Παροιμίες για κάθε μήνα του χρόνου

  • Αδελφέ Μιχάλη, τώρα τον Γενάρη, οι δύο ένας γίνονται και ο μοναχός κουβάρι.
  • Αρχιμηνιά, καλή χρονιά, με σύγκρυα και παγωνιά.
  • Άσπρος Γενάρης, νηστικός ο μεροκαματιάρης.
  • Βαρύ το καλοκαίρι βαρύς και ο Γεναροχειμώνας.
  • Βροχερός Γενάρης, Αύγουστος νοικοκύρης.
  • Γενάρη γέννα το παιδί, Φλεβάρη, φλέβισέ το.
  • Γενάρη διαβολόμηνα ποτέ σου μην ξανάρθεις.
  • Γενάρη και Φλεβάρη καταβολάδα και ξινάρι.
  • Γενάρη καλαντάρη τα κορίτσια σου που τα ‘χεις στα θολόστακτα κρυμμένα.
  • Γενάρη μήνα κλάδευε και λίσγο μη γυρεύεις.
  • Γενάρη μήνα κλάδευε και το φεγγάρι χέστο.
  • Γενάρη μήνα κλάδευε, φεγγάρι μην κοιτάζεις.
  • Γενάρη μήνα κλάδευε, φεγγάρι μην ξετάζει.
  • Γενάρη πίνουν το κρασί, το Θεριστή το ξύδι.
  • Γενάρη, μήνα του Χριστού κι αρχιμηνιά του κόσμου.
  • Γενάρης με τα κρούσταλα, Φλεβάρης με τα χιόνια.
  • Γενάρης μήνας του Χριστού κι αρχιμηνιά του κόσμου.
  • Γενάρης στεγνός κι ο κόπος σου διπλός.
  • Γενάρης στεγνός, νοικοκύρης πλούσιος.
  • Γενάρης χωρίς χιόνι, κακό μαντάτο.
  • Γεναριάτικο πουλί Αυγουστιάτικο αυγό.
  • Γεναριάτικο φεγγάρι με τ' Άη Γιαννιού τη χάρη.
  • Γεναριάτικο φεγγάρι, ήλιος ημέρας μοιάζει.
  • Δέκα μέρες του Γεναράκη, ίσον μικρό καλοκαιράκι.
  • Εγέλασεν ο Γενάρης.
  • Έκαμε κι ο Γενάρης ήλιο.
  • Κάλλιο να 'δω σκυλί λυσσασμένο παρά ζεστό ήλιο τον Γενάρη.
  • Κλάδεμα του Γενάρη κάθε μάτι και βλαστάρι.
  • Κότα πίτα το Γενάρη, κόκορα τον Αλωνάρη.
  • Κότα τον Γενάρη, κέφαλο τον Αλωνάρη.
  • Κότα, χήνα το Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη.
  • Κόψε ξύλα τον Γενάρη μην κάψεις τα παλούκια.
  • Κόψε ξύλο τον Γενάρη και μην καρτερείς φεγγάρι.
  • Μα 'μουν γάτος τον Γενάρη κι ας μην είχα άλλη χάρη.
  • Μωρή πουτάνα αμυγδαλιά π' ανοίγεις τον Γενάρη δεν καρτερείς την Άνοιξη ν' ανοίξουμ' όλοι αντάμα.
  • Ο Γενάρης δε γεννά μήτε αβγά μήτε πουλιά, μόνο κρύο και νερά.
  • Ο Γενάρης κι αν γεννά, του Καλοκαιριού μηνά.
  • Ο Γενάρης κι αν γεννάται του καλοκαιριού θυμάται. (Αλκυονίδες ημέρες)
  • Ο λαγός και το περδίκι κι ο κακός ο νοικοκύρης το Γενάρη χαίρονται.
  • Οι γεναριότικες νύχτες, για να περάσουν θέλουν συντροφιά και κουβέντα.
  • Όποιος θε να βαμπακώσει, τον Γενάρη θε ν' οργώσει.
  • Όποιος θέλει να βαμβακώσει, τον Γενάρη ας οργώσει.
  • Όποιος σπέρνει το Γενάρη, παίρνει την ανεμοζάλη.
  • Όρνιθα το Γενάρη, κέφαλος τον Αλωνάρη.
  • Σ' όσους μήνες έχουν «ρο», μπάνιο με ζεστό νερό.
  • Τ' Αλωναριού τα μεσημέρια , και του Γεναριού οι νύχτες.
  • Τ' Αυγούστου και του Γεναριού, τα δυο χρυσά φεγγάρια.
  • Το Γενάρη κόβε ξύλα και φεγγάρι μην κοιτάζεις.
  • Το Γενάρη το ζευγάρι διάβολος θε να το πάρει.
  • Το Γεναριάτικο φεγγάρι είναι για κλάδο.
  • Το χιόνι του Γενάρη κοπριά, του Μάρτη φωτιά.
  • Τον Γενάρη κλάδευε και τον Φλεβάρη απόσκαφτε.
  • Τον κακό Γενάρη το κασόνι έχει τη χάρη.
  • Του Αυγούστου και του Γεναριού το φεγγάρι φωτάει σαν ημέρα.
  • Του Γενάρη οι ξαστεριές του Αυγούστου οι συννεφιές το ίδιο πράμα είναι.
  • Του Γενάρη το ζευγάρι διάβολος θε να το πάρει.
  • Του Γενάρη το φεγγάρι ήλιος της ημέρας μοιάζει.
  • Του Γενάρη το φεγγάρι λάμπει σαν μαργαριτάρι.
  • Του Γενάρη το φεγγάρι παρά λίγο μέρας μοιάζει.
  • Του Γενάρη το φεγγάρι παρά ώρα να 'ναι μέρα.
  • Του Γενάρη το φεγγάρι την ημέρα σιγοντάρει.
  • Του Γενάρη το φεγγάρι, πάρα λίγο να 'ναι μέρα.
  • Του Γεναριού η καλοκαιριά όλα τα δέντρα τα γελά.
  • Του Γεναριού το φεγγάρι είναι σαν του Αλωνάρη.
  • Τυρί μαλλί τον Αύγουστο κι αγγούρια τον Γενάρη.
  • Τώρα το μεσοχείμωνο ζητάει κι η γριά ξυλάγγουρα.
  • Φάε βετούλι τον Γενάρη και γίδα τον Αλωνάρη.
  • Χαρά στα Φώτα τα στεγνά και τη Λαμπρή βρεμένη.
  • Χιόνι πέφτει το Γενάρη, χαρές θα 'ν' τον Αλωνάρη.
  • Χιόνια του Γενάρη, χαρές του Αλωνάρη.
  • Χιονίζει ο Γενάρης, ξεψυχάει ο γαϊδουριάρης.
  • Χιόνισ' έβρεξ' ο Γενάρης, όλοι οι μύλοι μας θ' αλέθουν.
  • Χιόνισε έβρεξε ο Γενάρης, ούλοι οι μύλοι αλέθουν.
  • Χορεύει σαν Γεναριάτικος διάβολος και σαν Αυγουστιάτικος τρίβολος.




