Ασθενή σεισμική δόνηση με μέγεθος 4.6 στην κλίμακα Ρίχτερ κατέγραψε το σεισμολογικό δίκτυο στο Ηράκλειο της Κρήτης, όπως ανακοίνωσε το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Το επίκεντρο της δόνησης εντοπίζεται στο θαλάσσιο χώρο 38 χλμ. ΒΒΑ του Ηρακλείου.
ΑΠΕ ΜΠΕ
Ένας μοναδικός γαστρονομικός χάρτης δημιουργήθηκε από τον Δήμο Αγίου Βασιλείου στα πλαίσια του 1ου Πολιτιστικού Φεστιβάλ που διοργανώνεται φέτος για πρώτη φορά στην περιοχή από 29, 30 έως 31 Ιουλίου.
Η γαστρονομία στο καλοκαιρινό φεστιβάλ χαρακτηρίζεται από τη δημοτική αρχή, ως μια πανδαισία γεύσεων και αρωμάτων, με τους επισκέπτες να έχουν την ευκαιρία να δοκιμάσουν παραδοσιακά εδέσματα από την περιοχή που θα ικανοποιήσουν και τους πιο απαιτητικούς, όπως επισημαίνεται, ουρανίσκους και βέβαια όσους επιθυμούν να γνωρίσουν από κοντά την κουλτούρα του τόπου που γεννάται μέσα από τις γεύσεις της.
Οι επιχειρήσεις που συμμετέχουν στη δράση σε συνεργασία με τον υπεύθυνο για το γαστρονομικό σκέλος του φεστιβάλ Μιχάλη Χάσικο, Σεφ στο εστιατόριο Hasika και πρόεδρο του σωματείου εστίασης Ρεθύμνου, έχουν ετοιμάσει μια μοναδική γαστρονομική εμπειρία στα παραδοσιακά καφενεία και τις ταβέρνες του δήμου Αγίου Βασιλείου και περιλαμβάνουν τοπικές συνταγές όπως μπουμπουριστούς χοχλιούς, χοιρινό με ρίγανη, ομελέτα με τα ξεστάχια, πιλάφι με το βραστό κρέας, ντολμαδάκια, υπέροχες πίτες, τυροπιτάκια με το μέλι για επιδόρπιο, τοπικά κρασιά, ρακί και άλλες γευστικές εκπλήξεις.
Τα παραδοσιακά καφενεία και ταβέρνες που συμμετέχουν και μπορούν να τα επισκεφθούν οι επισκέπτες από 19:00 έως 23:00 κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ (29 έως 31 Ιουλίου 2024), είναι τα παρακάτω:
"Μιξόρρουμα, καφενείο TO NEON τηλέφωνα επικοινωνίας 2832022787 - 6973621673, Σακτούρια, καφενείο Ο ΠΕΤΡΕΣ τηλέφωνα επικοινωνίας 2832041278 - 6978151318,
Κρύα Βρύση, καφενείο Η ΠΛΑΤΕΙΑ τηλέφωνο επικοινωνίας 6970916352, Λαμπηνή, Καφενείο Ο ΤΖΙΤΖΙΦΕΣ τηλέφωνο επικοινωνίας 6970405775, Κάνεβος, ταβέρνα ΗΛΙΟΜΑΝΟΛΗΣ τηλέφωνο επικοινωνίας 28320 51053, Αγκουσελιανά, ταβέρνα Η ΤΑΣΟΥΛΑ τηλέφωνο επικοινωνίας 28320 51430, Κοξαρέ, καφενείο ΤΟΥ ΤΑΚΗ τηλέφωνο επικοινωνίας: 28310 51093, 'Αρδακτος, καφενείο ΘΡΟΜΥΛΙ τηλέφωνο επικοινωνίας 6978166168".
Αναλυτικές περιγραφές και πληροφορίες μπορεί να βρει ο επισκέπτης στον γαστρονομικό χάρτη του φεστιβάλ στο site: www.villagefest.gr.
Στο μεταξύ, ο Δήμος Αμαρίου διοργανώνει φέτος για τρίτη χρονιά τις εκδηλώσεις «Πάνας Δρώμενα» που θα πραγματοποιηθούν 3 και 4 Αυγούστου στον ορεινό όγκο του Ψηλορείτη, πάνω από τη Δημοτική Κοινότητα Πλατανιών, στο σπήλαιο "Πάνας". Οι εκδηλώσεις που γίνονται σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης, Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου, και την υποστήριξη του Πολιτιστικού Συλλόγου Πλατανιών, περιλαμβάνουν πεζοπορίες, ορειβασία, εξερεύνηση σπηλαίων, ομιλίες, αναβίωση μύθων και θρύλων, διάφορα δρώμενα, θέατρο, συναυλίες και κατασκήνωση κάτω από
τους υπέραιωνόβιους πρίνους.
Η επίσημη τελετή έναρξης θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 3 Αυγούστου και ώρα 18:30 στο υπαίθριο θέατρο δίπλα στην είσοδο του σπηλαίου με τις εκδηλώσεις να έχουν ως στόχο να προσφέρουν στους επισκέπτες μια μοναδική εμπειρία, αναδεικνύοντας την πλούσια πολιτιστική και φυσική κληρονομιά της περιοχής.
Το κάλεσμα του δήμου προς όλους κάνει λόγο για "...να ζήσετε μια αξέχαστη εμπειρία και να γνωρίσετε τις ομορφιές του Ψηλορείτη μέσα από τις εκδηλώσεις "Πάνας Δρώμενα.
