Ο Βουρβουλίτης του δήμο Γόρτυνας

 Οικισμός του δημοτικού διαμερίσματος Αγίων Δέκα του δήμου Γόρτυνας.

Έχει υψόμετρο 420 μ. και απέχει από το Ηράκλειο 41 χλμ.
Διαδρομή: Ηράκλειο-Σίβα- Αγία Βαρβάρα- διακλάδωση δεξιά στο 40 χλμ. του δρόμου προς Αγίους Δέκα. 

 

Αρχαιότερη μνεία στον οικισμό γίνεται από σε έγγραφο του 1370 ως Vurvuliti του Δουκικού Αρχείου του Χάνδακα.
Επίσης αναφέρεται από τον Fr. Barozzi το 1577 και το 1583 από τον Καστροφύλακα.
Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 οι κάτοικοι ανέρχονται σε 95.
Κύρια ενασχόληση τους είναι η αμπελοκαλλιέργειες, η ελαιοκαλλιέργειες και η κτηνοτροφία.
Η ονομασία του οφείλεται στο έδαφος του όπου Βουρβουλιάς και Βουρβουλίτης στην Κρήτη λέγεται το χωράφι που αναβλύζει νερό και τον χειμώνα με αποτέλεσμα να καταστρέφει την σπορά.
Κοντά στην εκκλησία του Αγίου Αντρέα του οικισμού υπάρχει μια κρήνη σκαλισμένη στον βράχο με υπολείμματα τοιχογραφιών και επιγραφών στην δεξαμενή.
Ενώ στην μεσημβρινή θέση του οικισμού είναι ένα γοτθικό οικοδόμημα με μια κρήνη από τις αρχαιότερες με καλλιτεχνική μορφή.

Το ψηλό Καστέλι στον δήμο Φαιστού

 

Οικισμός και ομώνυμο δημοτικό διαμέρισμα του δήμου Φαιστού σε υψόμετρο 170 μ. και απέχει από το Ηράκλειο 49 χλμ, βρίσκεται στην διακλάδωση δεξιά στο 49 χλμ. προς Φαιστό, στους ανατολικούς πρόποδες του λόφου, όπου είναι τα ερείπια του φρουρίου , γνωστό σήμερα με την ονομασία Ψηλό Καστέλλι. 

Διαδρομή: Ηράκλειο-Σίβα- Αγία Βαρβάρα- Άγιοι Δέκα- Γόρτυνα-Καστέλλι. 

Η πιο παλιά μνεία του ονόματος Castro Nuovo αναφέρεται σε συμβόλαιο του 1301 του συμβολαιογράφου του Χάνδακα Benv. De Brixano , αναφέρεται επίσης σε έγγραφο του Δουκικού Αρχείου Χάνδακα του 1368 , ότι ο Michael Dulepti κάτοικος του Castro Nuovo από την απάιτηση του Ioh. De Lago. 

Αναφέρεται επίσης από τον Καστροφύλακα ως Novo proprio ( κυρίως Καστέλλι) με 644 κατοίκους το 1583 και από τον Βασιλικάτα γίνεται αναφορά στο χωριό το 1630 με την ονομασία Castel nuovo proprio. 

Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 οι κάτοικοι του ανέρχονται σε 298. 

Κύρια ενασχόληση των κατοίκων οι ελαιοκαλλιέργειες. 

Το Castel nuovo κτίστηκε το 1206 από τον γενοβέζο αρχιπειρατή Enrico Peseatore, στο απότομο ύψωμα και του έδωσε το όνομα nuovo. Το ίδιο όνομα διατήρησαν οι Βενετοί και αναφέρεται σε έγγραφο της διανομής το 1212. 

Στην επανάσταση του Αγίου Τίτου του 1364 οι επαναστάτες ματαίως προσπάθησαν να το καταλάβουν. 

Αργότερα εγκαταλείφθηκε και ερημώθηκε.