Φεβρουάριος

  • Άγιε Πολύκαρπε βόηθα το σπόρο να φυτρώσει και να πολυκαρπίσει.
  • Άμα αγκιάξει ο Κουτσοφλέβαρος το πόδι του, θα μας χώσει στα χιόνια.
  • Αν δεν βγει ο Φλεβάρης δεν μπαίνει ο Μάρτης.
  • Αν της Υπαπαντής δεν φανεί ο ήλιος, θα βρέχει 40 ημέρες. Αν φανεί θα έρθει καλή χρονιά.
  • Άσπρος Φλεβάρης, χαρούμενος ο χωραφιάρης.
  • Γενάρη γέννα το παιδί, Φλεβάρη, φλέβισέ το.
  • Γενάρη και Φλεβάρη καταβολάδα και ξινάρι.
  • Γενάρης με τα κρούσταλλα, Φλεβάρης με τα χιόνια.
  • Γεναριάτικο αρνί και Φλεβαριάτικο κατσίκι.
  • Ζεστός Φλεβάρης, το Πάσχα κρύο.
  • Η Παπαντή διώχνει τις γιορτές με τ' αντί.
  • Θύμωσε ο Φλεβαράκης, πλάκωσε ο χιονάκης.
  • Κάλλιο Μάρτης με παλούκια παρά Φλεβάρης με μπουμπούκια.
  • Καλοκαιριά της Υπαπαντής, Μαρτιάτικος Χειμώνας.
  • Κύριε ελέησον, Φλεβάρη, και στο χάλκωμα με βάνεις [δηλ. από το κρύο μπαίνω να ζεσταθώ μέσα στο καζάνι]
  • Ο μήνας Φλεβάρης ή τις φλέβες (του νερού) ανοίγει ή τις φλέβες κλείνει.
  • Ο Φλεβάρης αν θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.
  • Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίζει του Καλοκαιριού μυρίζει κι αν τις φλέβες του ανοίξει, θε να κάψει να φλογίσει.
  • Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίζει του Καλοκαιριού μυρίζει, κι αν αλήθεια φλογίσει πόσους σκύλους θα ψοφήσει.
  • Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίζει, πάλι ή άνοιξη μυρίζει μα κι αν τύχη να θυμώσει, μες στα χιόνια θα μας χώσει.
  • Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει καλοκαίρι θα μυρίσει κι άμα πει και θυμώσει μέσ' τα χιόνια θα μας χώσει.
  • Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει καλοκαίρι θα μυρίσει, μ' αν τις φλέβες του ανοίξει ξεροπήγαδα γιομίζει.
  • Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει.
  • Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει, μα κι αν δώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.
  • Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, πάλι άνοιξη θ' ανθίσει. Μα αν κάμει και πεισμώσει, μες τα χιόνια θα μας χώσει.
  • Ο Φλεβάρης κι αν χιονίσει, πάλι άνοιξη θ' ανθίσει.
  • Ο Φλεβάρης φλέβες ανοίγει και πόρτες σφαλάει.
  • Ο Φλεβάρης με νερό, κουτσός μπαίνει στο χορό.
  • Ό,τι έφτιασε ο Φλεβάρης έχει ο Αλωνάρης.
  • Ό,τι ημέρα κάμει της Παπαντής, θα την κάνει σαράντα μέρες.
  • Παπαντή καλοβρεμμένη, η κοφίνα γεμισμένη.
  • Παπαντούλα βροχερή και τ' αλώνια σαν σωροί».
  • Παπαντούλα χιονισμένη, και τ' αμπάρια γιομισμένα.
  • Σου 'πανε Φλεβάρη βρέξε και λησμόνησες να πάψεις.
  • Στα μαλακά Φλεβάρη μου και έχει ο Θεός.
  • Στις δέκα εφτά του Φλεβάρη θα ζεσταθεί το νύχι του βοδιού [δηλ. αρχίζει να ζεσταίνει ο καιρός]
  • Στις δεκαπέντ' από Φλεβάρη βαρεί το άλογο ποδάρι.
  • Τα γέρικα γαϊδούρια Φλεβάρη ψοφάνε.
  • Τα έκανε ο Φλεβάρης κι έσκασε ο Μάρτης.
  • Τα χιόνια του Φλεβάρη, βγάζουν τον Μάρτη παλικάρι.
  • Τα χρέη του Φλεβάρη, ο Μάρτης τα πλερώνει.
  • Την Τυρινή και των Βαγιών μπαίνει ο διάβολος στο γιαλό.
  • Της Κρεατινής τα κομμάτια τα τρώει η Τυρινή και της Τυρινής τα σκυλιά.
  • Το Φλεβάρη μη φυτέψεις, ούτε να στεφανωθείς, Τρίτη μέρα μη δουλέψεις, Σάββατο μη στολιστείς.
  • Τον Γενάρη κλάδευε και τον Φλεβάρη απόσκαφτε.
  • Τον κακό Φλεβάρη ψοφούν οι λύκοι απ' την πείνα.
  • Τον καλό τον Φλεβαράκη σκάρισε τ' αρνάκι.
  • Τον ξερό Φλεβάρη, σου παίρνει ο διάβολος το γαλάρι.
  • Τον Φλεβάρη ανοίγουνε οι φλέβες.
  • Τον Φλεβάρη τον καλό ανοίγει η γης από το νερό.
  • Του Άη Τρυφώνου μην δουλέψεις και τα χέρια σου κλαδέψεις.
  • Του Φλεβάρη είπαν να βρέξει και λησμόνησε να πάψει.
  • Του Φλεβάρη είπαν να βρέξει κι αλησμόνησε να πάψει.
  • Του Φλεβάρη το κριθάρι του Μάρτη το κατσίκι.
  • Τρεις τα γέννα, τρεις τη Φώτα κ' έξι τα μεγάλα Πάσχα.
  • Υπαπαντή καλοβρεγμένη, η κοφίνα γιομισμένη.
  • Φλέβαρε – κουτσοφλέβαρε, καταραμένε μήνα, το έκανες το παράκανες με πέθανες απ' την πείνα.
  • Φλεβάρη κουτσοφλέβαρε καταραμένε μήνα, μας χιόνισες, μας απόπειρες, μας έλιωσες στην πείνα.
  • Φλεβάρη μήνα κοίταγε ήλιο και φεγγάρι, πάρε και γνώμη από αστρί και κάνε ό,τι βγάλει.
  • Φλεβάρη το 'πες, Φλεβάρη το 'κανες.
  • Φλεβάρη, φλέβες (νερού) μ' άνοιξες.
  • Φλεβάρης, κουτσοφλέβαρος, έρχεται κούτσα κούτσα, όλο νερά και λούτσα.
  • Φλεβάρης κουτσοφλέβαρος, και του τσαπιού ο μήνας.
  • Φοβήθηκε ο παπάς τον Νοέμβρη και ο Δεσπότης τον Φλεβάρη.
  • Φυλάξου από τον διάβολο κι από Φλεβαριάτικο κρύο.
  • Χιόνι το Φλεβάρη βάνει στάπα στο κελάρι.
  • Χιόνι Φλεβαριάτικο, αλώνι αβερτιάτικο.
  • Χιόνια του Φλεβαριού, χρυσάφι του καλοκαιριού.



