Το Νίο. Χωριό ή‘Κάμερες’του Νομού Χανίων

  

 Προ του 18ου αιώνα το Ν. Χωριό ονομαζόταν‘Κάμερες’.Στα μέσα του 18ου αιώνα έτυχε να περάσει από το Ν.Χωριό τμήμα τουρκικού στρατού με προορισμό το Ρέθυμνο. 

Ένας από τουςαξιωματικούς του τουρκικού στρατού, γιος του Διοικητή αρρώστησε και ο πατέρας του τον άφησε στον τότε προεστό του χωριού για ανάρρωση.  

Ο προεστός σκότωσε τον εχθρό της πατρίδας και εξαφάνισε τα ίχνη του. Μετά από μερικές μέρες ο πατέρας του εν λόγω αξιωματικού έστειλε μικρή ομάδα ανδρών του για να παραλάβει του γιό του

 

  Ο προεστός τους είπε, ότι ο νέος πέθανε. Έγινε νεκροψία και διαπιστώθηκε ο βίαιος θάνατός του. Αφού αναφέρθηκε το γεγονός στις τουρκικές αρχές ,πήγε μεγάλη τουρκική δύναμη στο χωριό, η οποία αφού συγκέντρωσε τους κατοίκους, προέβη σε γενική σφαγή, λεηλασία και πυρπόληση του χωριού.

 

 Από τους κατοίκους απουσίαζαν τρεις, ονομαζόμενοι: Μανιούδης, Κατσούφρης και Κατσικούλης. Αυτοί μετά από μερικά χρόνια από τη σφαγή, ξαναγύρισαν στο χωριό και ο καθένας κατοίκησε σε άλλη γειτονιά. Έτσι ανοικοδομήθηκε το χωριό που μετονομάσθηκε από Κάμερες σε Νέο Χωριό.
Από τα επίθετα των προαναφερόμενων κατοίκων προήλθε και η ονομασία των τριών γειτονιών: Κατσουφιανά,Μανουδιανά και Κατσικουλιανά. Μετά την τουρκοκρατία η γειτονιά Κατσικουλιανά δεν ονομαζόταν έτσι από τους κατοίκους.

 

 Για δεύτερη φορά το χωριό λεηλατήθηκε από τα στρατεύματα της Γερμανικής κατοχής το Φεβρουάριο του 1945.
Το χωριό είναι κτισμένο στη πλαγιά του λόφου της Παναγίας, από τους πρόποδες του οποίου διέρχεται η παλιά εθνική οδός Χανίων–Ρεθύμνης. Η έκταση του είναι6.202 στρέματα. Μεγάλο μέρος της είναι κάμπος με άφθονα πηγαία νερά. Οι κάτοικοιασχολούνται με τη γεωργία και καλλιεργούν εσπεριδοειδή και ελαιόδεντρα. Είναιεργατικοί και φιλόξενοι. Αγαπούν τα γράμματα και διατηρούν τα ήθη και έθιμα της
φυλής μας.Νότια του χωριού υπάρχει το παλιό τουρκικό φρούριο ‘Κουλές’, στο οποίο έμενε λόχος τουρκικού στρατού ως το 1897 με προκεχωρημένο φυλάκιο στο μικρό Κουλέ που βρίσκεται ανατολικά του κυρίως Κουλέ.

 

 Από σημείο της γειτονιάς Κατσικουλιανά πηγάζειάφθονο νερό κατά τη χειμερινή περίοδο και πολλές φορές ρέει μέχρι και το μήναΙούνιο.Συμβαίνει συχνά κατά το χειμώνα για διαστήματα παραδόξως και απότομα ναδιακόπτεται η ροή του νερού. Τη διακοπή αυτή οι κάτοικοι την ερμηνεύουν ωςπρομήνυμα επερχόμενης κακοκαιρίας, η οποία επαληθεύεται πλήρως, αφού μετά το πέρας αυτής, επαναλαμβάνεται η ροή του νερού.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ -ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ

Το εγκαταλελημένο χωριό Ράφτης στον δήμο Γόρτυνας

 

Οικισμός του δημοτικού διαμερίσματος Γέργερης του δήμου ΓΟΡΤΤΥΝΑΣ βρίσκεται Νοτιοανατολικά της Γέργερης, κοντά στον επαρχιακό δρόμο Ηρακλείου-Μοιρών. 

