Η Μουρνέ του δήμου Αγίου Βασιλείου

  Η Μουρνέ είναι χωριό του δήμου Αγίου Βασιλείου, της περιφερειακής ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 176 κατοίκους. 

Απέχει 34 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο και 4 από το Σπήλι. Είναι κτισμένη σε υψόμετρο 500 μ.,σε μικρή αβαθή κοιλάδα. Το όνομα του χωριού προέρχεται από το φυτό μουριά.

Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Murnea στην επαρχία Αγίου Βασιλείου. Στην ενετική απογραφή του 1583 από Καστροφύλακα αναφέρεται ως Murnea με 121 κατοίκους και 18 οφειλόμενες αγγαρείες, ενώ μνεία στο χωριό κάνει και ο Βασιλικάτα το 1630, με την ονομασία Murnea. Στην οθωμανική απογραφή του 1659 αναφέρεται ως Murnye, με 22 σπίτια.

 Στις ενετικές απογραφές αναφέρονται και άλλοι οικισμοί της περιοχής, οι οποίοι πλέον έχουν εγκαταλειφθεί. Αυτοί είναι οι Χαντάκι, Μαυρίκη, Λαγκά, Λάκκος, Ντιπλοχώρι και Επίζυγος. Ο Λάκκος και το Ντιπλοχώρι συνέχισαν να κατοικούνται επί Τουρκοκρατίας. Αναφέρονται τελευταία φορά στην απογραφή του 1928.

Στην απογραφή του 1881 η Μουρνέ υπάγονταν στον δήμο Λάμπης και είχε αμιγώς χριστιανικό πληθυσμό, 380 κατοίκους. Στην απογραφή του 1900 είχε 462 κατοίκους και υπαγόταν στον ίδιο δήμο. Στην απογραφή του 1920 είχε οριστεί έδρα όμωνυμου αγορικού δήμου. Το 1925 η Μουρνέ ορίστηκε έδρα ομώνυμης κοινότητας, μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση, όταν το χωριό προσαρτήθηκε στον Δήμο Λάμπης

Εντός του χωριού βρίσκονται ο ναός της Αγίας Ειρήνης και ο ναός του Αγίου Γεωργίου, στο νεκροταφείο, αμφότεροι τοιχογραφημένοι. Ο ναός της Αγίας Ειρήνης είναι δίκλιτος, αλλά τοιχογραφίες σώζονται μόνο στο βόρειο κλίτος. Ο Ιωάννης Σπαθαράκης τις χρονολογεί στις αρχές του 14ου αιώνα. Διακρίνονται οι μετωπικοί ιεράρχες στο ιερό, όπως ο Άγιος Βλάσιος.

 Οι τοιχογραφίες του Αγίου Γεωργίου χρονολογούνται την ίδια εποχή και εντάσσονται στο επαρχιακό στυλ. Χαρακτηριστικό των τοιχογραφιών είναι έντονες μαύρες γραμμές στα περιγράμματα και στα μάτια και οι λεπτές άσπρες. Οι τοιχογραφίες στον ναό περιλαμβάνουν σκηνές από το μαρτύριο του Αγίου Γεωργίου και σκηνές από τη Δευτέρα Παρουσία, όπως αυτή όπου η θάλασσα αποδίδει τους νεκρούς της. Ανάμεσα στις υπόλοιπες τοιχογραφίες ξεχωρίζει η απεικόνιση του Αγίου Διομήδη μέσα σε στηθάριο με κόκκινο υπόβαθρο λόγω της σπανιότητάς της. Δίπλα απεικονίζεται και οι άλλοι Άγιοι Ανάργυροι, οι Άγιοι Κοσμάς, Δαμιανός και Παντελεήμονας.

Έξω από το χωριό βρίσκεται ο ναός της Αγίας Μαρίνας. Οι τοιχογραφίες του ναού φέρουν σημάδια φθοράς και ο Ιωάννης Σπαθαράκης της χρονολογεί στο 1300. Περιλαμβάνει σκηνές από τη ζωή της Αγίας Μαρίνας. Ο Παντοκράτορας, ο οποίος απεικονίζεται στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας του ιερού απεικονίζεται αυστηρός με λίγες γραμμές και χρώματα. Το κεφάλι είναι σχεδόν όλο ίδιου χρώματος με τα χαρακτηριστικά να αποδίδονται διαφορετικές φωτεινότητες αυτού του χρώματος.