Μάρτιος

  • Aκόμη και στις δεκαοχτώ έχει το μάτι του ανοιχτό.
  • Aκόμη στις δεκαοχτώ, ψοφάει η πέρδικα στ' αυγό. Λένε και στις τριάντα, μα δεν ηξεύρω γιάντα.
  • Aν κάνει ο Mάρτης δυο νερά κι ο Aπρίλης πέντε - δέκα, να δεις το κοντοκρίθαρο πώς στρίβει το μουστάκι, να δεις και τις αρχόντισσες πώς ψιλοκλεισιρίζουν, να δεις και τη φτωχολογιά πώς ψιλοκοσκινάει.
  • Mάρτης άβροχος, μούστος άμετρος.
  • Mάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.
  • Mάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης. Και σαν τύχει και θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.
  • O Mάρτης το πρωί χιόνισε, κι ο γάιδαρος ψόφησε (από το κρύο). Το μεσημέρι βρώμισε (από τη ζέστη), και το βράδυ τον πήρε το ποτάμι (από τη βροχή).
  • O Μάρτης ο κλαψόγελος.
  • Tο Mάρτη ξύλα φύλαγε, μην κάψεις τα παλούκια.
  • Αλί στα Μαρτοκλάδευτα και τ’ Απριλοσκαμένα. [δηλ. Το Μάρτη δεν πρέπει να κλαδεύεται τίποτα και τον Απρίλη να σκάβεται η γη]
  • Αν βρέξει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης πέντε - δέκα, να ιδείς το κοντοκρίθαρο πώς στρίβει το μουστάκι, να ιδείς και τις αρχόντισσες πώς ψιλοκρισαρίζουν, να ιδείς και την φτωχολογιά πώς ψιλοκοσκινάει.
  • Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλη άλλο ένα, χαρά σε εκείνον το γεωργό που 'χει στη γη σπαρμένα.
  • Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά, κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σε εκείνον το ζευγά που 'χει πολλά σπαρμένα.
  • Αν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλα πέντε, θα δεις το κοντοκρίθαρο να στρίβει το μουστάκι, να δεις και τις αρχόντισσες να ψιλοκαθαρίζουν, θα δεις και τη φτωχολογιά να ψιλοκοσκινίζει.
  • Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα.
  • Από Μαρτιού πουκάμισο κι απ' Αύγουστο σεντόνα.
  • Από Μαρτιού πουκάμισο, κι απ' Αύγουστο σεγκούνι.
  • Απρίλης έχει τα χάδια κι ο Μάρτης τα δαυλιά.
  • Βροντή Μαρτιού, φίλεμα με καρύδια.
  • Και σαν τύχει και θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.
  • Κάλλιο Μάρτης καρβουνιάρης, παρά Μάρτης λιοπυριάρης.
  • Κάλλιο Μάρτης στα δαυλιά, παρά στα προσηλιακά.
  • Κάλλιο Μάρτης στις γωνιές παρά Μάρτης στις αυλές. [δηλ. Καλύτερα το Μάρτη να ‘χει κρύο παρά ζέστη]
  • Καλοκαιριά της Παπαντής, μαρτιάτικος χειμώνας.
  • Λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή;
  • Μάρτη και Σεπτέμβρη ίσια τα μεσάνυχτα [:ισημερία]
  • Μάρτης άβρεχτος, μούστος άμετρος. [δηλ. όταν ο Μάρτης δεν έχει βροχές, ωφελούνται πολύ τα αμπέλια]
  • Μάρτης βρέχει, θεριστάδες χαίρονται.
  • Μάρτης βρέχει; Ποτέ μην πάψει.
  • Μάρτης βροχερός, θεριστής κουραστικός.
  • Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.
  • Μάρτης δίμουρος. Μάρτης πεντάγνωμος.
  • Μάρτης έβρεχε, θεριστής εχαίρονταν.
  • Μάρτης έβρεχε, θεριστής τραγούδαγε.
  • Μάρτης έβρεχε, θεριστής χαιρότανε.
  • Μάρτης είναι, χάδια κάνει, πότε κλαίει, πότε γελάει.
  • Μάρτης κλαψής, θεριστής χαρούμενος.
  • Μάρτης πουκαμισάς, δεν σου δίνει να μασάς.