Στις εκδηλώσεις περιλαμβάνονται:
"Ανάβαση φαραγγιού Πλατανιών, στήσιμο σκηνών, προσφορά ορειβατικής φασολάδας, παραδοσιακή τυροκόμηση γραβιέρας στη σπηλιά από τους βοσκούς
του Ψηλορείτη, προσφορά ζεστής μυζήθρας, οι γυναίκες των βοσκών μαγειρεύουν το παραδοσιακό Πατατόγαλο, παρουσίαση της εργασίας του Γυμνασίου Ατσιπόπουλου με θέμα
"Σπήλαια: Πάμε μια βόλτα υπό… της γης", ομιλία με θέμα "Με τον αγραίο και Νόμιο Πάνα στα σπήλαια του Αμαρίου", προσφορά γεύματος "οφτό αρνί, το οπτόν των αρχαίων" και το "ΦΑΟΣ" ένα μυστηριακό μεταμορφωτικό χοροδρώμενο, με μελοποιημένα αποσπάσματα του Ευριπίδη και ζωντανή μουσική Παν Κοπερνίκα από την ομάδα τέχνης και χορού 'Ατραπος και συναυλία με τον Λουδοβίκο των Ανωγείων "Γκρεμό δεν έχουν τα πουλιά". Η βραδιά κλείνει με λύρες, μαντολίνα και λαούτα στους πρίνους από κάτω, ενώ οι συμμετέχοντες θα βιώσουν την ξενάγηση σε σπήλαια της περιοχής και την τυροκόμηση με την παλιά κρητική μέθοδο".
ΑΠΕ ΜΠΕ
Στη δυναμικά αναπτυσσόμενη συνοικία της Αγίας Αικατερίνης βρέθηκε την Πέμπτη το βράδυ ο Δήμαρχος Ηρακλείου Αλέξης Καλοκαιρινός, για να παρακολουθήσει τη θεατρική παράσταση « Ο Μικρός Πρίγκιπας» από το θέατρο «Χωρομορφές» στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Αικατερίνεια 2024», που διοργάνωσε και φέτος ο δραστήριος Πολιτιστικός Σύλλογος της περιοχής.
Τον Αλέξη Καλοκαιρινό που συνοδευόταν από τη σύζυγό του Άση Λυγερού, υποδέχτηκαν θερμά στην κατάμεστη πλατεία της Αγίας Αικατερίνης, ο Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Μηνάς Μαυροειδής και κάτοικοι της περιοχής.
Ο Δήμαρχος Ηρακλείου στο χαιρετισμό του επεσήμανε την πολυδιάστατη προσφορά του Συλλόγου και του Προέδρου του στα 39 χρόνια λειτουργίας του, αλλά και την ανάπτυξη που έχει η συνοικία χάρη στους ανθρώπους που διαμένουν εκεί. Ειδικότερα σημείωσε ότι: « δυναμική που έχει η συνοικία της Αγίας Αικατερίνης είναι δυναμική προς τα εμπρός και φαίνεται από τα πολλά παιδιά που είναι σήμερα εδώ.
Γενικότερα έχουμε στο Ηράκλειο ένα μεγάλο νεανικό δυναμικό και σήμερα το νιώθουμε κι εμείς. Ότι είναι να κάνουμε σαν Δημοτική Αρχή θα το κάνουμε και γι’ αυτά τα παιδιά, πάντα η Δημοτική Αρχή θα βρίσκεται στο πλάι σας».
Ο Δήμαρχος αναφέρθηκε και σε δύο σημαντικά έργα για την περιοχή και συγκεκριμένα στο Κέντρο Κοινωνικών Δομών για το οποίο είπε ότι ολοκληρώθηκε η Προγραμματική Σύμβαση ώστε να προχωρήσουν οι μελέτες και στη συνέχεια το έργο, μέσα στο χρονικό όριο που δίνει η παραχώρηση του ακινήτου από την ΔΥΠΑ.
«Το προχωράμε και είναι ένα σημαντικό φιλόδοξο σχέδιο το οποίο θα κάνει την Αγία Αικατερίνη ένα από τα Κοινωνικά και Διοικητικά Κέντρα του Ηρακλείου. Άρα λοιπόν θα ακτινοβολεί πέρα από την περιοχή» τόνισε χαρακτηριστικά ο Αλέξης Καλοκαιρινός . Το δεύτερο έργο αφορά το Αθλητικό Κέντρο το οποίο επίσης βρίσκεται σε καλό δρόμο έτσι ώστε σε λίγο διάστημα να μπει στη δεύτερη φάση.
Την παράσταση παρακολούθησαν μαζί με τον Αλέξη Καλοκαιρινό, ο πρώην Δήμαρχος Ηρακλείου Κώστας Ασλάνης, ο Ειδικός Σύμβουλος του Δήμαρχου Σπύρος Δοκιανάκης και πλήθος κόσμου.
14o Dance Days Chania
Διεθνές Φεστιβάλ Σύγχρονου Χορού | 20 Ιουλίου – 31 Ιουλίου, Χανιά
Παράσταση
Δέσποινα Lloyd Γκουλά & Ιωάννα Αντώναρου, “SWELL” (Ελλάδα/Αγγλία)
29 Ιουλίου | 20:00 | Πνευματικό Κέντρο Χανίων
Είσοδος ελεύθερη
Ως αποθαλασσία ή σάλος, κοινώς βουβό κύμα, ονομάζεται ο κυματισμός εκείνος που δεν οφείλεται σε καιρικά φαινόμενα στο χρόνο που παρατηρείται αυτός, αλλά σε άνεμο που έπνεε σε προηγούμενο χρόνο, ενίοτε και ημέρες πριν. Έτσι, μια καταιγίδα που συμβαίνει χιλιάδες μίλια μακριά, είναι συχνά η αιτία να δούμε μια γαλήνια ημέρα μεγάλα κύματα να σκάνε ξαφνικά στην παραλία.
