Οι Ασκοί (320 κάτοικοι το 2001) είναι κοινότητα της επαρχίας Πεδιάδας και έδρα ομώνυμου Τοπικού διαμερίσματος του δήμου Μινώα Πεδιάδας, στο Νομό Ηρακλείου. Βρίσκεται στις δυτικές προσβάσεις των Λασιθιώτικων βουνών, σε μικρή απόσταση βόρεια του χωριού Ξιδάς.
Η θέση τους είναι στα 10χλμ. βορειοανατολικά από το Καστέλλι μέσω Λυττού, σε τοπίο εξαιρετικού φυσικού κάλλους. Βρίσκεται στην είσοδο του Ασκιανού φαραγγιού, το οποίο είναι σχετικά δύσβατο λόγω της πυκνής βλάστησης, ενώ σε μικρή απόσταση βορειοανατολικά από το χωριό, στην κορυφή του λόφου Αμυγδαλοκέφαλο, βρίσκονται τα ερείπια μεγάλου οικοδομήματος του Ιερού Κορυφής.
Ο παραδοσιακός οικισμός Μπιτζαριανώ (γνωστός και με την ονομασία Πηγή) απέχει 3χλμ. βόρεια από το Καστέλλι και έχει 60 κατοίκους. Το κύριο προϊόν είναι το ελαιόλαδο.
Δίπλα στο χωριό σε απόκρημνη κορυφή ανακαλύφτηκε τυχαία πήλινο ειδώλιο που χρονολογείται από τα Μεσομινωϊκά χρόνια. Στην κορυφή του υψώματος Αμυγδαλοκέφαλο, στα βορειοανατολικά του χωριού υπάρχουν τα λείψανα μεγάλου οικοδομήματος Ιερού Κορυφής.
Δίπλα στο χωριό σε απόκρημνη κορυφή ανακαλύφτηκε τυχαία πήλινο ειδώλιο που χρονολογείται από τα Μεσομινωϊκά χρόνια. Στην κορυφή του υψώματος Αμυγδαλοκέφαλο, στα βορειοανατολικά του χωριού υπάρχουν τα λείψανα μεγάλου οικοδομήματος Ιερού Κορυφής.
Το 1383 οι Ασκοί ήταν φέουδο του Michael Quirino.Κατά την Ενετοκρατία οι Ασκοί ήταν μεγάλος οικισμός , ο οποίος αναφέρεται στον Καστροφύλακα (Κ94) ως Ascús με 331 κατοίκους το 1583.
Αναφέρεται επίσης στην επαρχία Πεδιάδας το 1577 από το Φραντσέσκο Μπαρότσι με το όνομα Ascus από το Βασιλικάτα (Μνημεία Κρητικής Ιστορ.) Ascus το 1630. Στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 αναφέρεται Askus με 20 χριστιανικές και 2 τουρκικές οικογένειες. Το 1881 γράφεται Ασκοί στο δήμο Καστελλίου, με 228 Χριστιανούς κατοίκους. Το 1900 ήταν στον ίδιο δήμο με 283 Χριστιανούς κατοίκους. Το 1920 έγινε ξεχωριστή κοινότητα με 378 κατοίκους.
ΠΗΓΗ HELLENICA.DE / ΦΩΤ ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ
