Το μοναδικό πιο εκτεταμένο αφηγηματικό πεζό του Χόφμανσταλ που προοριζόταν να γίνει μυθιστόρημα παρέμεινε απόσπασμα – κι όμως, συγκαταλέγεται ανάμεσα στα πιο πλήρη έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας…
Ανολοκλήρωτο μυθιστόρημα; Γιατί να το διαβάσω;
– Γιατί θα το διάβαζες αν ήταν ολόκληρο;
– Θα είχε ενδιαφέρον. Θα καταλάβαινα τι φαντάστηκε ο συγγραφέας.
– Και να σου πω ότι μπορείς να νιώσεις ότι στέκεις κοντά στον πρωταγωνιστή και τον παρακολουθείς, ενώ η αφήγηση κυλά, τρέχει, σαν να θέλει ο αφηγητής να προλάβει να σου τα πει όλα; Ότι μπορεί ακόμη και να ξεχάσεις ότι υπάρχει αφηγητής, γιατί είναι σα να βλέπεις ο ίδιος τη δράση, ή το «όνειρο μέσα στο όνειρο»; Κι ακόμη περισσότερο μπορείς να μπεις στο νου του συγγραφέα μέσα από ένα σύνολο σημειώσεων στις οποίες ήθελε να βασίσει το έργο του, και αλήθεια, είναι τόσο πλούσιες σε ιδέες, γνώσεις, πληροφορίες. Σπάνια έχεις την ευκαιρία να περάσεις από αυτό το στάδιο της πνευματικής διεργασίας και του προβληματισμού ενός συγγραφέα.
– Χμ… αν μου έλεγες και κάποια ενδιαφέρουσα κριτική που έχει γραφτεί για αυτό το «βιβλίο»;
– «Το μοναδικό πιο εκτεταμένο αφηγηματικό πεζό του Χόφμανσταλ που προοριζόταν να γίνει μυθιστόρημα παρέμεινε απόσπασμα – κι όμως, σύμφωνα με τον Richard Alewyn,* συγκαταλέγεται ανάμεσα στα πιο πλήρη έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας».
*Richardd Alewyn: (1902-1979) Γερμανός φιλόλογος, κριτικός λογοτεχνίας και καθηγητής πανεπιστημίου.
Πίνακας εξωφύλλου: Τζωρτζίνα Δρακούλη
Βιογραφικό του συγγραφέα
Ο Ούγκο φον Χόφμανσταλ (Hugo von Hofmannsthal) ήταν Αυστριακός συγγραφέας, ποιητής, δραματουργός, δοκιμιογράφος, διηγηματογράφος και λιμπρετίστας όπως και ιδρυτικό μέλος του θεατρικού φεστιβάλ του Σάλτσμπουργκ. Γεννήθηκε την 1η Φεβρουαρίου 1874 στη Βιέννη και πέθανε την 15η Ιουλίου 1929 στο Ροντάουν. Θεωρείται ως ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Fin de Siècle και της βιενέζικης πρωτοπορίας (Wiener Moderne). Ο Χόφμανσταλ άρχισε πολύ νέος να γράφει ποιήματα. Επειδή δεν του επιτρεπόταν να τα δημοσιεύσει ως μαθητής, τα έργα του δημοσιεύθηκαν με ψευδώνυμα.
Ήδη από την ηλικία αυτή άρχισε να έρχεται σε επικοινωνία με τον Στέφαν Γκεόργκε (Stefan George), αργότερα με τον Άρθουρ Σνίτσλερ (Arthur Schnitzler) και με άλλους εκπροσώπους της αβαγκάρντ ομάδας της Βιένης „Jung Wien“. Μετά την αποφοίτηση από το ακαδημαϊκό γυμνάσιο στη Βιέννη, σπούδασε νομικά στο πανεπιστήμιο της Βιέννης, διέκοψε όμως τις σπουδές του μετά από ένα ταξίδι του στη Βενετία για να ασχοληθεί με τη γαλλική φιλολογία. Την διδακτορική του εργασία «Για τη χρήση της γλώσσας στους ποιητές της Πλειάδας» την τελείωσε το 1898. Το 1901 εγκατέλειψε την πανεπιστημιακή του σταδιοδρομία, για να αφοσιωθεί στο γράψιμο. Το ίδιο έτος παντρεύεται την Γκέρτρουν Σλέσινγκερ (Gertrud Schlesinger). Το ζευγάρι μετακόμισε σε ένα μπαρόκ παλατάκι στο Ρόνταουν κοντά στη Βιέννη (που ονομάστηκε παλατάκι του Χόφμανσταλ), στο οποίο έζησε ο Χόφμανσταλ μέχρι τον θάνατό του το 1929. Aπό τον γάμο προέκυψαν 3 παιδιά. Τον Μάρτιο του 1938 αναγκάστηκε η οικογένεια να μεταναστεύσει. Η σύζυγός του, Gerty von Hofmannsthal, έζησε μέχρι τον θάνατό της, το 1959, στην Οξφόρδη.