Δύο σώματα αιωρούνται. Η κίνηση τους καθρεφτίζεται και συνδέεται με το νερό που τα περιβάλλει, αν μάλιστα σκεφτούμε ότι είμαστε πλασμένοι από νερό, μέσα σε νερό. Το σχοινί που ξεκινά από το κέντρο του σώματος λειτουργεί ως ομφάλιος λώρος και η αρχιτεκτονική πάνω στην οποία στηρίζεται ο χορός τους, γίνεται η μητέρα. Μπορεί άραγε η κίνησή τους να ταξιδέψει χιλιάδες μίλια μακριά;
http://dancedays.gr/ | https://www.facebook.com/DanceDaysChaniaFestival/ | https://www.instagram.com/dancedayschania_festival/
14th Dance Days Chania
International contemporary dance festival | July 20th – July 31st , Chania
Performance
Despina Lloyd Goula & Ioanna Antonarou, “SWELL” (Greece/ Whales)
July 29th | 20:00 | Cultural Center of Chania
Free entrance
The arrival of swells on a shoreline are often created by storms thousands of miles away, it’s the reason why we can often see big waves crashing onto a beach on a calm day.
Two bodies are suspended on ropes. Their movement mirrors and connects to the waters around them, holding on to the notion that we are created in water and made of water. The attachment of the rope coming from the center of the body acts as an umbilical cord and the architecture which is danced on becomes the mother. Like the swells of the sea an action in one place can be seen or felt thousands of miles away.
http://dancedays.gr/ | https://www.facebook.com/DanceDaysChaniaFestival/ | https://www.instagram.com/dancedayschania_festival/
«14o Dance Days Chania – Διεθνές Φεστιβάλ Σύγχρονου Χορού» έως τις 31 Ιουλίου στα Χανιά
Παράδοση δεν είναι η διατήρηση της στάχτης, αλλά η μετάδοση της φλόγας…
Ο Λαογραφικός & Πολιτιστικός Σύλλογος Σητείας “ΚΡΗΤΩΝ Ρίζες” διοργανώνει στις 29 & 30 Ιουλίου με τη στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης, στην κεντρική πλατεία της Σητείας, το 2ο Φεστιβάλ ανάδειξης της παγκρήτιας πολιτιστικής κληρονομιάς με τίτλο για το τρέχον έτος ” Κι όσο η Κρήτη τραγουδεί … και το Χορό θα Στένει …”.
Στόχος μας για το τρέχον έτος, λένε οι διοργανωτές, είναι η ανάδειξη των βιωμάτων, των διδαχών και της επιρροής του τοπικού ηχοχρώματος του εκάστοτε προσκεκλημένου δεξιοτέχνη της Κρητικής Μουσικής. Θα περιλαμβάνει ζωντανή μουσική από εκλεκτούς καλεσμένους, και φυσικά παρουσίαση παραδοσιακών χορών απ’ όλη την Κρήτη.
ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ (αλφαβητικά) οι ΜΟΥΣΙΚΟΙ με τα συγκροτήματά τους :
ΒΑΚΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ
ΜΑΝΙΟΥΔΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ
ΜΑΡΤΣΑΚΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ
ΠΕΡΥΣΙΝΑΚΗΣ ΠΑΡΙΣ
ΣΑΜΟΛΗΣ ΓΡΗΓΟΡΗΣ
ΣΓΟΥΡΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ
ΧΑΡΚΙΟΛΑΚΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣ (φιλική συμμετοχή)
ΧΟΡΕΥΤΙΚΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΑ (αλφαβητικά) :
ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΗΤΕΙΑΣ “ΚΡΗΤΩΝ Ρίζες”
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΡΕΘΥΜΝΗΣ “ΕΡΩΦΙΛΗ”
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ Ν. ΧΑΝΙΩΝ “ΤΑ ΣΦΑΚΙΑ”
ΣΧΟΛΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΚΡΗΤΙΚΩΝ ΧΟΡΩΝ ΜΑΥΡΟΚΩΣΤΑ.
Την συνολική παρουσίαση, θα επιμεληθεί για άλλη μια φορά ο Γιώργος Βιτώρος και η Νέα Τηλεόραση. Αρωγοί-συνδιοργανωτές στο μοναδικό αυτό εγχείρημα για την Σητεία είναι οι: Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου, Δήμος Σητείας και το Λιμενικό Ταμείο Σητείας.
2ο Φεστιβάλ ανάδειξης της παγκρήτιας πολιτιστικής κληρονομιάς στη Σητεία
Το Βλαχάκειο Πνευματικό Κέντρο Άνω Βιάννου με τη στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης διοργανώνει μουσική κρητική βραδιά με τον Δημήτρη Σπυριδάκη και το συγκρότημά του στο Βλαχάκειο Πνευματικό Κέντρο στην Άνω Βιάννο στις 28 Ιουλίου 2024 και ώρα 21.00 με Ελεύθερη είσοδο.
Η θεατρική ομάδα του Πολιτιστικού Συλλόγου Κρουσώνα “Νέα Γενιά” παρουσιάζει την κωμωδία “Μια Κρουσανιώτισσα στην έρημο” σε δύο παραστάσεις με την στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης.
Η πρώτη στις 28 Ιουλίου και ώρα 21:00 στον προαύλιο χώρο του 2ου Δημοτικού σχολείου στον Κρουσώνα και η δευτέρη στις 29 Ιουλίου και ώρα 21:00 στην πύλη Βηθλεέμ στο Ηράκλειο.
Η είσοδος και στις δύο παραστάσεις θα είναι ελεύθερη.
Από τις πιο οδυνηρές εμπειρίες του χρόνου κατά το μήνα Ιούλιο κυρίως είναι οι αρρώστιες, προπαντός οι θέρμες, η ελονοσία. Οι Άγιοι θεραπευτές που συμπαραστέκονται στους ανθρώπους και τους γιατρεύουν από τις αρρώστιες που αυτή την εποχή φουντώνουν, για το μήνα που προαναφέραμε, είναι οι εξής:
Την 1η Ιουλίου οι Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός, γιατροί και οι δύο:
“Αγιοι Ανάργυροι και θαυματουργοί, δωρεάν ελάβατε, δωρεάν δότε ημίν” ακούμε στην εκκλησία μας.