Ένα Ταξίδι Στο Σχολείο Του Παρελθόντος

 

Η σχολική ποδιά

Η σχολική ποδιά έπαψε να είναι υποχρεωτική στα σχολεία στις 6 Φεβρουαρίου του 1982. Ήταν καινοτόμα κατά μία απόφαση της τότε νέας κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και του Yπουργού Παιδείας Λευτέρη Βερυβάκη. Αν και οι μαθητές/τριες και πολλοί γονείς δέχτηκαν με χαρά την κατάργηση της υποστηρίζοντας πως η ομοιόμορφη ενδυμασία περιόριζε την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών, αρκετοί την αναπολούν με νοσταλγία.

Ο κλασσικός πίνακες κιμωλίας – Μαυροπίνακας

Ο πίνακας του σχολείου του παρελθόντος ήταν μαύρος και έγραφαν σε αυτόν με άσπρες κιμωλίες. Συνήθως ήταν κρεμασμένος στον τοίχο ή στηριζόταν σε τρία ξύλινα πόδια. Σπάνια την κιμωλία την έπιαναν οι μαθητές και μόνο μετά από την εντολή του δασκάλου/λας.

Ο μαυροπίνακας σήμερα αντικαταστάθηκε από τον πίνακα μαρκαδόρου ή καλύτερα το διαδραστικό πίνακα.

Τα θρανία

Τα θρανία παλιά ήταν ξύλινα, μεγάλα και σκληρά. Το κάθισμα και ο πάγκος ήταν κολλημένα, ήταν σαν παγκάκι. Σε κάθε θρανίο καθόντουσαν πολλοί μαθητές μαζί. Οι μαθητές ήταν υποχρεωμένοι να παρακολουθούν με σταυρωμένα χέρια το μάθημα και να σηκώνονται όρθιοι μόνο όταν εξετάζονται ή έλεγαν το μάθημα. Ακόμη, έπρεπε να φέρνουν ένα ξύλο κάθε μέρα για τη σόμπα που βρισκόταν στο κέντρο της τάξης.

Ο/Η δάσκαλος/α

Ο δάσκαλος ή η δασκάλα ήταν αυστηροί και έβαζαν σκληρές τιμωρίες. Αρκετές φορές χρησιμοποιούσαν τη βέργα για να τιμωρήσουν τα παιδιά που δεν διάβαζαν τα μαθήματά τους ή έκαναν φασαρίες. Η συμβουλευτική ήταν μία άγνωστη λέξη, καθώς και ο ψυχολόγος. Η μόνη γνωστή λέξη ήταν η τιμωρία και το ξύλο. Ο/Η δάσκαλος/α, όταν έκανε μάθημα δεν κουνιόταν από την έδρα και οι μαθητές/τριες έκαναν απόλυτη ησυχία. Κανείς δεν πείραζε την έδρα του δασκάλου/ας το μελανοδοχείο, την πένα, τα βιβλία, τη βέργα, ενώ τα παιδιά φρόντιζαν το βάζο με λουλούδια.

Η έδρα ήταν πάνω σε ένα ξύλινο βάθρο για να είναι ο δάσκαλος πιο ψηλά και να βλέπει καλύτερα όλους τους μαθητές.

Το τετράδιο

Τα τετράδια ήταν λίγα και έπρεπε να είναι πεντακάθαρα. Τα χρήματα για να αγοράσουν οι γονείς τετράδια ήταν τόσο λίγα που αν κάποιος τσαλάκωνε το τετράδιο του, η τιμωρία θα ήταν πολύ σκληρή. Η πρώτη λέξη του δασκάλου στους γονείς ήταν για τα καθαρά τετράδια και τα καλά γράμματα. Μπλε καθαρά τετράδια και το απαραίτητο φυτολόγιο. Τα παιδιά τις Κυριακές έψαχναν διαφόρων ειδών φύλλα από τα φυτά για το φυτολόγιο.