Ο Χόφμανσταλ υπήρξε το 1917 συνιδρυτής του θεατρικού φεστιβάλ του Σάλτσμπουργκ. Μας άφησε ένα ογκώδες και πολύπλοκο λογοτεχνικό έργο, πλούσιο σε αισθητική, γλώσσα και συμβολισμούς, το οποίο άξια τον κατατάσσει στους κυριότερους εκπροσώπους της μοντέρνας αυστριακής λογοτεχνίας.
Λίγα λόγια για τη μεταφράστρια
Η Μαρία Φουρουντζόγλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Δράμα με δεύτερη πατρίδα το Αμβούργο (Γερμανία) και μητρική γλώσσα τα γερμανικά. Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές στην Επιστήμη της Μετάφρασης στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο με εργασία στη «Χρήση των Τεχνολογιών Αιχμής στη Διδασκαλία της Μετάφρασης» χωρίς ποτέ να βγάλει από το μυαλό της τη λογοτεχνική μετάφραση. Εδώ και πολλά χρόνια ζει στο νομό Χανίων. Έχει διδάξει Γερμανικά και Αγγλικά στον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα, μεταφράζει σε κάθε ευκαιρία. Μιλά Γαλλικά και Ιταλικά, έχει αγγίξει τα Ισπανικά και τα Ρουμανικά και δελεάζεται να μαθαίνει στοιχεία και λέξεις άλλων γλωσσών. Γράφει (άλλοτε νοερά και άλλοτε στο χαρτί), ταξιδεύει και είναι καλά όταν είναι σε δημιουργική διάθεση.
Ευχαριστίες με αφορμή την έκδοση της μετάφρασης του βιβλίου Ανδρέας του Ούγκο φον Χόφνασταλ
Ευχαριστώ πρώτα τη μητέρα μου, Ίνγκριντ, για τη συναισθηματική, γλωσσική και λογοτεχνική ενδυνάμωση. Ό,τι και να πω θα είναι λίγο για το ρόλο που έχει παίξει στη ζωή μου.
Ευχαριστώ τα παιδιά μου, Αντώνη, Γιώργο και Παναγιώτη Κοκοτσάκη, γιατί με τον τρόπο τους υποστήριξαν τις επιλογές μου σε διάφορες φάσεις και ποτέ δεν με αποθάρρυναν από το να τις ακολουθήσω.
Ευχαριστώ το Σταύρο Ζουμπουλάκη και το συνάδελφο Δημήτρη Βλαχοδήμο (που θα γελάσει αν πω πως δεν ήξερα πώς να επεξηγήσω εδώ τις λογοτεχνικές του ιδιότητες) που μου πρότειναν τη μετάφραση του Ανδρέα του Ούγκο φον Χόφμανσταλ ενεργοποιώντας την περιέργειά μου και τα μεταφραστικά μου ένστικτα – μιλάμε για το 2010.
Ευχαριστώ τη φίλη μου Κατερίνα Γιαννίκη που με ενθάρρυνε εξ αρχής με ενθουσιασμό για τη διεκπεραίωση του μεταφραστικού έργου, έκανε την πρώτη γλωσσική επιμέλεια και το καλοκαίρι του 2021 μου τηλεφώνησε για να μου τονίσει ότι ήρθε η ώρα να προχωρήσει η έκδοση του Ανδρέα.
Τις ευχαριστίες μου στη φίλη μου Ρούλα Κονσολάκη για τη διακριτική στοργική υποστήριξη για τις λογοτεχνικές μου ασχολίες και όχι μόνο. Και στη φίλη μου Χριστίνα Πασχάλη που από σύμπτωση με έφερε σε γνωριμία με τον εκδότη Χρήστο Τσαντή και που θεωρώ… δημιουργική συνεργό.
Ευχαριστώ το Χρήστο Τσαντή που είδε από την πρώτη στιγμή με ενδιαφέρον την έκδοση του Ανδρέα και την έφερε σε πέρας. Και πάρα πολλές ευχαριστίες στη φίλη μου Γεωργία Δρακούλη που πολλοί γνωρίζουν ως Georgina Solo, η οποία φιλοτέχνησε το εξώφυλλο με έμπνευση και αγάπη.
Όπως συμβαίνει συνήθως, πίσω από μια προσπάθεια κρύβονται πολλοί μαγικοί άνθρωποι και τους ευχαριστώ όλους ακόμη και αν τα ονόματα τους δεν αναφέρονται εδώ.