Στις 26 Ιουλίου είναι η Αγία Παρασκευή, προστατεύοντας τα μάτια των ανθρώπων. Πράγματι αυτή την εποχή εξαιτίας του αλωνίσματος, του λιχνίσματος, του ήλιου και γενικότερα της κάψας τα μάτια υποφέρουν ιδιαίτερα.
Στις 27 Ιουλίου έχουμε τον Άγιο Μεγαλομάρτυρα και Ιαματικό Παντελεήμονα που γιατρεύει αρρώστιες και αναπηρίες: “Κουτσοί, στραβοί στον Άγιο Παντελεήμονα” όπως θέλει και ο λαός μας. Στην περίπτωση αυτών των Αγίων θεραπευτών, δύο πράγματα έχουν ενδιαφέρον να εξετάσει κανείς. Πρώτο πώς συνδέονται οι Άγιοι αυτοί στο μυαλό των ανθρώπων με το συγκεκριμένο θεραπευτικό έργο που επιτελούν και δεύτερο με ποια μέσα πετυχαίνεται η θεραπεία.
Στην πρώτη περίπτωση καθοριστικό ρόλο παίζει το συναξάρι του Αγίου, όπου αναφέρονται ο βίος και τα έργα του και στη δεύτερη το πώς πετυχαίνεται η θεραπεία ή μάλλον πως μεταδίδεται η Χάρη του Αγίου στον κάθε ασθενή. Ιδιαίτερα δημοφιλής ο Άγιος Παντελεήμων, με πολλούς ναούς αφιερωμένους στη Χάρη του, με πανηγύρια και κουρμπάνια (διανομή ευλογημένων σφαγίων). Αποκεφαλίστηκε το 305.
Μέσα του καλοκαιριού η γιορτή του δίνει την ευκαιρία να βρεθούν οι άνθρωποι να πάνε στα χωριά τους, να επιστρέψουν οι ξενιτεμένοι και να σμίξουν με τους δικούς τους. Πάντοτε στη Χάρη του Αγίου γινόταν αλλά και γίνεται πανηγύρι. Ήταν ευκαιρία τις παλιότερες εποχές, νέοι και νέες να γνωρισθούν, να χορέψουν και να γλεντήσουν.
Τα υπόλοιπα βέβαια ακολουθούσαν, κρυφά ή φανερά. Ας υποθέσουμε ότι ήταν ένα νυφοπάζαρο για ενδιαφερόμενους και φυσικά ενδιαφερόμενες. Στο νησί μας τιμάται ιδιαίτερα η μνήμη του και στα κρητικά γλέντια οι μαντινάδες είναι χαρακτηριστικές και αρκετά αποκαλυπτικές όπως βλέπουμε:
“Τ’ Αγιού Παντελεήμονα
σ’ αγάπησα κερά μου
και τον Δεκαπενταύγουστο
σ’ έβαλα στην καρδιά μου” Υπάρχουν όμως και οι βιαστικοί που επιθυμούν να δεθούν χειροπόδαρα με τα δεσμά του γάμου:
“Τ’ Αγιού Παντελεήμονα
τάσσω κερί-λιβάνι
ως το Δεκαπενταύγουστο
να βάλουμε στεφάνι”. Αλλά κι εκείνοι που παρακαλούν όλα να ευοδοθούν, πηγαίνοντας κατ’ ευχήν:
“Άγιε Παντελεήμονα
η Χάρη σου να πέψει
να μου γιατρέψεις το σεβντά
να μην κακοσυνέψει”.
Ο αείμνηστος λαογράφος μας Κωστής Φραγκούλης, ο οπίος μας άφησε μοναδικό έργο, με δύο τετράστιχά του, αμφισβητεί όπως όλα δείχνουν, τόσο την Ιατρική βοήθεια των γιατρών αλλά και των Αγίων θεραπευτών σε κάποιες παθήσεις, οι οποίοι θέλουν άλλου είδους ιατρική αγωγή αλλά και παρακολούθηση:
“Πέντε γιατροί μου είπανε,
πήγαινε στη δουλειά σου,
το φάρμακό μου βρίσκεται
μόνο στην αγκαλιά σου”. Και συνεχίζει:
“Γιατροί δε με γιατρεύουνε
Άγιοι δε βοηθούνε,
μόνο τα ζαχαρένια σου,
ματάκια, σαν με δούνε”.
Είναι σίγουρο όταν κανείς φθάνει σ’ αυτή την κατάσταση ούτε γιατροί καθηγητές, ούτε Άγιοι θεραπευτές μπορούν να τον βοηθήσουν!
Άγιος Παντελεήμονας! Ένα κομμάτι της ιστορίας του Μεγάλου Κάστρου. Ο Ιερός Ναός που δέθηκε με την ελπίδα και την παρηγοριά, τα τάματα και τις προσευχές των ασθενών και των οικογενειών τους για ταχεία ανάρρωση. Το Νοέμβριο του 1895 είχαν περατωθεί οι εργασίες του Πανάνειου Δημοτικού Νοσοκομείου και μετά από λίγους μήνες θεμελιώθηκε το παρεκκλήσιο του ιδρύματος αυτού προς τιμή του Αγίου Παντελεήμονα. Η θεμελίωσή του έγινε στις 18 Φεβρουαρίου 1896 και τα εγκαίνια τελέστηκαν από τον μητροπολίτη Κρήτης Ευμένιο Ξηρουδάκη στις 10 Φεβρουαρίου 1902. Σύμφωνα με το δωρητήριο συμβόλαιο με το οποίο παραχωρήθηκε το νοσοκομείο, από τους κτήτορες Πανανό και Αθηνά Θεοδουλάκη στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Μηνά, ααναφέρεται να λειτουργείται ο Ιερός Ναός τόσο την 10 Φεβρουαρίου, όσο και την 27 Ιουλίου, ημέρα εορτής του Αγίου με επιμνημόσυνη δέηση υπέρ των κτητόρων, ευεργετών, δωρητών και αφιερωτών αυτού!
Τέτοιες μέρες λοιπόν… και συγκεκριμένα Τρίτη 28η Ιουλίου 1920, η καθημερινή ηρακλειώτικη εφημερίδα “Νέα Εφημερίς” μας ενημερώνει δίνοντάς μας μια εικόνα εκείνης της εποχής, για το Μεγάλο Κάστρο, τότε που το πλήθος των πιστών συνέρρεε στον Άγιο Παντελεήμονα, τότε που η ηρεμία και η γλυκύτητα του καιρού ωθούσε του Καστρινούς στο Μπεντενάκι, στις Τρεις Καμάρες, στον Άη Γιάννη αλλά και σε διάφορα συγγενικά ή φιλικά μετόχια:
“-Χθες, εορτήν του Αγίου-ιατρού ιαματικού Παντελεήμονος, εώρταζεν ο επ’ ονόματι του ναΐσκος του Πανανείου Νοσοκομείου.
-Πλήθος άπειρον κόσμου ιδίως εξ εκείνων οι οποίοι είχον να ικετεύσουν τον θαυματουργόν Άγιον δια ασθενή πρόσωπά των, κατέκλυσεν τον ναόν και το περίβολόν του, τον ευρισκόμεν εις το μέσον του Νοσοκομείου.
-Είναι η εορτή των αρρώστων που με τα χλωμά ισχνά πρόσωπα και τα κοκκαλιάρικα σώματα, παρακολουθούν απ’ τα παράθυρα με ευλάβεια και με κάποια μακρυνή σιωπηλή προσδοκία, την μυσταγωγία που τελείται απο κάτω τους, και αντιλαμβάνονται τας δεήσεις που με το λιβανωτό αναβαίνουν ψηλά στο θρόνο του Θεού των Καλών και Δικαίων.
-Η ηρεμία και η γλυκύτης του καιρού της Κυριακής, έδωσε μεγάλην κίνησιν εις τα κέντρα μας.
-Στο Μπεντενάκι ο επ’ ολίγον δυστυχώς κοπάσας άνεμος, έκαμε τους περιπατητάς να απατηθούν και να τρέξουν αθρόοι στο προσφιλές κέντρον των.
-Όταν όμως επανήλθε με τα νυκτερινά ρίγη του, το Μπεντενάκι έμεινε πάλιν έρημο, με τους ολιγίστους καθιερωμένους φίλους του, που δεν το εγκαταλείπουν ποτέ.
-Δηλαδή, τα μπαγκάκια, τα τραπέζια και τις καρέκλες, με πού και πού κανένα αφηρημένον ονειροπόλο.
-Στις “Τρεις Καμάρες όμως η κίνησις διήρεσε ως την νύκτα.
-Αρκετοί όμιλοι περιπατητών εις το Πάρκο παρέτειναν την κίνησιν ως τα μεσάνυκτα σχεδόν.
-Επίσης δεν ήσαν ολίγοι οι επιδραμόντες εις εξοχάς και συγγενικά ή φιλικά μετόχια.
-Ο Άη Γιάννης όπως πάντοτε έχει την πρώτην
Από τις πιο οδυνηρές εμπειρίες του χρόνου κατά το μήνα Ιούλιο κυρίως είναι οι αρρώστιες, προπαντός οι θέρμες, η ελονοσία. Οι Άγιοι θεραπευτές που συμπαραστέκονται στους ανθρώπους και τους γιατρεύουν από τις αρρώστιες που αυτή την εποχή φουντώνουν, για το μήνα που προαναφέραμε, είναι οι εξής: Την 1η Ιουλίου οι Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός, γιατροί και οι δύο:
“Αγιοι Ανάργυροι και θαυματουργοί, δωρεάν ελάβατε, δωρεάν δότε ημίν” ακούμε στην εκκλησία μας.
Στις 26 Ιουλίου είναι η Αγία Παρασκευή, προστατεύοντας τα μάτια των ανθρώπων. Πράγματι αυτή την εποχή εξαιτίας του αλωνίσματος, του λιχνίσματος, του ήλιου και γενικότερα της κάψας τα μάτια υποφέρουν ιδιαίτερα.
Στις 27 Ιουλίου έχουμε τον Άγιο Μεγαλομάρτυρα και Ιαματικό Παντελεήμονα που γιατρεύει αρρώστιες και αναπηρίες: “Κουτσοί, στραβοί στον Άγιο Παντελεήμονα” όπως θέλει και ο λαός μας. Στην περίπτωση αυτών των Αγίων θεραπευτών, δύο πράγματα έχουν ενδιαφέρον να εξετάσει κανείς. Πρώτο πώς συνδέονται οι Άγιοι αυτοί στο μυαλό των ανθρώπων με το συγκεκριμένο θεραπευτικό έργο που επιτελούν και δεύτερο με ποια μέσα πετυχαίνεται η θεραπεία.
Στην πρώτη περίπτωση καθοριστικό ρόλο παίζει το συναξάρι του Αγίου, όπου αναφέρονται ο βίος και τα έργα του και στη δεύτερη το πώς πετυχαίνεται η θεραπεία ή μάλλον πως μεταδίδεται η Χάρη του Αγίου στον κάθε ασθενή. Ιδιαίτερα δημοφιλής ο Άγιος Παντελεήμων, με πολλούς ναούς αφιερωμένους στη Χάρη του, με πανηγύρια και κουρμπάνια (διανομή ευλογημένων σφαγίων). Αποκεφαλίστηκε το 305.