Στη θέση Δενδρικά βρίσκεται ο τοιχογραφημένος ναός της Παναγίας.[3] Στο εγκαταλελειμμένο χωριό Ντιπλοχώρι σώζεται ο ερειπωμένος ναός της Παναγίας. Εντός του ναού σώζεται κτητορική επιγραφή η οποία αναφέρει ότι ανακαινίστηθηκε και τοιχογραφήθηκε από τον κυρ Λεοντάκι Τρουλινό, τη σύζυγό του Άννα και τα παιδιά τους το ςϡΚΕ (=6925=1417).

Στη θέση Μαλαθρέ, βορειοδυτικά από το Ντιπλοχώρι, βρίσκονται τα ερείπια της μονής του Αγίου Γεωργίου. Σύμφωνα με την παράδοση κτίστηκε στη θέση παλαιότερου ναού, με 101 πόρτες και παράθυρα. Σώζεται ο τοιχογραφημένος ναός του Αγίου Γεωργίου, με δύο στρώματα τοιχογραφιών. Από τις τοιχογραφίες ξεχωρίζουν οι τιμωρίες των κολασμένων και η Ανάσταση των Νεκρών, η οποία βρίσκεται στο θόλο του ναού. Τα υπόλοιπα κτίρια της μονής σώζονται σε ερειπιώδη κατάσταση.

Του Φυγέτου Ο Μύλος Στον Δήμο Σητείας

  Στην περιοχή της επαρχίας Σητείας βρίσκεται το χωριό Αγιος Σπυρίδωνας ότου  και υπάγεται «του Φυγέτο ο Μύλος»που χτίστηκε το 1471 μ.χ και βρίσκεται μέσα σε μια πολύ όμορφη καταπράσινη ρεματιά με πηγαία νερά και οργιώδη βλάστηση. 

Η περιοχή που φέρει το όνομα του Φυγέτο ο μύλος βρίσκεται στην κοιλάδα του Παντελιανού ποταμού δίπλα στην γέφυρα από όπου περνά ο δρόμος από τη Σητεία για το χωριό. Διοικητικά η περιοχή μετά την κοιλάδα στα δυτικά δεν ανήκε στην περιοχή αλλά όμως εδώ γύρω όπως και δίπλα στις όχθες μέχρι το Παντέλι ήταν οι περισσότεροι και καλύτεροι κήποι των χωριών που ποτιζόταν από τα νερά που έφερνε ένας τσιμεντένιος αγωγός από τον Μέσα Ποταμό. Εδώ όπως σε όλο το μήκος της ροής του ποταμού υπήρχαν διάσπαρτοι νερόμυλοι που εκμεταλλευόταν τα άφθονα παλιά νερά του. Εδώ ήταν νερόμυλος που τα τελευταία χρόνια ήταν ιδιοκτησία της οικογένειας Φυγετάκη και από αυτούς πήρε και το σημερινό όνομα. Πρόκειται για μεσαιωνικό μύλο. Ο Ξανθουδίδης αναφέρει ότι στο πηγάδι του Μύλου του Φυγέτο είδε επιγραφή που έγραφε « Οικοδομήθη ο υδρόμυλος ούτος δι’εξόδου και κόπου Γυεώργη Καρπαθήου του Δοξαρά επί Έτους 6979 μηνί Μαΐω» (1471 από Χριστού γεννήσεως)

Σήμερα το όλο σύμπλεγμα του μύλου (οικίες κλπ.) είναι ερειπωμένο καλυμμένο από άγρια βλάστηση (βάτους, κισσούς) και δεν μπορούμε να διακρίνουμε την επιγραφή. Το πηγάδι του μύλου (Πύργος που μεταφέρει το νερό στο μύλο) φαίνετε να έχει υποστεί σημαντική ζημιά και θα πρέπει άμεσα η αρμόδια υπηρεσία να επέμβει. Η περιοχή έχει συνδεθεί με τα πανηγύρια κυρίως του Αφέντη Χριστού (Μεταμορφώσεως στις 6 Αυγούστου) που γινόταν με μεγάλη συμμετοχή. Αρχικά στηνόταν καφενεία κοντά στην εκκλησία για να μεταφερθεί αργότερα το πανηγύρι δίπλα στη γέφυρα στο καφενείο του Τζαβολάκη όπου στηνόταν χορός όλη την μέρα με συμμετοχή οργανοπαιχτών από τα χωριά Κανένε και Βαβέλους. 

