Ο ναός των Αγίων Αποστόλων στην κάτω Επισκοπή του δήμου Σητείας

 

Ο ναός των Αγίων Αποστόλων, πρόσφατα αναστηλωμένος από την 13ηΕφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Κρήτης, ήταν αρχικά ένα βυζαντινό λουτρό το οποίο μετατράπηκε σε ναό. 

Η ύπαρξη τυφλού τρούλου προσέδιδε στα βυζαντινά λουτρά ναόσχημη μορφή και ήταν φυσικό μετά την εγκατάλειψη της αρχικής τους λειτουργίας να μετατρέπονται σε ναούς. 

Η ίδρυση, η λειτουργία αλλά και η οικοδομική του ιστορία μαρτυρούν ότι ο βίος των δύο επισκοπικών λουτρών υπήρξε παράλληλος. 

Το λουτρό της Κάτω Επισκοπής είναι μικρό σε διαστάσεις, χωρίς πλάγιες κόγχες. Ωστόσο διατηρεί στην τοιχοποιία υψηλών προθέσεων κεραμοπλαστικό διάκοσμο. 

Όπως και στο μεγαλύτερο λουτρό της Επισκοπής, τα τόξα των ψευδοπαραθύρων στον τρούλο αλλά και των τυφλών αψιδωμάτων είναι πλίνθινα και περιβάλλονται από φιαλοστόμια (ένθετα κεραμικά διακοσμητικά στοιχεία σε σχήμα τετράφυλλου άνθους). 

Με βάση τα μορφολογικά του χαρακτηριστικά το λουτρό θεωρείται κτίσμα του 11ου αι., ενώ η μετασκευή του σε ναό θα πρέπει να έγινε τον 16ο αι.