Μέσα του καλοκαιριού η γιορτή του δίνει την ευκαιρία να βρεθούν οι άνθρωποι να πάνε στα χωριά τους, να επιστρέψουν οι ξενιτεμένοι και να σμίξουν με τους δικούς τους. Πάντοτε στη Χάρη του Αγίου γινόταν αλλά και γίνεται πανηγύρι. Ήταν ευκαιρία τις παλιότερες εποχές, νέοι και νέες να γνωρισθούν, να χορέψουν και να γλεντήσουν.
.jpg "20220727_004523(0)")
Τα υπόλοιπα βέβαια ακολουθούσαν, κρυφά ή φανερά. Ας υποθέσουμε ότι ήταν ένα νυφοπάζαρο για ενδιαφερόμενους και φυσικά ενδιαφερόμενες. Στο νησί μας τιμάται ιδιαίτερα η μνήμη του και στα κρητικά γλέντια οι μαντινάδες είναι χαρακτηριστικές και αρκετά αποκαλυπτικές όπως βλέπουμε:
“Τ’ Αγιού Παντελεήμονα
σ’ αγάπησα κερά μου
και τον Δεκαπενταύγουστο
σ’ έβαλα στην καρδιά μου” Υπάρχουν όμως και οι βιαστικοί που επιθυμούν να δεθούν χειροπόδαρα με τα δεσμά του γάμου:
“Τ’ Αγιού Παντελεήμονα
τάσσω κερί-λιβάνι
ως το Δεκαπενταύγουστο
να βάλουμε στεφάνι”. Αλλά κι εκείνοι που παρακαλούν όλα να ευοδοθούν, πηγαίνοντας κατ’ ευχήν:
“Άγιε Παντελεήμονα
η Χάρη σου να πέψει
να μου γιατρέψεις το σεβντά
να μην κακοσυνέψει”.
Ο αείμνηστος λαογράφος μας Κωστής Φραγκούλης, ο οπίος μας άφησε μοναδικό έργο, με δύο τετράστιχά του, αμφισβητεί όπως όλα δείχνουν, τόσο την Ιατρική βοήθεια των γιατρών αλλά και των Αγίων θεραπευτών σε κάποιες παθήσεις, οι οποίοι θέλουν άλλου είδους ιατρική αγωγή αλλά και παρακολούθηση:
“Πέντε γιατροί μου είπανε,
πήγαινε στη δουλειά σου,
το φάρμακό μου βρίσκεται
μόνο στην αγκαλιά σου”. Και συνεχίζει:
“Γιατροί δε με γιατρεύουνε
Άγιοι δε βοηθούνε,
μόνο τα ζαχαρένια σου,
ματάκια, σαν με δούνε”.
Είναι σίγουρο όταν κανείς φθάνει σ’ αυτή την κατάσταση ούτε γιατροί καθηγητές, ούτε Άγιοι θεραπευτές μπορούν να τον βοηθήσουν!
Άγιος Παντελεήμονας! Ένα κομμάτι της ιστορίας του Μεγάλου Κάστρου. Ο Ιερός Ναός που δέθηκε με την ελπίδα και την παρηγοριά, τα τάματα και τις προσευχές των ασθενών και των οικογενειών τους για ταχεία ανάρρωση. Το Νοέμβριο του 1895 είχαν περατωθεί οι εργασίες του Πανάνειου Δημοτικού Νοσοκομείου και μετά από λίγους μήνες θεμελιώθηκε το παρεκκλήσιο του ιδρύματος αυτού προς τιμή του Αγίου Παντελεήμονα. Η θεμελίωσή του έγινε στις 18 Φεβρουαρίου 1896 και τα εγκαίνια τελέστηκαν από τον μητροπολίτη Κρήτης Ευμένιο Ξηρουδάκη στις 10 Φεβρουαρίου 1902. Σύμφωνα με το δωρητήριο συμβόλαιο με το οποίο παραχωρήθηκε το νοσοκομείο, από τους κτήτορες Πανανό και Αθηνά Θεοδουλάκη στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Μηνά, ααναφέρεται να λειτουργείται ο Ιερός Ναός τόσο την 10 Φεβρουαρίου, όσο και την 27 Ιουλίου, ημέρα εορτής του Αγίου με επιμνημόσυνη δέηση υπέρ των κτητόρων, ευεργετών, δωρητών και αφιερωτών αυτού!
Τέτοιες μέρες λοιπόν… και συγκεκριμένα Τρίτη 28η Ιουλίου 1920, η καθημερινή ηρακλειώτικη εφημερίδα “Νέα Εφημερίς” μας ενημερώνει δίνοντάς μας μια εικόνα εκείνης της εποχής, για το Μεγάλο Κάστρο, τότε που το πλήθος των πιστών συνέρρεε στον Άγιο Παντελεήμονα, τότε που η ηρεμία και η γλυκύτητα του καιρού ωθούσε του Καστρινούς στο Μπεντενάκι, στις Τρεις Καμάρες, στον Άη Γιάννη αλλά και σε διάφορα συγγενικά ή φιλικά μετόχια:
“-Χθες, εορτήν του Αγίου-ιατρού ιαματικού Παντελεήμονος, εώρταζεν ο επ’ ονόματι του ναΐσκος του Πανανείου Νοσοκομείου.
-Πλήθος άπειρον κόσμου ιδίως εξ εκείνων οι οποίοι είχον να ικετεύσουν τον θαυματουργόν Άγιον δια ασθενή πρόσωπά των, κατέκλυσεν τον ναόν και το περίβολόν του, τον ευρισκόμεν εις το μέσον του Νοσοκομείου.