Απέχει από το Ηράκλειο 42 χλμ. σε υψόμετρο 550 μ. 

Διαδρομή: Ηράκλειο-Σίβα- Αγία Βαρβάρα στο 4 χλμ μετά την έξοδο από την Αγία Βαρβάρα δεξιά-Ράπτης. 

Αναφέρεται από τον Fr. Barozzi το 1577 με την ονομασία Rafti και από τον Καστροφύλακα το 1583. 

Το χωριό είναι ακατοίκητο από τις αρχές της δεκαετίας του 1960. 

Σύμφωνα με έγγραφο του 1414 το χωριό Ράπτης είναι ενετικό και το μοιράζονται ο Νικόλαος Dandulo και ο Ανδρέας Καλικάς 

Βρίσκεται χτισμένος σε ένα πολύ όμορφο μέρος, ανατολικά από τον Ληθαίο ποταμό με θέα τον κάμπο της Μεσαράς. Είναι χαρακτηριστικό πως πάνω από τον οικισμό βρίσκεται "ο κούλες", στρατιωτικό παρατηρητήριο των Τούρκων. 

Ο τρόπος ζωής ήταν παραδοσιακός. Στην κατασκευή των σπιτιών έχουν χρησιμοποιηθεί φυσικά υλικά (πελεκόπετρες) από κοντινή περιοχή. Μοιάζει στο χωριό αυτό να σταμάτησε το ρολόι του χρόνου πριν από 40 χρόνια, αφού ο οικισμός έμεινε σχεδόν ανέπαφος τα χρόνια αυτά. Με την έννοια αυτή ο οικισμός αποτελεί το συνδετικό κρίκο με μια εποχή που έχει φύγει και φαίνεται πως δε θα ξανάρθει. 

Η αναπαλαίωση των κτισμάτων για τη διαμονή επισκεπτών, σε συνδυασμό με την προσφορά της Κρητικής διατροφής, αποτελούν δύο σοβαρούς λόγους για να υπάρξει ξανά ζωή στον εγκαταλελειμμένο αυτό οικισμό.

Η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη στο ακρωτήρι του αφορεσμένου

 

Η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη βρίσκεται στο ακρωτήρι του αφορεσμένου ή αλλιώς ακρωτήρι Αγίου Ιωάννη, στον κολπο του Μεραμπέλου στον νομό Λασιθίου.

Είναι ένα μικρό λευκό ξωκλήσι χτισμένο στην άκρη της θάλασσας με απεριόριστη θέα.

Δίπλα στο εκκλησάκι υπάρχει ένα Αιολοκό πάρκο.

ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ

Η Φλάσκα των 2 εποχών, μια πραγματικότητα της κατοχής - Γιάννη Τσακπίση

 

Του Γιάννη Τσακπίση

Όταν ο άνθρωπος ήρθε στη ζωή από τον δημιουργό Θεό, η φύση ήτανε γεμάτη από φυτικούς και ζωικούς οργανισμούς. Του είχε πει ότι όλος αυτός ο απέραντος τόπος είναι δικός σου, θα χρησιμοποιείς τη νοημοσύνη που σου έδωσα, θα επιβάλλεσαι σε όλα τα δημιουργήματά μου για να μπορείς να κρατηθείς στη ζωή.

Πράγματι, επακριβώς όλα τα πραγματοποιούσε και η ζωή του ανθρώπου είχε παντού επιτυχίες.

Τα χρόνια περνούσαν και ο ένας αιώνας διαδεχότανε τον άλλον, όπου η αύξηση των ανθρώπων, τους ανάγκαζε να ζητούν καλύτερη διαβίωση και συγχρόνως να επιθυμούν να δημιουργηθούν.