Όλοι οι παλαιοί μιλούν για τα πανηγύρια έχοντας πολλές καλές αναμνήσεις. Το καφενείο που υπάρχει ακόμη είναι κάτω από τεράστια πλατάνια και λεύκες το σιντριβάνι όπως το έλεγαν οι παλαιοί ήταν ένα μεγάλο φρεάτιο που στην μέση είχε ένα αγωγό που έφερνε το νερό από την φλέγα των Τουρτουλών πάνω στον αγωγό είχαν τοποθετήσει ένα στρογγυλό μεγάλο δίσκο για να κόβει την πίεση του νερού και το νερό κυλώντας πάνω στον δίσκο δημιουργούσε ένα τεχνητό σιντριβάν

ΚΕΙΜΕΝΑ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ

Επίσκεψη Στα Κουνουπιδιανά Του Νομού Χανίων

 

Τα Κουνουπιδιανά είναι κωμόπολη και έδρα ομώνυμης κοινότητας του δήμου Χανίων στην Περιφερειακή Ενότητα Χανίων της δυτικής Κρήτης. Ανήκε στην Επαρχία Κυδωνίας. Βρίσκονται σε υψόμετρο 120 μέτρων, 8 χιλιόμετρα από τα Χανιά. Σε μικρή απόσταση βρίσκονται οι τάφοι των Βενιζέλων.

Στα Κουνουπιδιανά βρίσκεται επίσης το Πολυτεχνείο Κρήτης. Τα τελευταία χρόνια οι ενοικιάσεις διαμερισμάτων στη περιοχή έχουν αυξηθεί σημαντικά, μετατρέποντάς την έτσι σε μια μεγάλη φοιτητούπολη. Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει στην σημαντική ανάπτυξη της αγοράς ακινήτων και στην αύξηση των ενοικίων.

Αναφέρονται το 1842 στα Κρητικά του Χουρμούζη Μιχαήλ Βυζάντιου. Στην απογραφή του 1881 είχαν 179 χριστιανούς και 21 Τούρκους κατοίκους. Το 1925 ορίζονται έδρα της κοινότητας Κουνουπιδιανών[2] και είχαν 148 κατοίκους. Στις επόμενες απογραφές είχαν 242 κ. (1940), 242 (1951), 246 (1961), 220 (1971), 445 (1981), 1.666 (1991), 3.757 (2001) και 6.334 (2011).

Αναφέρεται επίσημα το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας. Το 1991 στον οικισμό προσαρτήθηκε ο καταργούμενος οικισμός Άγιος Ονούφριος.

Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης, μαζί με τον Καλαθά, το Καμπάνι, τον Σταυρό και τα Χωραφάκια αποτελούν την κοινότητα Κουνουπιδιανών που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Ακρωτηρίου του Δήμου Χανίων και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 6.334 κατοίκους

Η Πέτρινη Τετράτοξη Γέφυρα Του Ποταμού Αναποδάρη

  Πρόκειται για ένα τετράτοξο γεφύρι, με στηθαία (αν και “κακοποιημένα” από την ανθρώπινη παρέμβαση), ημικυκλικά τόξα, προβόλους για την μείωση της έντασης του νερού και μια σειρά καμαρολιθιών,  που ενώνει τις δύο όχθες του ποταμού Αναποδάρη, στην περιοχή των  χωριών Φαβριανά και  Καστελιανά της Μεσσαράς Ηρακλείου Κρήτης.

Οι δύο αριστερές καμάρες, από κατάντη, είναι μισοχωμένες από τα φερτά υλικά ενώ το οδόστρωμά του είναι σχεδόν επίπεδο και στο μεγαλύτερο μέρος του καλντεριμωτό.

Είναι μια από τις σημαντικότερες γέφυρες  του ποταμού αυτού, που είναι και ο μεγαλύτερος σε μήκος της Κρήτης, σε μια από τις πιο πλούσιες αγροτικές περιοχές του νησιού. Τα «κατεβάσματά» του ήταν πολλά και μεγάλα, γι’ αυτό και η αναγκαιότητα κατασκευής του γεφυριού.

Θεωρείται κατασκευή των αρχών της Ενετικής περιόδου και στην περιοχή του είχαν πολλοί Λασιθιώτες τα μετόχια τους, κατεβαίνοντας εκεί τα καλοκαίρια με τα κοπάδια τους, ασχολούμενοι επίσης και με τις διάφορες άλλες αγροτικές εργασίες (ελιές κλπ). Σιγά – σιγά κάποιοι απ’ αυτούς άρχισαν να μένουν και μόνιμα στην ευρύτερη περιοχή του γεφυριού..

Χτισμένο, όπως αναφέρθηκε επί Ενετοκρατίας,  συνέδεε τα χωριά Δεμάτι, Φαβριανά και Καστελιανά και λόγω της σημασίας της και κυρίως της αρχιτεκτονικής της, έχει χαρακτηριστεί ως παραδοσιακό διατηρητέο μνημείο.