-Είναι η εορτή των αρρώστων που με τα χλωμά ισχνά πρόσωπα και τα κοκκαλιάρικα σώματα, παρακολουθούν απ’ τα παράθυρα με ευλάβεια και με κάποια μακρυνή σιωπηλή προσδοκία, την μυσταγωγία που τελείται απο κάτω τους, και αντιλαμβάνονται τας δεήσεις που με το λιβανωτό αναβαίνουν ψηλά στο θρόνο του Θεού των Καλών και Δικαίων.
-Η ηρεμία και η γλυκύτης του καιρού της Κυριακής, έδωσε μεγάλην κίνησιν εις τα κέντρα μας.
-Στο Μπεντενάκι ο επ’ ολίγον δυστυχώς κοπάσας άνεμος, έκαμε τους περιπατητάς να απατηθούν και να τρέξουν αθρόοι στο προσφιλές κέντρον των.
-Όταν όμως επανήλθε με τα νυκτερινά ρίγη του, το Μπεντενάκι έμεινε πάλιν έρημο, με τους ολιγίστους καθιερωμένους φίλους του, που δεν το εγκαταλείπουν ποτέ.
-Δηλαδή, τα μπαγκάκια, τα τραπέζια και τις καρέκλες, με πού και πού κανένα αφηρημένον ονειροπόλο.
-Στις “Τρεις Καμάρες όμως η κίνησις διήρεσε ως την νύκτα.
-Αρκετοί όμιλοι περιπατητών εις το Πάρκο παρέτειναν την κίνησιν ως τα μεσάνυκτα σχεδόν.
-Επίσης δεν ήσαν ολίγοι οι επιδραμόντες εις εξοχάς και συγγενικά ή φιλικά μετόχια.
-Ο Άη Γιάννης όπως πάντοτε έχει την πρώτην συγκέντρωσιν εκδρομέων”.
Διαφορετικές εκε του χρόνου κατά το μήνα Ιούλιο κυρίως είναι οι αρρώστιες, προπαντός οι θέρμες, η ελονοσία. Οι Άγιοι θεραπευτές που συμπαραστέκονται στους ανθρώπους και τους γιατρεύουν από τις αρρώστιες που αυτή την εποχή φουντώνουν, για το μήνα που προαναφέραμε, είναι οι εξής: Την 1η Ιουλίου οι Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός, γιατροί και οι δύο:
“Αγιοι Ανάργυροι και θαυματουργοί, δωρεάν ελάβατε, δωρεάν δότε ημίν” ακούμε στην εκκλησία μας.
Στις 26 Ιουλίου είναι η Αγία Παρασκευή, προστατεύοντας τα μάτια των ανθρώπων. Πράγματι αυτή την εποχή εξαιτίας του αλωνίσματος, του λιχνίσματος, του ήλιου και γενικότερα της κάψας τα μάτια υποφέρουν ιδιαίτερα.
Στις 27 Ιουλίου έχουμε τον Άγιο Μεγαλομάρτυρα και Ιαματικό Παντελεήμονα που γιατρεύει αρρώστιες και αναπηρίες: “Κουτσοί, στραβοί στον Άγιο Παντελεήμονα” όπως θέλει και ο λαός μας. Στην περίπτωση αυτών των Αγίων θεραπευτών, δύο πράγματα έχουν ενδιαφέρον να εξετάσει κανείς. Πρώτο πώς συνδέονται οι Άγιοι αυτοί στο μυαλό των ανθρώπων με το συγκεκριμένο θεραπευτικό έργο που επιτελούν και δεύτερο με ποια μέσα πετυχαίνεται η θεραπεία.
Στην πρώτη περίπτωση καθοριστικό ρόλο παίζει το συναξάρι του Αγίου, όπου αναφέρονται ο βίος και τα έργα του και στη δεύτερη το πώς πετυχαίνεται η θεραπεία ή μάλλον πως μεταδίδεται η Χάρη του Αγίου στον κάθε ασθενή. Ιδιαίτερα δημοφιλής ο Άγιος Παντελεήμων, με πολλούς ναούς αφιερωμένους στη Χάρη του, με πανηγύρια και κουρμπάνια (διανομή ευλογημένων σφαγίων). Αποκεφαλίστηκε το 305.
Μέσα του καλοκαιριού η γιορτή του δίνει την ευκαιρία να βρεθούν οι άνθρωποι να πάνε στα χωριά τους, να επιστρέψουν οι ξενιτεμένοι και να σμίξουν με τους δικούς τους. Πάντοτε στη Χάρη του Αγίου γινόταν αλλά και γίνεται πανηγύρι. Ήταν ευκαιρία τις παλιότερες εποχές, νέοι και νέες να γνωρισθούν, να χορέψουν και να γλεντήσουν.
Τα υπόλοιπα βέβαια ακολουθούσαν, κρυφά ή φανερά. Ας υποθέσουμε ότι ήταν ένα νυφοπάζαρο για ενδιαφερόμενους και φυσικά ενδιαφερόμενες. Στο νησί μας τιμάται ιδιαίτερα η μνήμη του και στα κρητικά γλέντια οι μαντινάδες είναι χαρακτηριστικές και αρκετά αποκαλυπτικές όπως βλέπουμε:
“Τ’ Αγιού Παντελεήμονα
σ’ αγάπησα κερά μου
και τον Δεκαπενταύγουστο
σ’ έβαλα στην καρδιά μου” Υπάρχουν όμως και οι βιαστικοί που επιθυμούν να δεθούν χειροπόδαρα με τα δεσμά του γάμου:
“Τ’ Αγιού Παντελεήμονα
τάσσω κερί-λιβάνι
ως το Δεκαπενταύγουστο
να βάλουμε στεφάνι”. Αλλά κι εκείνοι που παρακαλούν όλα να ευοδοθούν, πηγαίνοντας κατ’ ευχήν:
“Άγιε Παντελεήμονα
η Χάρη σου να πέψει
να μου γιατρέψεις το σεβντά
να μην κακοσυνέψει”.
