Ολοκαύτωμα Ανωγείων: Η εκτέλεση από τους Ναζί δυο ανήμπορων νέων, του Γιάννη και του Κώστα Ξυλούρη

 Στ’ Ανώγεια σε γειτονικά σπίτια, βρίσκονταν ανήμπορα στο κρεβάτι δυο ξαδέρφια. Ο Γιάννης και ο Κώστας Ξυλούρης. Χτυπήθηκαν από τη μοίρα σε νεαρή ηλικία. Είχαν σπάσει σε ατυχήματα την σπονδυλική τους στήλη. Ο Γιάννης στο βουνό και ο Κώστας όταν προσπαθούσε να φορτώσει ένα γάιδαρο. Πριν τον πόλεμο.

Όταν οι Γερμανοί τον Αύγουστο του 1944 αποφάσισαν να διώξουν τα γυναικόπαιδα από τ’Ανώγεια, δεν επέτρεψαν να μείνουν κοντά οι αδερφές τους για να τους φροντίζουν. Κι όχι μόνο αυτό. Σκότωσαν τα παλικάρια και κατόπιν ανατίναξαν τα σπίτια τους. Έτσι πέτρες, ξύλα και κορμιά έγιναν ένα. Οι Ξυλούρηδες, ο Γιάννης και ο Κώστας πέρασαν στην αιωνιότητα.

Για να θυμίζει η θυσία τους τη νέα τάξη πραγμάτων και πως την εννοούσαν οι δυνάμεις του άξονα. Για να θυμίζει σήμερα η θυσία τους, την θέση που κατείχαν πανανθρώπινες αξίες όπως σεβασμός, αξιοπρέπεια, πολιτισμός, στη σκέψη των κατακτητών Γερμανών.

Αφήγηση Νίκη Ξυλούρη-Καλομοίρη (κουνιάδα του Γιάννη Ξυλούρη ενός από τους δυο Ξυλούρηδες της ιστορίας):

 

“Μας πήρανε από παέ οι Γερμανοί, μας εμαζέψανε και μας επήγανε στο σχολείο στο Αρμί. Μας επήρανε από κια όλα τα γυναικόπαιδα και μας επήγανε στο Γενή Γκαβέ και μας εδιακλαδώσανε και εμοιραστήκαμε στα χωριά προς το Πέραμα. Εγώ τότε, όταν κατεβαίναμε στο Πέραμα εβρήκα ευκαιρία και έφυγα από τση Γερμανούς. Μου κλουθούσανε και δυο τρεις άλλες κοπελιές. Τονέ ξεφύγαμε, επιάσαμε τα βουνά κι εβγήκαμε εις το Χουμέρι. Από το Χουμέρι εβγήκαμε στον Άγιο Ιωάννη και μετά στα Ζωνιανά. Από τα Ζωνιανά ξετρυπήσαμε στη περιοχή του χωριού μας στη Σπαθαριά. 

Εγώ ήμουνε κοπελοπούλα. Στη Σπαθαριά εβρήκαμε κι άλλους χωριανούς μας, τον άντρα μου, το Διαμαντή και άλλους. Ο κουνιάδος μου ο Ιωάννης Ξυλούρης του Νικολάου ή Κίτρης τον αφήκανε οι κουνιάδες μου στο κρεβάτι. Αυτός πριν τον πόλεμο εβόσκευε στα βουνά. Έβλεπε τση κατσίκες. Εξάπλωσε σε ένα χαράκι και φαίνεται πως εγύρισε εκεί που κοιμούντανε και έτσι που γύρισε έκανε πέζα (δάμακα, δετάρι) και γκρεμίστηκε. Έσπασε τη μέση του. 

Γιατροί τότε ορθοπεδικοί και μέσα δεν εβρίσκουντανε. Και μια πραχτική η Μαριόρα του ‘πε:Θα κείτεσαι στο κρεβάτι ανάσκελα και ίσως να σε βοηθήσει ο Θεός να σταθείς στα πόδια σου. Αλλά αυτός εκοίτουντανε πολλά χρόνια..