ΠΗΓΗ

Το Τάμα Με Τα 2 Φλασκιά Μελισσών Ενός Τούρκου Πρός Την Παναγία Καρδιώτισσα Αγίου Θωμά

 

Λίγο πριν φτάσουμε στο ωραίο χωριό του Αγίου Θωμά, αριστερά μας ένας μικρός δρόμος περίπου 1 χλμ., μας οδηγεί στο μικρό βυζαντινό εκκλησάκι της Παναγίας της Καρδιώτισσας. Είναι κτισμένο στην ανατολική όχθη του Αξεδιανού χειμάρρου. Βρίσκεται εκεί από τον 14ο αιώνα, βλέπουμε ελάχιστη ίχνη τοιχογραφιών.

Όπισθεν του ιερού του ναού μέσα σε ένα καταπράσινο προσεκτικά διαμορφωμένο περιβάλλον, πλημμυρισμένο απο νερά, δέντρα και παγώνια.

Ενα μέρος που μπλέκει όμορφα το ρεαλιστικό τοπίο με τα μέρη της φαντασίας μας, των μύθων και των αναζητήσεων μας.

( Σύμφωνα με αφηγήσεις παλιών Αγιοθωμιανών )

Το 1914 ένας Τούρκος κάτοικος του χωριού Προφήτη Ηλία έχοντας μια κόρη παράλυτη εκ γενετής άκουσε για τα θαύματα που γινόταν απο χάρη της Παναγίας στον ιερό ναό Παναγίας Καρδιώτισσας Αγίου Θωμά.

Έταξε λοιπόν την κόρη του να γίνει καλά και θα έφερνε ένα ζευγάρι βόδια, δύο ασκιά λάδια και δύο φλασκιά , κυψέλες μελισσών.

Έτσι λοιπόν έστρωσε στο κτήμα του δυο τσουβάλια άχυρα και τοποθέτησε μεσόσομερα την παράλυτη κόρη του και πήγε στην Παναγία Καρδιώτισσα.

Όταν έφτασε στο πέτρινο πηγάδι της εκκλησίας με δυνατή φωνή η παράλυτη κόρη του ζήτησε να την βοηθήσει να κατέβει απο το κτήμα διότι ένιωθε τις δυνάμεις της.

Ο Τούρκος πατέρας την βοήθησε και μόνη της περπάτησε και μπήκε στην εκκλησία όπου προσκύνησε την εικόνα της Παναγίας και άναψε κερί την χάρη της.

Ο Τούρκος ευχαριστώντας και δοξολογώντας την χάρη της Παναγίας έφερε εντός ολίγων ημερών το τάμα , όχι μόνον αλλά λέγεται ότι βάπτισε την κόρη του όντας ο ίδιος αλλόθρησκος.

Τα 2 λοιπόν φλασκιά μελισσών του τάματος του Τούρκου το έτος 1914 φανέρωσε η χάρη της Παναγίας το έτος 2012 τα οποία βρέθηκαν φυλαγμένα σε σπήλαιο του περιβάλλοντα χώρου απο πολλών ετών της εκκλησίας.

Τα φλασκιά τοποθετήθηκαν στην θέση αυτή ώς μαρτύριον του θαυμαστού γεγονότος.

Η Παναγία η Καρδιώτισσα Η εκκλησία κτίστηκε μετά το 1912 στα ερείπια παλαιότερης του 14ου αιώνα, όπως μαρτυρούν σπαράγματα τοιχογραφιών. Γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου. Μετά το 1912 έγινε προσκύνημα παγκρήτιας εμβέλειας, επειδή μετά από «όραμα» της Κυριακούλας και ανασκαφές φανερώθηκε

Τα σημάδια θεμελίων στην αυλή του, μαρτυρούν ότι υπήρχε παλαιότερη εκκλησία. Ρωτήσαμε τον πατέρα Παναγιώτη και μας είπε πράγματι ότι η πρώτη εκκλησία κτίστηκε τον 9ο αιώνα αλλά μια απότομη καταιγίδα ξεχείλισε τον χείμαρρο και τα ορμητικά νερά παρασύρανε την πρώτη εκκλησία. Επισκευάστηκε το 1912 μετά από αποκαλύψεις και θαύματα. Το 1935-1962 λειτούργησε ως Μονή υπαγόμενη στην ενορία του Αγίου Θωμά. Είναι ένα από τα μεγάλα προσκυνήματα της Κρήτης.

Σε αυτό το θαυμάσιο τόπο, μπορεί κανείς να κάνει μια εκδρομή για να γνωρίσει την ιστορία του, τα μνημεία του, να θαυμάσει τη φύση του. Αξίζει ένας περίπατος εδώ και στα γύρω από το χωριό μονοπάτια που μέσα στην ομορφιά της άγριας φύσης κρύβουν πολλές εκπλήξεις