Ο αείμνηστος λαογράφος μας Κωστής Φραγκούλης, ο οπίος μας άφησε μοναδικό έργο, με δύο τετράστιχά του, αμφισβητεί όπως όλα δείχνουν, τόσο την Ιατρική βοήθεια των γιατρών αλλά και των Αγίων θεραπευτών σε κάποιες παθήσεις, οι οποίοι θέλουν άλλου είδους ιατρική αγωγή αλλά και παρακολούθηση:
“Πέντε γιατροί μου είπανε,
πήγαινε στη δουλειά σου,
το φάρμακό μου βρίσκεται
μόνο στην αγκαλιά σου”. Και συνεχίζει:
“Γιατροί δε με γιατρεύουνε
Άγιοι δε βοηθούνε,
μόνο τα ζαχαρένια σου,
ματάκια, σαν με δούνε”.
Είναι σίγουρο όταν κανείς φθάνει σ’ αυτή την κατάσταση ούτε γιατροί καθηγητές, ούτε Άγιοι θεραπευτές μπορούν να τον βοηθήσουν!
Άγιος Παντελεήμονας! Ένα κομμάτι της ιστορίας του Μεγάλου Κάστρου. Ο Ιερός Ναός που δέθηκε με την ελπίδα και την παρηγοριά, τα τάματα και τις προσευχές των ασθενών και των οικογενειών τους για ταχεία ανάρρωση. Το Νοέμβριο του 1895 είχαν περατωθεί οι εργασίες του Πανάνειου Δημοτικού Νοσοκομείου και μετά από λίγους μήνες θεμελιώθηκε το παρεκκλήσιο του ιδρύματος αυτού προς τιμή του Αγίου Παντελεήμονα. Η θεμελίωσή του έγινε στις 18 Φεβρουαρίου 1896 και τα εγκαίνια τελέστηκαν από τον μητροπολίτη Κρήτης Ευμένιο Ξηρουδάκη στις 10 Φεβρουαρίου 1902. Σύμφωνα με το δωρητήριο συμβόλαιο με το οποίο παραχωρήθηκε το νοσοκομείο, από τους κτήτορες Πανανό και Αθηνά Θεοδουλάκη στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Μηνά, ααναφέρεται να λειτουργείται ο Ιερός Ναός τόσο την 10 Φεβρουαρίου, όσο και την 27 Ιουλίου, ημέρα εορτής του Αγίου με επιμνημόσυνη δέηση υπέρ των κτητόρων, ευεργετών, δωρητών και αφιερωτών αυτού!
Τέτοιες μέρες λοιπόν… και συγκεκριμένα Τρίτη 28η Ιουλίου 1920, η καθημερινή ηρακλειώτικη εφημερίδα “Νέα Εφημερίς” μας ενημερώνει δίνοντάς μας μια εικόνα εκείνης της εποχής, για το Μεγάλο Κάστρο, τότε που το πλήθος των πιστών συνέρρεε στον Άγιο Παντελεήμονα, τότε που η ηρεμία και η γλυκύτητα του καιρού ωθούσε του Καστρινούς στο Μπεντενάκι, στις Τρεις Καμάρες, στον Άη Γιάννη αλλά και σε διάφορα συγγενικά ή φιλικά μετόχια:
“-Χθες, εορτήν του Αγίου-ιατρού ιαματικού Παντελεήμονος, εώρταζεν ο επ’ ονόματι του ναΐσκος του Πανανείου Νοσοκομείου.
-Πλήθος άπειρον κόσμου ιδίως εξ εκείνων οι οποίοι είχον να ικετεύσουν τον θαυματουργόν Άγιον δια ασθενή πρόσωπά των, κατέκλυσεν τον ναόν και το περίβολόν του, τον ευρισκόμεν εις το μέσον του Νοσοκομείου.
-Είναι η εορτή των αρρώστων που με τα χλωμά ισχνά πρόσωπα και τα κοκκαλιάρικα σώματα, παρακολουθούν απ’ τα παράθυρα με ευλάβεια και με κάποια μακρυνή σιωπηλή προσδοκία, την μυσταγωγία που τελείται απο κάτω τους, και αντιλαμβάνονται τας δεήσεις που με το λιβανωτό αναβαίνουν ψηλά στο θρόνο του Θεού των Καλών και Δικαίων.
-Η ηρεμία και η γλυκύτης του καιρού της Κυριακής, έδωσε μεγάλην κίνησιν εις τα κέντρα μας.
-Στο Μπεντενάκι ο επ’ ολίγον δυστυχώς κοπάσας άνεμος, έκαμε τους περιπατητάς να απατηθούν και να τρέξουν αθρόοι στο προσφιλές κέντρον των.
-Όταν όμως επανήλθε με τα νυκτερινά ρίγη του, το Μπεντενάκι έμεινε πάλιν έρημο, με τους ολιγίστους καθιερωμένους φίλους του, που δεν το εγκαταλείπουν ποτέ.
-Δηλαδή, τα μπαγκάκια, τα τραπέζια και τις καρέκλες, με πού και πού κανένα αφηρημένον ονειροπόλο.
-Στις “Τρεις Καμάρες όμως η κίνησις διήρεσε ως την νύκτα.
-Αρκετοί όμιλοι περιπατητών εις το Πάρκο παρέτειναν την κίνησιν ως τα μεσάνυκτα σχεδόν.
-Επίσης δεν ήσαν ολίγοι οι επιδραμόντες εις εξοχάς και συγγενικά ή φιλικά μετόχια.
-Ο Άη Γιάννης όπως πάντοτε έχει την πρώτην συγκέντρωσιν εκδρομέων”.