  • Μη σε γελάσει ο Μάρτης και χάσεις την ημέρα. [δηλ. μη νομίσεις ότι ο καιρός θα είναι κακός όλη την ημέρα και δεν πας στη δουλειά σου]
  • Μη σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και χάσεις την ημέρα.
  • Ξύλα φύλαγε τον Μάρτη, να μην κάψεις τα παλούκια.
  • Ο Mάρτης το πρωί χιόνισε, κι ο γάιδαρος ψόφησε (από το κρύο). Το μεσημέρι βρώμισε (από τη ζέστη), και το βράδυ τον πήρε το ποτάμι (από τη βροχή).
  • Ο Αύγουστος για τα πανιά κι ο Μάρτης για τα ξύλα.
  • Ο ήλιος του Μαρτιού, τρυπάει κέρατο βοδιού.
  • Ο καλός Μάρτης στα κάρβουνα, κι ο κακός στον ήλιο.
  • Ο Μάρτης εδιαλάλησε, μικρά μεγάλα πάνω [δηλ. μεγαλώνουν όλα τα φυτά]
  • Ο Μάρτης έχει τ' όνομα, κι ο Απρίλης τα λουλούδια.
  • Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος ώρα στον ήλιο, ώρα στον τοίχο. [δηλ. εκεί που κάθεσαι στον ήλιο, πιάνει κρύο και πας δίπλα στο τζάκι]
  • Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος, εφτά φορές χιόνισε και πάλι το μετάνιωσε που δεν εξαναχιόνισε!
  • Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος, πέντε φορές εχιόνισε, και πάλι το μετάνιωσε, πως δεν εξαναχιόνισε.
  • Ο Μάρτης το πρωί πηλά (λάσπες) και το βράδυ χώματα (το πρωί βρέχει και μέχρι το βράδυ έχει στεγνώσει).
  • Ο Μάρτης το πρωί το ψόφησε, και το βράδυ το βρόμισε.
  • Ο Μάρτης ως το γιόμα ψοφάει το βόδι (από το κρύο) κι ως το βράδυ το βρωμίζει (από τη ζέστη).
  • Ο Μάρτης ώρα βρέχει και χιονίζει κι ώρα μαρτολουλουδίζει.
  • Όλες του Μάρτη φύλαγε και τ' Απριλίου τις δώδεκα, ότι ακόμη και στις δεκαοχτώ πέρδικα ψόφησε στ' αβγό.
  • Όλοι οι μήνες καιν τα ξύλα και ο Μάρτης τα παλούκια.
  • Οπού 'χει κόρη ακριβή, του Μάρτη ήλιος μην τη δει.
  • Οπόχει κόρην ακριβή, το Μάρτη ήλιος μην τη δει.
  • Ούτε ο Αύγουστος χειμώνας, ούτε ο Μάρτης καλοκαίρι.
  • Σαν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά κι Απρίλης άλλο ένα χαράς σ' εκείνο το ζευγά που ‘χει πολλά σπαρμένα.
  • Σαν ρίξει ο Μάρτης μια βροχή κι Απρίλης άλλη μία, να δεις κουλούρες στρογγυλές και πίτες σαν αλώνι.
  • Στων αμαρτωλών τη χώρα, το Mαρτάπριλο χιονίζει.
  • Τα λόγια σου είναι ψεύτικα σαν του Μαρτιού το χιόνι, που το ρίχνει από βραδύς και το πρωί το λιώνει.
  • Τα παλιά παλούκια καίει, τα καινούρια πάει και φέρνει.
  • Το Μάρτη ξύλα φύλαγε κι άχερα των βοδιώνε και λίγα ξυλοκέρατα να δίνεις των παιδιώνε.
  • Το Μάρτη τον πεντάγνωμο όπου γελά και κλαίει, θα τόνε τιμωρήσουμε ψέματα να μη λέει.
  • Το Μάρτη φύλαε άχερα, μη χάσεις το ζευγάρι.
  • Τον Μάρτη κι αν τον αγαπάς φίλο μην τον κάνεις.
  • Τον Μάρτη χιόνι βούτυρο, μα σαν παγώσει μάρμαρο.
  • Του Mάρτη του αρέσει, να είναι πάντα στο διπλό, μια στις δέκα να έχει ήλιο, και τις άλλες ξυλιασμό.
  • Του Μάρτη και του Τρυγητή ίσα τα ημερόνυχτια.
  • Του Μάρτη ο ήλιος βάφει, και πέντε μήνες δεν ξεβάφει.
  • Του Μάρτη οι αυγές με κάψανε, του Μάη τα μεσημέρια.
  • Τσοπάνη μου την κάπα σου, το Μάρτη φύλαγέ την.
  • Φύλα ξύλα για το Μάρτη να μην κάψεις τα παλούκια.
  • Φύλαξε τα παλούκια σου να μη στα φάει ο Μάρτης.