 

“Μέσα στους Γερμανούς ήταν και Γκεσταμπίτες…

“Όταν μας εμαζέψανε φύγανε κι οι αδερφήδες του. Οι Γερμανοί τση βγάλανε όξω κι εφήκαντονε στο κρεβάτι. Ο Γιάννης ακίνητος. Και στο διπλανό σπίτι ήτανε στο κρεβάτι και ο ξάδερφος του ο Κώστας Ξυλούρης του Γεωργίου ή Κίτρης. Κι ο ένας στο κρεβάτι κι ο άλλος. Την ίδια πάθηση είχε και ο Κώστας. 

Εφόρτωνε ξύλα στο γάιδαρο, πριν τον πόλεμο.Έτσα που φόρτωνε έβαλε το σκοινί στο σκαρβέλι. Πιάνει το φόρτωμα με τα δόντια του για να το σύρει. Σπα το σκαρβέλι και πέφτει με την πλάτη. Έσπασε κι αυτός την σπονδυλική του στήλη όπως και ο ξάδερφος του ο Γιάννης. Κι εκείτουντανε κι αυτός. Ήτανε και συνομήλικοι. Δεκαφτά-δεκαχτώ χρονών.Μας ελαλούσανε οι Γερμανοί και μας εβγάλανε όξω από το χωριό και εμείνανε τα παιδιά στο κρεβάτι στα σπίτια ντως. Αρχίξανε και καίγανε οι Γερμανοί το χωριό. Μέσα στους Γερμανούς ήτονε και γκεσταμπίτες και μπήκανε στο σπίτι του Γιάννη Ξυλούρη. 

Αυτός φαίνεται γνώρισε κανένα. Αυτό το συμπέρασμα έβγαλε ο άντρας μου. Και θα του ‘πένε ο Γιάννης του γκεσταμπίτη που μωρέ θα πας δε θα γυρίσει η εποχή; Ο άλλος σου λέει αυτός με γνώρισε εδά και πρέπει να τονέ ξεβγάλω. Και του παίζει δυο πυροβολισμούς στο στήθος και μετά ανατινάξανε το σπίτι και τονέ πλάκωσε.

 

“Τον ξέθαψαν για να τον θάψουν…”

 

Ο άντρας μου έβγαινε στο Βενέρι με τον Διαμαντή και με τον Μπαμπακιό. Τότε ήρθε ο Μπαμπακιός για να θάψει το κοπέλι του που το ‘χανε σκοτώσει οι Γερμανοί. Ήρθε κι ο άντρας μου ο Γιώργης ο Ξυλούρης για να ξεχώσει τον αδερφό του. Επήγε με τον Διαμαντή. Βγάνουνε τση πέτρες, τονέ βρίσκουνε και παίρνουνε μια κουβέρτα και τονέ βάνουνε να τόνε πάνε στο νεκροταφείο. 

Και τότε είδε τση σφαίρες πως τον είχανε σκοτωμένο. Εφύγανε μετά και οι Γερμανοί τση προλάβανε από το Κατσιπρομούρη και από το δέτη του Τσουρολιό και από τα Σπιθουριανά.. Τόσε βάνανε αλλά εμπήκανε στο ρυάκι και τόσε φύγανε.Τον Κώστα το Ξυλούρη δεν τον βγάλανε από το γκρεμισμένο σπίτι. Δεν επρολάβανε.Μετά που φύγανε οι Γερμανοί ήρθανε τα αδέρφια του κι ο Κιτρογιάννης και επολεμήσανε και τονε βγάλανε κι αυτόν. 

Οι Γερμανοί δεν τα σεβαστήκανε τα παιδιά. Στο κρεβάτι που κείτουντανε κι οι δυο κακό θέλα τόσε κάνουνε τω Γερμανώ; Εφοβηθήκανε δυο ανάπηρα παιδιά; Κι όμως τα σκοτώσανε και εγκρεμίσανε τα σπίτια ντως και τση πλακώσανε..Γιατί;

ΑΝΩΓΗ

ΚΡΗΤΗ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΑ kritipoliskaixoria

Η Κρήτη στο ίντερνετ με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, πολιτιστικά, λαογραφικά νέα και ιστορικά στοιχεία, Αφιερώματα αε πόλεις και χωριά της Κρήτης, αρχαιολογικούς χώρους, θρησκευτικά μνημεία, και Ανθρώπους