Μαθιός Βαρβαντάκης Ένας Ατρόμητος Χωροφύλακας Στην Αντίσταση

   της Εύας Λαδιά

Ανάμεσα στους ήρωες που ανδραγάθησαν σε χαλεπούς καιρούς, ήταν και κάποιοι που κανένας δεν κατάλαβε ποτέ το ρόλο που διαδραμάτισαν στον αγώνα για τη λευτεριά.

 

Γι' αυτούς μάλιστα, είναι διπλό το στεφάνι της τιμής, γιατί αφιερωμένοι στην υψηλή τους αποστολή υπέμειναν με στωικότητα και τη χλεύη και την περιφρόνηση της κοινωνίας που ζούσαν, μια και ο σκοπός μετρούσε γι' αυτούς και όχι η δική τους ταλαιπωρία.

 

Από τους αφανείς ήρωες εκείνης της εποχής, που όλα τα 'σκιαζε η φοβέρα του Γερμανού κατακτητή ήταν και οι χωροφύλακες.

Δεν ήταν όλοι τους βέβαια πατριώτες, αλλά όσοι ανάμεσά τους είχαν την υψηλή αποστολή να υπηρετήσουν τον αγώνα της πατρίδας τους, μεγαλούργησαν.

 

Ανάμεσά τους και ο Μαθιός Βαρβαντάκης, πολύτιμος συνδετικός κρίκος στη μεγάλη αλυσίδα της αντίστασης που γινόταν στην περιοχή από Ρέθυμνο μέχρι Σελλιά.

 

Στενός συνεργάτης του Τζιφάκη

 

Είχε από τους πρώτους καταφύγει στο λιμέρι του Χρήστου Τζιφάκη επιμένοντας για συμμετοχή στον αγώνα. Κι εκείνος με τη ματιά που ψυχογραφούσε σε βάθος, και το αλάθητο αισθητήριο, κατάλαβε πως στο πρόσωπο του Βαρβαντάκη είχε βρει έναν ιδανικό συνεργάτη. Η συνέχεια τον δικαίωσε όταν ο Μαθιός εκτέλεσε με ακρίβεια τις πρώτες του αποστολές που ήταν περισσότερο δοκιμασίες των δυνατοτήτων του.

 

Αυτό που είχε εντυπωσιάσει τον Αρχηγό της Αντίστασης στο Ρέθυμνο ήταν η ευστροφία του νεαρού χωροφύλακα, αλλά και η ετοιμότητα να παίρνει σωτήριες πρωτοβουλίες σε δύσκολες στιγμές.

 

Ένας φανατικός Βενιζελικός

 

Καιρός όμως να γνωρίσουμε καλύτερα τον ήρωα.

 

Ο Ματθαίος Βαρβαντάκης του Νικολάου φέρεται γεννηθείς το 1906 στο Νεροκούρου Κυδωνίας. Ενδέχεται όμως να είχε γεννηθεί δυο χρόνια νωρίτερα. Από μικρό τον έστειλαν να μάθει μια τέχνη όπως ήταν παράδοση της εποχής. Κι εκείνος προτίμησε την τέχνη του ξυλουργού. Αργότερα του δόθηκε η ευκαιρία να ενταχθεί στο σώμα της Χωροφυλακής και το έκανε με μεγάλη ευχαρίστηση.

 

Σε μια βεβαίωση τον βλέπουμε να υπηρετεί στην Αστυνομική Διεύθυνση Θεσσαλονίκης από το 15 Φεβρουαρίου 1926 μέχρι 5 Νοεμβρίου 1928.

 

Από πολύ νέος ανήκε στους φανατικούς οπαδούς του Εθνάρχη. Κι όπως κάθε Βενιζελικός βίωσε και τις συνέπειες της αφοσίωσής του χωρίς ποτέ να παραπονεθεί. Κι όταν ήρθε ο πόλεμος έδειξε ο Βαρβαντάκης και το υψηλό πατριωτικό του φρόνημα, μέσα από πράξεις μεγάλου ηρωισμού.

 

Σύμφωνα με τη λεπτομερή έκθεση του Χρήστου Τζιφάκη, που οι πάντες γνωρίζουν ότι βεβαίωνε αυτά για τα οποία είχε άποψη, χωρίς διάθεση φλύαρης υπερβολής, o Μαθιός βρέθηκε στο Ρέθυμνο και πολέμησε τους αλεξιπτωτιστές από την πρώτη μέρα της πτώσης. Κοντά στους άλλους ήρωες της Χωροφυλακής ο Βαρβαντάκης αξιοποιούσε στο έπακρο την εμπειρία του σε μάχες.

Μέχρι που έπεσε η Κρήτη ο Μαθιός δεν επέτρεψε στον εαυτό του να καθίσει αμέτοχος.

 

Κι όταν είδε τα πρώτα νέφη της σκλαβιάς να μολύνουν τον περήφανο Κρητικό ουρανό δεν άντεξε να περιμένει. Πήγε και βρήκε τον Τζιφάκη και ζήτησε να ενταχθεί στον αγώνα.

 

Μόλις πήρε το «βάπτισμα» των πρώτων αποστολών τόσο ο Τζιφάκης όσοι και Άγγλοι αξιωματικοί του ανέθεσαν την εξαιρετική δύσκολη αποστολή της συλλογής πληροφοριών για τις κινήσεις των Γερμανών και της διανομής προκηρύξεων για να τονώνεται το φρόνημα του λαού. Χωρίς ποτέ να υπολογίσει κόπο και καιρικές συνθήκες μετέφερε την αλληλογραφία που ήθελε ο αρχηγός στην ώρα της και μάλιστα διανύοντας πολλές φορές την απόσταση μέχρι το λιμέρι του Τζιφάκη. Οι εκθέσεις του ήταν πάντα αυστηρά κωδικοποιημένες και μέσα στο απόλυτο μέτρο για να είναι σαφείς στον αναγνώστη τους.