Απρίλιος

  • Αλί στα Μαρτοκλάδευτα και τ' Απριλοσκαμένα. [δηλ. Το Μάρτη δεν πρέπει να γίνεται κλάδεμα και τον Απρίλη δεν πρέπει να σκάβουμε τη γη]
  • Αν βρέξει ο Απρίλης δυο νερά κι ο Μάης άλλο ένα τότε τ' αμπελοχώραφα χαίρονται τα καημένα.
  • Αν βρέξει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σε εκείνον τον ζευγά που 'χει στη γη σπαρμένα.
  • Αν βρέξει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης πέντε-δέκα, να ιδείς το κοντοκρίθαρο πώς στρίβει το μουστάκι, να ιδείς και τις αρχόντισσες πώς ψιλοκρισαρίζουν, να ιδείς και την φτωχολογιά πώς ψιλοκοσκινάει.
  • Αν κάνει ο Απρίλης δυο νερά κι ο Μάης άλλο ένα, χαρά στονε τον γεωργό που ‘χει πολλά σπαρμένα.
  • Αν κάνει ο Μάρτης τρία νερά κι ο Απρίλης άλλα δύο, να δεις του Μάρτη τα κουκιά, τ' Απρίλη τα σιταράκια, να δεις το γέρο- Κρίθαρο πώς τρέφει τη μουστάκα.
  • Απρίλης έχει τα χάδια κι ο Μάρτης τα δαυλιά.
  • Απρίλης φέρνει την δροσιά, φέρνει και τα λουλούδια.
  • Απρίλης, Μάης, κοντά ειν' το θέρος.
  • Ένας κούκος δε φέρνει την Άνοιξη.
  • Και τ' Απριλίου τις δεκαοχτώ, πέρδικα ψόφησε στ' αυγό. [δηλ. απ' το κρύο]
  • Ο Απρίλης έχει τ' όνομα κι ο Μάης τα λουλούδια.
  • Ο Απρίλης με τα λούλουδα κι ο Μάης με τα ρόδα.
  • Ο Απρίλης ο γρίλλης, ο Μάης ο πολυψωμάς. [δηλ. το μήνα Απρίλιο οι γεωργοί έχουν λίγες αγροτικές εργασίες ενώ τον Μάιο έχουν πολλές και χρειάζονται πολλά ψωμιά για τους εργάτες]
  • Ο Μάρτης έχει τ' όνομα, κι ο Απρίλης τα λουλούδια.
  • Σαν ρίξει ο Μάρτης μια βροχή κι Απρίλης άλλη μία, να δεις κουλούρες στρογγυλές και πίτες σαν αλώνι.
  • Τον Απρίλη και το Μάη κατά τόπους τα νερά.
  • Του Απρίλη η βροχή, κάθε σταγόνα και φλουρί.
  • Του Απρίλη η βροχή, κάθε στάλα και φλουρί.
  • Του Μάρτη ξύλα φύλαγε, μην κάψεις τα παλούκια, και τ' Απριλιού τις δεκοχτώ, μην κάψεις τα καρούλια (του αργαλειού).
  • Των καλών ναυτών τα ταίρια τον Απριλομάη χηρεύουν.
  • Ως τ' Απριλιού τις δεκαοχτώ να 'χεις τα μάτια σου ανοιχτά. Περάσανε οι δεκαοχτώ, άραξε πάνω σ' ένα αυγό. [δηλ. Οι γεωργοί ανησυχούν για τον καιρό μέχρι τις 18 Απριλίου]