Με τη φροντίδα τους και με τα ελάχιστα μέσα που είχαν οι ίδιοι κατασκευάσει, εργαζόμενοι όλοι στη φύση με τους φυτικούς και ζωικούς οργανισμούς που ήτανε η μόνη τους διατροφή για τη διαβίωσή τους.

Το κάθε φυτό είχε την ονομασία του, την εποχή ανάπτυξής του, τον τρόπο καλλιέργειας, τον τρόπο πολιτισμού και ποιον ζωικό οργανισμό ωφελεί ή δεν ωφελεί. Το ίδιο και για το ζωικό οργανισμό και τα οφέλη που είχε από αυτόν.

Από τα φυτά, ήταν και είναι ορισμένα που δεν αποτελούν τροφή για τον ανθρώπινο οργανισμό, όμως ο καρπός τους ήτανε χρήσιμος για τις ανάγκες του.

Ένα από αυτά τα φυτά αποτελεί και η φλάσκα ή φλασκιά ή γαλιά. Είναι ένα φυτό με μεγάλα φύλλα σε ωοειδές σχήμα, όμοια με τις γλυκοκολοκύθας. Είναι αναρριχώμενη ή έρπουσα σε μήκος από 5 έως και 10 μέτρα με πολλές παραφυάδες. Την καλλιεργούσε άνθρωπος καθότι οι πολλοί καρποί (φλάσκες) που παράγει, τον εξυπηρετούσαν στις διάφορες οικιακές του ανάγκες. 

Ο καρπός της είναι σε διάφορα σχήματα και μεγέθη. Το περίβλημά του είναι σκληρό και ανθεκτικό. Ο εσωτερικός του χώρος είναι κενός με τη μόνη ύπαρξη, των σπόρων πολλαπλασιασμού της. Το επάνω μέρος του έχει στενή - στρογγυλή κατάληξη, που αποτελεί μέρος για τη συγκράτησή του και το κάτω είναι ογκώδες σε διάφορα σχήματα, και μεγέθη.

 

Την άνοιξη φυτεύανε το φυτό και το φθινόπωρο είχαν ξεραθεί οι καρποί του. Ο άνθρωπος τους είχε στη διάθεσή του για τις ανάγκες του, αφού πρώτα τους διαμόρφωνε σε διάφορα σχήματα, ανάλογα με το σκεύος που ήθελε να χρησιμοποιηθούν.

Τα χρόνια πριν και μετά την Κατοχή, δεν υπήρχανε στα σπίτια των οικογενειών οικιακά βοηθήματα της εστίασης και άλλων για τις ανάγκες της κάθε οικογένειας. Έτσι, βρήκε ο άνθρωπος ως μέσον εξυπηρέτησης τον καρπό της φλάσκας και από αυτόν έφτιαχνε τα πλέον απαραίτητα αυτοσχέδια βοηθήματα.

Έκοβε τη μεγάλη φλάσκα λίγο πιο κάτω από το μέσον, οριζόντια και το κάτω μέρος αποτελούσε ένα στρογγυλό βαθύ πιάτο, το δε επάνω το διαμόρφωνε σε χωνί για τις ανάγκες του στο λάδι, στο κρασί, στη ρακή κ.λπ.

Κατά τον ίδιο τρόπο έκοβε και τα μικρά φλασκάκια. Το κάτω τους μέρος αποτελούσαν διάφορα μεγέθη ποτηριών για να πίνουν το γάλα, το νερό, το βραστάρι τα μέλη της οικογένειας καθώς και οι μεγάλοι, το κρασί, τη ρακή, το δε επάνω σχημάτιζε ένα μικρό χωνί.

Στην ξύλινη πιατοθήκη του σπιτιού ήτανε περισσότερα πιάτα από φλάσκα και λιγότερα πήλινα και άλλα είδη, το ίδιο και για τα ποτήρια και τα κατσαρόλια.

Κάθε πρωί στο σοφρά, η μάνα έβαζε τα ποτήρια για να πιούνε το ζεστό γάλα, που μόλις έφερνε ο πατέρας από τη μάνδρα των προβάτων, χωρίς να το βράσει.

