Όταν ληγμένα χάπια και κάψουλες γίνονται ζωντανά έργα τέχνης στο Νοσοκομείο και σε Φαρμακεία του Ρεθύμνου

 Τα ληγμένα χάπια γίνονται οι ψηφίδες και το εικαστικό της αντικείμενο, ενώ με «όχημα» την φαντασία της , βλέπει μπροστά στα μάτια της όχι μόνο το φάρμακο να γίνεται τέχνη, αλλά και η τέχνη να γίνεται φάρμακο. Κάτι που καταφέρνει να κάνει τα τελευταία έξι χρόνια, έχοντας ήδη δημιουργήσει περίπου 50 πίνακες και έχοντας ήδη χρησιμοποιήσει εκατοντάδες χιλιάδες ληγμένα χάπια και κάψουλες, που φτάνουν στα χέρια της καθημερινά έχοντας αποστολείς ανθρώπους, πολλούς από τους οποίους ούτε καν η ίδια τους γνωρίζει. 

Ο λόγος για την ιατρό λοιμωξιολόγο και εικαστικό Ελένη Ιωαννίδου, που από τη Δευτέρα 1 έως και την Παρασκευή 12 Δεκεμβρίου εκθέτει το σύνολο των έργων της στη Δημοτική Πινακοθήκη Ηρακλείου, με τα εγκαίνια να έχουν προγραμματιστεί για την Τρίτη 2 Δεκεμβρίου στις 19:00.

Πρόκειται για την έκθεση «SHE JUST.ICE.- Ψηφιδωτά έργα τέχνης από ληγμένα χάπια και κάψουλες» που θα περιλαμβάνει έργα της με θέματα ιατρικά, κάποια «πόστερ» για τον εμβολιασμό και την ανακύκλωση των φαρμάκων, την σειρά «CONNECTED» που αποτελείται από γυναικεία πορτραίτα, τα έργα της με θέμα τον πόλεμο, αλλά και έργα που δεν εντάσσονται σε κάποια συγκεκριμένη θεματική ενότητα.

Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Ελένη Ιωαννίδου , η οποία ξεκίνησε να ασχολείται με τους πίνακες από ληγμένα χάπια την περίοδο της πανδημίας, ανέφερε ότι έξι ολόκληρα χρόνια μετά, νιώθει πως έχει κατασταλάξει σε έναν τρόπο έκφρασης, μέσω αυτού του ιδιαίτερου υλικού που χρησιμοποιεί.

«Από τη μία πλευρά η δημιουργία αυτή, δίνει διέξοδο σε ανησυχίες μου και προβληματισμούς, που έχουν να κάνουν με αυτά που βιώνω και βιώνουμε όλοι καθημερινά. Σίγουρα, η καθημερινή μου τριβή με την ασθένεια και τον πόνο, δίνει τροφή στην έμπνευση μου, αλλά υπάρχουν και πιο γενικά θέματα, όπως οι διακρίσεις, η αδικία, η θέση της γυναίκας ή ο πόλεμος. Όλα αυτά δίνουν τη σπίθα για να γεννηθεί μια ιδέα και μετά να μεταμορφωθεί σε έναν πίνακα», ανέφερε η Ελένη Ιωαννίδου συμπληρώνοντας ότι η χρήση των ληγμένων φαρμάκων σηματοδοτεί και άλλα πράγματα που έχουν να κάνουν με τη θεραπευτική δύναμη της τέχνης, μέσα από ένα «παιχνίδι» μεταμόρφωσης του χαπιού που έχει και οικολογική διάσταση.

Όπως λέει, καθημερινά της στέλνουν χάπια από παντού. «Εκτός από το κοντινό μου περιβάλλον, ασθενείς, γείτονες, γνωστοί, μου αφήνουν στην πόρτα ένα σακουλάκι με τα "ληγμένα" τους. Έρχονται χάπια με το ταχυδρομείο, πολλές φορές συγκινητικά διαχωρισμένα ανά χρώμα και σχήμα» εξηγεί, ενώ δεν κρύβει την χαρά της που τα τελευταία χρόνια αρκετοί την έχουν ρωτήσει για τεχνικές πληροφορίες, οδηγώντας στη σκέψη πως ίσως κάποιοι αποφάσισαν επίσης να ασχοληθούν και πως ολοένα και περισσότερα ληγμένα χάπια και κάψουλες, γίνονται μέρος τέχνης και δεν καταλήγουν στα οικιακά απόβλητα και από εκεί στο περιβάλλον, μολύνοντας το.