Μάιος

  • Αν βρέξει ο Απρίλης δυο νερά κι ο Μάης άλλο ένα τότε τ' αμπελοχώραφα χαίρονται τα καημένα.
  • Απρίλης, Μάης, κοντά ειν' το θέρος.
  • Ένας κούκος (ή χελιδόνι) δε φέρνει την άνοιξη.
  • Ζήσε, Μάη μου, να φας τριφύλλι και τον Αύγουστο σταφύλι.
  • Ήρθεν ο Μας (Μάης); Των γυναικών ταμνάς. [δηλ. από τις πολλές δουλειές]
  • Κάθου, γέρο, λίμενε (περίμενε) να φας το Μάη χορτάρι.
  • Καλός ο ήλιος του Μαγιού, τ' Αυγούστου το φεγγάρι.
  • Μάης άβρεχος, μούστος άμετρος.
  • Μάης άβρεχτος, χρόνια ευτυχισμένα.
  • Μάης άβροχος, τρυγητός χαρούμενος.
  • Μάης πενταδείληνος και πάντα δείλι θέλει.
  • Μην πάρεις το Μάη άλογο, μήτε γυναίκα τη Λαμπρή. [δηλ. το Μάιο τα άλογα φαίνονται πιο γερά γιατί τρώνε περισσότερο κι έτσι ο αγοραστής μπορεί να ξεγελαστεί- επίσης οι γυναίκες τη Λαμπρή στολίζονται με τα καλά τους ρούχα και μπορεί κανείς να νομίσει ότι κάποια είναι όμορφη μόνο και μόνο επειδή είναι καλοντυμένη]
  • Μήνας που δεν έχει ρο, ρίξε στο κρασί νερό.
  • Ο Απρίλης έχει τ' όνομα κι ο Μάης τα λουλούδια.
  • Ο Απρίλης με τα λούλουδα κι ο Μάης με τα ρόδα.
  • Ο Απρίλης ο γρίλλης, ο Μάης ο πολυψωμάς. [δηλ. το μήνα Απρίλιο οι γεωργοί έχουν λίγες αγροτικές εργασίες ενώ τον Μάιο έχουν πολλές και χρειάζονται πολλά ψωμιά για τους εργάτες]
  • Ο Αύγουστος πουλά κρασί κι ο Μάης πουλά σιτάρι. [δηλ. μπορείς από πριν να κρίνεις τη σοδειά και να καθορίσεις την τιμή]
  • Ο γάμος ο μαγιάτικος πολλά κακά αποδίδει.
  • Ο Μάης ρίχνει την δροσιά κι ο Απρίλης τα λουλούδια.
  • Ο Μάης φτιάχνει τα σπαρτά κι ο Μάης τα χαλάει.
  • Ο Μάης ρίχνει τη δροσιά και ο Απρίλης τα λουλούδια.
  • Οντά 'πρεπε δεν έβρεχε κι ο Μάης χαλαζώνει.
  • Όποιος φιλάει τον Αύγουστο, τον Μάη θερίζει μόνος.
  • Οπού σπείρει ή δε σπείρει, το Μάη μετανοεί. [δηλ. τότε κάποιος καταλαβαίνει αν έκανε καλά που καλλιέργησε τη γη ή όχι]
  • Όταν πρέπει δε βροντά και το Μάη δροσολογά.
  • Σαν έπρεπε δεν έβρεχε, το Μάη εχαμοβρόντα.
  • Στο κακορίζικο χωριό το Μάη ρίχνει το νερό.
  • Στον καταραμένο τόπο Μάη μήνα βρέχει.
  • Το Μάη βάζε εργάτες κι ας είναι κι ακαμάτες. [δηλ. όσο κι αν τεμπελιάζουν, θα κάνουν δουλειά γιατί είναι οι μέρες μεγάλες]
  • Το Μάη εγεννήθηκα και μάγια δε φοβούμαι. [πρόληψη που συνδέει την ονομασία του Μαΐου με τη λέξη μάγια- έλεγαν ότι όσοι είναι γεννημένοι το Μάη δε παθαίνουν τίποτα από μάγια]
  • Το Μάη με πουκάμισο, τον Αύγουστο με κάπα.
  • Τον Απρίλη και το Μάη κατά τόπους τα νερά.
  • Τον Μάη κρασί μην πίνετε κι ύπνο μην αγαπάτε.
  • Του καλού γεμιτζή (ναύτη) η γυναίκα το Μάη χήρεψε. [δηλ. στη θάλασσα τον Μάιο κάνει ξαφνικές και μεγάλες φουρτούνες]
  • Των καλών ναυτών τα ταίρια τον Απριλομά χηρεύουν.
  • Τώρα μάγια, τώρα δροσιά, τώρα το καλοκαίρι.



Ιούνιος

  • Από την αρχή του θεριστή, του δρεπανιού μας η γιορτή.
  • Από το θέρος ως τις ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές.
  • Γενάρη πίνουν το κρασί, το Θεριστή το ξίδι. [δηλ. Το κρασί που μπαίνει στα βαρέλια τον Οκτώβρη , ωριμάζει το Γενάρη αλλά τον Ιούνιο έχει γίνει πια ξίδι]
  • Θέρος, τρύγος, πόλεμος ....και στο αλώνισμα χαρές!
  • Θέρος, τρύγος, πόλεμος, στασιό δεν έχουν. [δηλ. Ο θερισμός, ο τρύγος και ο πόλεμος δεν επιτρέπουν ξεκούραση, μέχρι να τελειώσουν]
  • Θέρος, τρύγος, πόλεμος, αποσταμό δεν έχουν.
  • Μάρτης έβρεχε, θεριστής εχαίρονταν.
  • Μάρτης έβρεχε, θεριστής τραγούδαγε.
  • Μη σε γελάσει ο βάτραχος και το χελιδονάκι, αν δε λαλήσει ο τζίτζικας, δεν είν' καλοκαιράκι.
  • Πρωτόλη (Ιούνιε), Δευτερόλη (Ιούλιε) μου, φτωχολογιάς ελπίδα.
  • Το τραγούδι του Θεριστή, η χαρά του Αλωνιστή.
  • Τον Ιούνιο αφήνουν το δρεπάνι και σπέρνουν το ρεπάνι.



Ιούλιος

  • Αλωνάρη με τ' αλώνια και με τα χρυσά πεπόνια.
  • Από τ' Άη-Λιος ο καιρός γυρίζει αλλιώς.
  • Γαμπρός αλωναριάτικος, κακό χειμώνα βγάνει.
  • Έτσι το 'χει το λινάρι να ανθεί τον Αλωνάρη.
  • Η καλή αμυγδαλιά ανθίζει το Γενάρη και βαστάει τ' αμύγδαλα όλο τον Αλωνάρη.
  • Κάλλιο λόγια στο χωράφι , παρά ντράβαλα (φασαρίες) στ' αλώνι.
  • Κάτσε κότα το Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη.
  • Κότα πίτα το Γενάρη, κόκορα τον Αλωνάρη.
  • Κότα, χήνα το Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη.
  • Μικρό- μικρό τ' αλώνι μου, και να 'ναι μοναχικό μου.
  • Ο άη- Λιας κόβει σταφύλια και η αγία Μαρίνα σύκα.
  • Ο Θεριστής θερίζει, ο Αλωνάρης αλωνίζει κι ο Αύγουστος ξεχωρίζει.
  • Όρνιθα το Γενάρη, κέφαλος τον Αλωνάρη.
  • Που μουχτάει τον Χειμώνα‚ χαίρεται τον Αλωνάρη.
  • Που μοχθεί το χειμώνα χαίρεται τον Αλωνάρη.
  • Πρωτόλη (Ιούνιε), Δευτερόλη (Ιούλιε) μου, φτωχολογιάς ελπίδα.
  • Στο κακορίζικο χωριό τον Αλωνάρη βρέχει.
  • Τ' Αλωναριού τα κάματα (δυνατή ζέστη), τ' Αυγούστου τα λιοβόρια (ζεστός δυνατός ανατολικός άνεμος).
  • Την ημέρα τ' άη -Λιός παίρνει ο καιρός αλλιώς.
  • Της αγιά Μαρίνας ρώγα και του άη -Λιός σταφύλι. (δηλαδή το σταφύλι ωριμάζει αργότερα από τη σταφίδα)
  • Της Αγιάς Μαρίνας ρούγα και του Άη Λια σταφύλι και του Αγιού Παντελεήμονα γιομάτο το κοφίνι.
  • Το τραγούδι του Θεριστή, η χαρά του Αλωνιστή.
  • Τον Αλωνάρη δούλευε καλό χειμώνα να έχεις.
  • Τον Αλωνάρη έβρεχε στον ποτισμένο τόπο.
  • Χιόνισε μέσα στο Γενάρη, να οι χαρές του Αλωνάρη.