Η Γραμματική και η εγκυκλοπαίδεια

Στην τσάντα κάθε μαθητή υπήρχε το βιβλίο της γραμματικής ανάλογα με την τάξη φοίτησης, ενώ η γραμματική ήταν ξεχωριστό μάθημα. Απαραίτητο βοήθημα η εγκυκλοπαίδεια. Οι μαθητές/τριες έψαχναν τη Δομή ή την Υδρεία και γράφανε τις εργασίες. Οι γονείς πλήρωναν τις εγκυκλοπαίδειες με δόσεις κάθε μήνα γιατί ήταν και πανάκριβες. Ο/Η δάσκαλος/α έδινε στα παιδιά μία εργασία την οποία έπρεπε να γράψεις από την εγκυκλοπαίδεια. Για να βρεις τις πληροφορίες από την εγκυκλοπαίδεια έπρεπε να γράφεις ώρες. Φωτοτυπίες ούτε για δείγμα.

Η Πατριδογνωσία

Σχολικό μάθημα που διδασκόταν τα παιδιά στο Δημοτικό Σχολείο ήταν η Πατριδογνωσία δηλαδή η τοπογραφία της ιδιαίτερης πατρίδας (χωριού, δήμου επαρχίας, νομού) της γεωγραφικής περιοχής που βρισκόταν το σχολείο. . Η Πατριδογνωσία αποτελούσε προβαθμίδα του μαθήματος της Γεωγραφίας.

Στην Πατριδογνωσία μάθαιναν για το έδαφος, τα προϊόντα, τον αριθμό των κατοίκων, τις συνθήκες διαβίωσης καθώς και την ιστορία της περιοχής που βρισκόταν το σχολείο και έφθανε μέχρι και τους μυθικούς χρόνους

Το μάθημα αυτό αντικαταστάθηκε από τη Μελέτη Περιβάλλοντος.

Ο Επιθεωρητής

Το 1830 με τη σύσταση του Ελληνικού κράτους οργανώνεται και το εκπαιδευτικό σύστημα. Με το διάταγμα 1372 της 5ης Οκτωβρίου 1830 καθιερώνεται και ο θεσμός των επιθεωρητών. Ο επιθεωρητής έπρεπε να πηγαίνει στα σχολεία χωρίς να έχει ειδοποιήσει πριν και να βρίσκεται στο μάθημα, ώστε να παρακολουθεί πώς γίνεται.

Το 1834 στο νόμο που εισηγήθηκαν οι Βαυαροί περί Δημοτικών Σχολείων εισήχθηκε και ο θεσμός του «Γενικού Επιθεωρητή των Δημοτικών Σχολείων» που διεύθυνε το Διδασκαλείο το οποίο κατάρτιζε τους νέους δασκάλους, επόπτευε τα Δημοτικά Σχολεία ενώ ασκούσε και πειθαρχικό έλεγχο στο προσωπικό τους.

Ο επιθεωρητής ήταν ο φόβος και ο τρόμος των εκπαιδευτικών και των μαθητών. Όταν έμπαινε ο επιθεωρητής στην τάξη, τα παιδιά έκαναν απόλυτη ησυχία, ο δάσκαλος έκανε μάθημα και αλίμονο αν ρωτούσε κάτι ο επιθεωρητής και δεν το ήξεραν τα παιδιά. Ο/Η δάσκαλος θα την πλήρωνε. Ο επιθεωρητής μπορούσε να ελέγξει ακόμη και τα ρούχα που φορούσε ο δάσκαλος και τη συμπεριφορά του εκτός σχολείου. Φυσικά έβλεπε αν η τάξη ήταν καθαρή και τακτοποιημένη.

Το 1982 ο θεσμός του Επιθεωρητή καταργείται και το 1984 καθιερώνεται ο θεσμός του Σχολικού Συμβούλου.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ 

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