«Είναι απίστευτη η ποσότητα των ληγμένων φαρμάκων που υπάρχει στα σπίτια. Δυστυχώς, η πολυφαρμακία, η μη προσήλωση των ασθενών στη θεραπεία και η αδυναμία μας ως κοινωνία να επαναχρησιμοποιησουμε πανάκριβα πολλές φορές φάρμακα , έχει ως αποτέλεσμα να τα αφήνουμε να λήγουν και να πετιούνται στα σκουπίδια» επισήμανε η κ. Ιωαννίδου που ανέφερε ότι ενώ παλαιότερα υπήρχε στα φαρμακεία μια διαδικασία ανακύκλωσης με κάδους για τα ληγμένα, εδώ και κάποια χρόνια αυτό έχει σταματήσει, «με αποτέλεσμα τα φάρμακα που λήγουν να απορρίπτονται ως κοινά απορρίμματα» με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για την οικολογική διάσταση του θέματος.

Αναγνωρίζοντας την εξέλιξη στα έργα της αλλά και στην τεχνική της, η κ. Ιωαννίδου βλέπει μέχρι και σήμερα αυτή τη μορφή τέχνης, όχι μόνο να διευρύνει τη δημιουργικότητά της αλλά να γίνεται και διέξοδος από το καθημερινό στρες.

«Υπάρχει ολόκληρο κίνημα δημιουργίας τέχνης από "περίεργα" υλικά αλλά και ειδικότερα από "σκουπίδια". Ένα μέρος έχει να κάνει με τη φαντασία και ένα άλλο με την πρόσβαση στο υλικό. Αν δεν είχα επαφή με τον υγειονομικό χώρο ίσως να μην ξεκινούσα με αυτό το υλικό. Έχω δει απίθανα πράγματα να φτιάχνονται με κουρέλια, καπάκια από μπουκάλια, παλιά παιχνίδια ακόμα και με τις αλουμινένιες συσκευασίες των φαρμάκων» είπε χαρακτηριστικά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η ιατρός λοιμωξιολόγος και εικαστικός, της οποίας έργα φιλοξενούνται σε ιατρεία και φαρμακεία στο Ρέθυμνο, όπως και ένα έργο της στην παθολογική κλινική του Νοσοκομείου Ρεθύμνου όπου εργαζόταν για 20 χρόνια.

«Η εμπειρία μου είναι πολύ θετική. Ο κόσμος το "χαζέυει", εντυπωσιάζεται από το υλικό. Αλλά νομίζω ότι επηρεάζεται και σε ένα δεύτερο επίπεδο από το μήνυμα και τον τρόπο που έχει αποδοθεί. Οι άνθρωποι βλέποντας ένα μωσαϊκό με ληγμενα φάρμακα, εισπράτουν το μήνυμα του θέματος και την απόλαυση που συνοδεύει οποιαδήποτε μορφή τέχνης. 

Επιπλέον όμως, ίσως με ένα υπόγειο και έμμεσο τρόπο, επικοινωνούν με τη θεραπεία ως διαδικασία αλληλεπίδρασης του ασθενή με το φάρμακο, το γιατρό και την τέχνη. Νομίζω ότι η τέχνη πάντα ήταν φάρμακο για την ψυχή. Αυτού του είδους η εικαστική δημιουργία θα είχε θέση σε νοσοκομεία και σε χώρους υγείας και θα μπορούσε να λειτουργήσει θετικά, τόσο για το προσωπικό όσο και για τους ασθενείς, σε πολλαπλά επίπεδα».

Μέχρι σήμερα η Ελένη Ιωαννίδου έχει κάνει αρκετές ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις. Πραγματοποίησε έκθεση με το σύλλογο μεταμοσχευμένων ήπατος «ΥΠΑΡΧΩ» στην Αθήνα , ενώ αυτή την περίοδο ετοιμάζεται και μια έκθεση με τους «Γιατρούς του Κόσμου» στη Θεσσαλονίκη.

«Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για την ιδέα της ανακύκλωσης του φαρμάκου μέσω της τέχνης, αλλά και της θεραπευτικής δύναμης που μπορεί να έχει μια τέτοια εικαστική δραστηριότητα. Πάντα ο καλλιτέχνης επιδιώκει την επικοινωνία με τον κόσμο. Αυτά που τον απασχολούν, τον βασανίζουν, και τον οδηγούν να "γεννήσει" ένα έργο θέλει να τα μοιραστεί με τον κόσμο» κατέληξε η κ. Ιωαννίδου.

Ρ. Μωραΐτη

Τις φωτογραφίες παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η ιατρός λοιμωξιολόγος και εικαστικός Ελένη Ιωαννίδου

ΑΠΕ ΜΠΕ