Αύγουστος

  • Από Αύγουστο χειμώνα κι από Μάρτη καλοκαίρι.
  • Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα.
  • Από Μαρτιού πουκάμισο κι απ' Αύγουστο σεντόνια
  • Αύγουστε καλέ μου μήνα, να 'σουν δυο φορές το χρόνο.
  • Αύγουστε τραπεζοφόρε, να 'σουν τρεις βολές το χρόνο.
  • Αυγουστοκοδέσποινα‚ καλαντογυρεύτρα. [δηλ. Η σπάταλη νοικοκυρά τον Αύγουστο, τα Χριστούγεννα ζητιανεύει]
  • Αύγουστος άβρεχτος, μούστος άμετρος.
  • Δεκαπέντησεν ο Αύγουστος, πυρώσου και μην εντρέπεσαι.
  • Επλάκωσεν ο Αύγουστος, η άκρια του χειμώνα.
  • Ζήσε, Μάη μου, να φας τριφύλλι και τον Αύγουστο σταφύλι.
  • Ήρθε ο Αύγουστος, πάρε την κάπα σου.
  • Θεός να φυλάει τα λιόδεντρα απ' το νερό τα Αυγούστου.
  • Κάθε πράμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο.
  • Καλή λαβιά τον Αύγουστο και γέννα τον Γενάρη.
  • Καλός ο ήλιος του Μαγιού, τ' Αυγούστου το φεγγάρι.
  • Μακάρι σαν τον Αύγουστο να 'ταν οι μήνες όλοι.
  • Να 'σαι καλά τον Αύγουστο που 'ναι παχιές οι μύγες.
  • Να 'σαι καλά τον Αύγουστο με δεκαοχτώ βελέντζες.
  • Ο Αύγουστος και ο τρύγος δεν είναι κάθε μέρα.
  • Ο Αύγουστος πουλά κρασί κι ο Μάης πουλά σιτάρι. [δηλ. από τον Αύγουστο μπορείς να καταλάβεις αν θα είναι καλή η παραγωγή κρασιού, όπως κι από το Μάη μπορείς να καταλάβεις αν θα παραχθεί πολύ σιτάρι]
  • Όποιος φιλάει τον Αύγουστο, τον Μάη θερίζει μόνος.
  • Ούτε ο Αύγουστος χειμώνας, ούτε ο Μάρτης καλοκαίρι.
  • Τ' Αυγούστου και του Γεναριού τα δυο χρυσά φεγγάρια.
  • Τ' Αυγούστου οι δρύμες στα πανιά και του Μαρτιού στα ξύλα.
  • Τ’ Αυγούστου το νερό σαν της κλανιας το νερο.
  • Τον Αύγουστο τον χαίρεται οπόχει να τρυγήσει.



Σεπτέμβριος

  • Αν ίσως βρέξει ο Τρυγητής, χαρά στον τυροκόμο.
  • Βοηθάει ο Άη- Γιάννης και ο Σταυρός, γιομίζει το αμπάρι κι ο ληνός.
  • Θέρος, τρύγος, πόλεμος.
  • Μάρτη και Σεπτέμβρη ίσια τα μεσάνυχτα. [:ισημερία]
  • Στον Τρυγητή σιτάρι σπείρε και στο πανηγύρι σύρε.
  • Τον Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κουδούνια.
  • Τον Τρυγητή τ' αμπελουργού πάνε χαλάλι οι κόποι.
  • Του Σεπτέμβρη οι βροχές, πολλά καλά μας φέρνουν.
  • Του Σταυρού αρμένιζε και του Σταυρού δένε.
  • Του Σταυρού κοίτα και τ' Άη Γιωργιού ξεκίνα.
  • Του Σταυρού σταύρωνε και δένε.
  • Του Σταυρού σταύρωνε και σπέρνε.