Επίσης ήταν μεγάλη η χαρά των γονέων όταν από τον φούρνο βγάζανε πρώτα τη ζεστή πίττα με ένα πιάτο ελιές θρούμπες και ένα από πετιμέζι που τρώγανε όλοι τους μαζί.

Η νοικοκυρά όταν έπλενε τα ρούχα της οικογένειας στη βρύση του χωριού, με φλάσκα έπαιρνε το ζεστό νερό από το καζάνι και το έβαζε στη μπουγάδα με στάχτη.

Ακόμα όταν το πρωί έφευγε ο βοσκός και ο εργάτης για δουλειά, στο βουργιάλι τους έβαζε η νοικοκυρά εκτός του φαγητού μια μεγάλη φλάσκα με νερό και μια μικρή με κρασί. Οι μερακλήνες γυναίκες ντύνανε τις φλάσκες με ύφασμα από τον αργαλειό τους ή πλέκανε ανάλογες θήκες και χρώματα για να προστατεύονται, να κρατούν δροσερό το είδος που περιείχαν, ακόμα και για τον καλλωπισμό τους.

Και τα τελευταία δυο σημαντικά γεγονότα που γίνανε στο χωριό. Ο μπάρμπα- Νικόλας αρραβώνιαζε την κόρη του τη Μαρία και δεν είχε κρασί. Πήγε στη χώρα στο Δαμανό και γέμισε ένα ασκί. Όμως πως να το πάει στο χωριό που έγερνε το σαμάρι του γαϊδάρου; Από την άλλη μεριά έβαλε μια μεγάλη πέτρα για να έρθει στα ίσια. Την ώρα του αρραβώνα, βάζανε στους μαστραπάδες το κρασί από το ασκί και ο Νικολής κάθε χρόνο έφτιαχνε μια μακρόστενη καλύβα. Σε κάθε ξύλινο πάσσαλο, φύτευε και ένα είδος φλάσκας. Στην καρποφορία τους κρεμότανε αμέτρητος αριθμός από όλα τα είδη, παρουσιάζοντας μια ευχάριστη και ασυνήθιστη ομορφιά.

Επειδή το επαναλάμβανε κάθε χρόνο οι χωριανοί του δώσανε το παρατσούκλι, ο φλασκής = Φλασκονικολής.

Εμείς οι ηλικιωμένοι, παιδιά τότε, ζήσαμε τη χρήση της φλάσκας, στο νερό, στο γάλα και στο φαγητό. Επίσης είδαμε το χωνί στο λιοτρίβι, να βάζουν οι μυλωνάδες το λάδι στο ασκί για να το μεταφέρουν στο σπίτι. Κατά τον ίδιο τρόπο στο πατητήρι με το χωνί να βάζουν στο ασκί το μούστο για να τον βάλουν στο βαρέλι.

Μετά από χρόνια σιγά - σιγά υπήρξανε πολλές αλλαγές στη ζωή του ανθρώπου χρησιμοποιώντας πάλι τη νοημοσύνη του, τα κατάφερε να αντικατασταθούν όλα τα αυτοσχέδια μέσα με αντίστοιχα τεχνικά και στη συνέχεια η διαβίωσή του να γίνεται πιο άνετη και να πιστεύει ακόμα σε ένα πιο καλύτερο και λαμπρό μέλλον, αγνοώντας τα όσα γνώρισε στο παρελθόν, οι δε νεότεροι να μην έχουν την τύχη να γνωρίσουν παρόμοια εποχή.

Και σήμερα συνεχίζεται η καλλιέργεια της φλάσκας, μόνο για ορισμένα είδη σε μέγεθος και σχήμα που χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τον καλλωπισμό σπιτιών, καταστημάτων και ξενοδοχείων, δίνοντάς τους διάφορους χρωματισμούς.

*Ο Γιάννης Τσακπίνης, είναι απόστρατος αξιωματικός

ΠΗΓΗ: http://www.rethnea.gr/