Νίκος Γρέκος, Καίτη Στεφανάκη, Μαίρη Γουριώτη.

Μερικές εκθέσεις της τελευταίας δεκαετίας:

-Πανεπιστήμιο Γενεύης, χαρακτική για την ελληνική ποίηση.

-ΠΟΛΥΚΕΝΤΡΙΚΟ Μουσείο Αιγών, ΒΕΡΓΙΝΑ imperial PALIMSTES.

-Berlin,Moabit,Faistos, personalishe Mythologie.

-ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΟΛΥΜΠΟΥ Αρχαιολογικό Μουσείο αρχαίου Δίου Αρεταρίες στην θέα Ίσιδα.

-ANATOLIA ACT Θεσσαλονίκη, Αφιέρωμα στην EMILY DICINSON.

- Αθήνα: ΑΣΥΛΟ των ποιητών, πολυχώρος ΟΣΤΡΙΑ.

- Αθήνα: Τα τραγούδια του ΜΑΝΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ, πολυχώρος εκδόσεων ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ.

- ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ‘’1922’’.

- Στέγη ΒΙΤΣΕΝΤΖΟΣ ΚΟΡΝΑΡΟΣ, Ξενομπάτης στην στράτα της ερωτιάς και της αγάπης.

-ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΒΕΡΟΙΑΣ, Παλιμψηστα Λάβαρα.

- Gallery Theorema Braxeless.καφε Γκρέκο.

- G.B.YORK στο YEMEN HEANEN.

- ARTOS ART FOUNTATATION NICOSIA ,the last bride.

-Τάματα στον ΜΕΛΛΟΝΤΑ χρόνο του πρίν ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΒΟΛΟΥ , ΜΑΓΝΗΤΩΝ ΚΙΒΩΤΟΣ,ΒΟΛΟΣ. κ.ά