Οκτώβριος

  • Άη Δημητράκη μου, μικρό καλοκαιράκι μου.
  • Αν βρέξει ο Οκτώβρης και χορτάσει η γη, πούλησ' το σιτάρι σου και αγόρασε βόδια.
  • Αν δε βρέξει, ας ψιχαλίσει, πάντα κάτι θα δροσίσει.
  • Αν δε βρέξει, πώς θα ξαστερώσει;
  • Αν δε χορτάσει ο Οκτώβριος τη γη, πούλησε τα βόδια σου και αγόρασε σιτάρι.
  • Άσπορος μη μείνεις, άθερος δε μένεις.
  • Βαθιά τ' αυλάκια να φουντώσουνε τα στάχυα.
  • Δεύτερο αλέτρι, δεύτερο δεμάτι.
  • Μακριά βροντή, κοντά βροχή.
  • Ο καλός ο νοικοκύρης, ο λαγός και το περδίκι, όταν βρέχει χαίρονται.
  • Οκτώβρη και δεν έσπειρες καρπό πολύ δεν παίρνεις.
  • Οκτώβρης και δεν έσπειρες, σιτάρι λίγο θα 'χεις.
  • Οκτώβρη και δεν έσπειρες λίγο ψωμί θα πάρεις.
  • Οκτώβρη και δεν έσπειρες, οκτώ σακιά δε γέμισες.
  • Οκτώβρης και δεν έσπειρες οκτώ σωρούς δεν έκανες.
  • Οκτώβρης και δεν έσπειρες, οκτώ σπυριά δεν κάνεις.
  • Οκτώβρη και δεν έσπειρες, τρία καλά δεν έκαμες.
  • Οκτώβρης βροχερός, Οκτώβρης καρπερός.
  • Οκτώβρης-Οκτωβροχάκης το μικρό καλοκαιράκι.
  • Όποιος σπέρνει τον Οκτώβρη, έχει οκτώ σειρές στ' αλώνι.
  • Τ' άη - Δημητριού, τι είσαι 'σύ και τι 'μαι εγώ λέει το νιο κρασί στο παλιό.
  • Τ' Άη Λουκά σπείρε τα κουκιά.
  • Τα σταφύλια τρυγημένα και τα σκόρδα φυτεμένα.
  • Τον Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κουδούνια.



  • Νοέμβριος
  • Άη- Μηνάς εμήνυσε του πάππου του χειμώνα: -Έρχομαι ή δεν έρχομαι και τ' Άη- Φιλίππου αυτού είμαι.
  • Αν τ' Άη Φιλίππου λείπω, τ' Άγια, των Αγιών δε λείπω.
  • Η Πούλια βασιλεύοντας το μήνυμα της στέλνει. Ούτε τσοπάνος στα βουνά ούτε ζευγάς στους κάμπους.
  • Νοέμβρη οργώματα κι ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές.
  • Ο άη- Μηνάς εμήνυσε, πούλια μη ξημερώσει.
  • Ο Νοέμβρης έκλεισε, τα ζευγάρια είν' στο στάβλο κι ούτε ζευγάς στον κάμπο.
  • Ο Νοέμβρης σαν θα έλθει τα γομάρια μέσα κλείνει.
  • Όποιος σπείρει τον Νοέμβρη ούτε σπόρο δεν Θα πάρει.
  • Όταν έρθει ο Νοέμβρης σιγομπαίνει ο χειμώνας.
  • Ούτε τσοπάνος στα βουνά ούτε ζευγάς στους κάμπους.
  • Σ' τσι τριάντα, τ' Αγι-Αντριός, αντριεύεται το κρύο.
  • Της ελιάς το φύλλο κι αν χαθεί, πάλι θε να ξαναβρεθεί.
  • Το Νοέμβρη και Δεκέμβρη φύτευε καταβολάδες.
  • Τον Οκτώβρη τα κουδούνια, το Νοέμβρη παραμύθια.
  • Του Σαρανταμέρου η μέρα «καλημέρα» - «καλησπέρα».



  • Δεκέμβριος
  • Άγια Βαρβάρα γέννησε [το χιόνι] και ο Σάββας το εδέχθη, και ο Άη Νικόλας έτρεξε να πάει να το βαφτίσει.
  • Άγια Βαρβάρα μίλησε και ο Σάββας απλοήθη, μαζώχται ξύλα και άχυρα και σύρται και στον μύλο Άγιο Νικόλας έρχεται στα χιόνια φορτωμένος.
  • Άγια Βαρβάρα μίλησε και Σάββας αποκρίθει κι Αγιονικόλας έτρεξε να πάει να λειτουργήσει.
  • Αγιά- Βαρβάρα μίλησε κι ο Σάββας αποκρίθη: μάζεψε ξύλα κι άχυρα και σύρτε και στο μύλο, γιατί ο Άη Νικόλας έρχεται στα χιόνια φορτωμένος.
  • Απ' τα Νικολοβάρβαρα αρχίζει ο χειμώνας.
  • Βαρβάρα βαρβαρώνει (το κρύο), Άη Σάββας σαβανώνει, Άη Νικόλας παραχώνει
  • Γύρω γύρω του Χριστού, η κορφή του χειμωνιού.
  • Δεκέμβρη μου, με πάγωσες και πώς να ξεπαγιάσω.
  • Δεκέμβρης, Χριστού γέννεση και καλός μας Χρόνος.
  • Μαζέψτε ξύλα κι άχυρα και σύρτε και στο μύλο, γιατί Άη Νικόλας έρχεται στα χιόνια φορτωμένος.
  • Να 'ναι Χριστούγεννα στεγνά, τα Φώτα χιονισμένα, και τα Λαμπρά βρεχούμενα, αμπάρια γιομισμένα.
  • Να 'ναι Χριστούγεννα στεγνά, τα Φώτα χιονισμένα, χαρά σ' εκείνο το γεωργό, πού 'χει πολλά σπαρμένα.
  • Το Νοέμβρη και Δεκέμβρη φύτευε καταβολάδες.
  • Το τραγούδι με τον τρύγο, το Δεκέμβρη παραμύθι.
  • Χειμωνιάτικη γέννα, καλοκαιρινή χαρά.
  • Χιόνι του Δεκεμβρίου, χρυσάφι του καλοκαιριού.

ΠΗΓΗ / ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

 

ΚΡΗΤΗ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΑ kritipoliskaixoria

Η Κρήτη στο ίντερνετ με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, πολιτιστικά, λαογραφικά νέα και ιστορικά στοιχεία, Αφιερώματα αε πόλεις και χωριά της Κρήτης, αρχαιολογικούς χώρους, θρησκευτικά μνημεία, και Ανθρώπους

0 Comments:

Δημοσίευση σχολίου

.........