 

Η ζωή του ήταν σε διαρκή κίνδυνο για να κάνει στο ακέραιο το καθήκον του. Γιατί και άλλοι μπορεί να είχαν την ίδια αποστολή αλλά δεν ήταν στο «στόμα του λύκου».

 

Συλλέκτης πολύτιμων πληροφοριών

 

Ο Βαρβαντάκης λόγω της θέσης του ήταν κάθε φορά ο πρώτος που θα υποψιάζονταν οι Γερμανοί σε μια αποτυχία. Ανακατευόταν με διάφορα προσχήματα «στα πόδια» τους διαρκώς για να μπορεί να ελέγχει μέχρι τις ποσότητες των καυσίμων που παραλάμβαναν, ακόμα και τις παραμικρές προμήθειες. Αμέτρητες φορές πάλι, χρειάστηκε να συνοδεύσει τον Τζιφάκη και Άγγλους κομάντος σε αποστολές, με την ιδιότητα που του επέτρεπε να θεωρεί ο εχθρός ότι εκτελεί διατεταγμένη υπηρεσία. Κι όμως ποτέ δεν βαρυγκώμησε. Αντίθετα με το αστείρευτο κέφι του τόνωνε το αγωνιστικό φρόνημα των συντρόφων του.

 

Πολύτιμες ήταν οι υπηρεσίες του όταν παρακολουθούσε λεπτομερώς τις κινήσεις του μεγάλου καταυλισμού Αρμένων. Κάθε βδομάδα, χωρίς καμιά καθυστέρηση συνέτασσε δελτίο που ο ίδιος προσωπικά παρέδιδε στο Σταθμό Διοικήσεως του Τζιφάκη, για λόγους ασφαλείας. Είχε υψηλό το αίσθημα της ευθύνης και δεν ήθελε από μια του απροσεξία να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή πατριωτών.

 

Όσο καιρό υπηρέτησε στους αστυνομικούς σταθμούς Αρμένων και Σελλιών εκτός από την κατά γράμμα ενημέρωση των συμμάχων για τις κινήσεις του εχθρού, με δικούς του ευρηματικούς τρόπους, χωρίς να λαθέψει ούτε μια φορά, είχε καταφέρει να αποσπάσει από τις θηριωδίες των Γερμανών πολλούς πατριώτες βάζοντας σε κίνδυνο την ίδια του τη ζωή.

 

Έτσι ο κόσμος έβλεπε στο πρόσωπό του έναν ισχυρό σύμμαχο για τις δύσκολες ώρες και τον περιέβαλε με μεγάλη αγάπη.

Από τα μεγαλύτερα ανδραγαθήματά του σημειώνεται αυτό όταν ειδοποίησε τους πατριώτες που δρούσαν στην περιοχή Αγίου Βασιλείου για το μπλόκο που ετοίμαζαν οι Γερμανοί και σώθηκαν όλοι.

 

Ήταν αξιαγάπητος αν κρίνουμε και από τις εκθέσεις των ανωτέρων του που τον πρότειναν για τιμητικές προαγωγές επ' ανδραγαθία.

 

Ο ίδιος όμως δεν επεδίωκε τίποτα. Ήταν σεμνός και θαρραλέος, πρόθυμος και ανιδιοτελής, δραστήριος και πειθαρχικός, με έντονα αναπτυγμένο το συναίσθημα της αλληλεγγύης, όπως αναφέρει σε πολλές εκθέσεις του γι' αυτόν ο Χρήστος Τζιφάκης.

Αλλά και η συντεκνιά του αργότερα με τον μεγάλο αγωνιστή Μιχάλη Χριστοφοράκη αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα της εκτίμησης που έχαιρε ο Βαρβαντάκης από όλες τις ομάδες αντίστασης.

 

Μπορεί βέβαια η βαφτισιμιά του γιατρού, η κόρη του Βαρβαντάκη Κατερίνα, να έμεινε με το παράπονο ότι ο νονός της δεν της πήρε σταυρό, λόγω ιδεολογίας, αλλά το μυστήριο φαίνεται πως έγινε για να είναι στενότεροι οι δεσμοί φιλίας Χριστοφοράκη - Βαρβαντάκη που αναπτύχθηκε στους καιρούς των κοινών αγώνων για τη λευτεριά.

 

Γαμπρός της Στεφάναινας

 

Ήρθε η λευτεριά και οι νέες δοκιμασίες που υπέστη ο ήδη ταλαιπωρημένος από τον πόλεμο λαός μας. Ο Βαρβαντάκης έμεινε στο Ρέθυμνο και μια μέρα εκεί στην παλιά πόλη συνάντησε τη γυναίκα της ζωής του. Ήταν η Σταυρούλα Βασιλάκη, κόρη της περίφημης Στεφάναινας που είχε το θαυματουργό Τίμιο Σταυρό.

 

Έγινε ο γάμος, στις 25 Νοεμβρίου 1945, ήρθαν και τα παιδιά να δώσουν περισσότερη ομορφιά στην οικογένεια. Ο Νικόλαος, ο Στέφανος, ο Γιώργος, η Κατερίνα και ο Κωνσταντίνος.

 

Ακόμα όμως και σε καιρούς ειρήνης δεν επέτρεπε στον εαυτό του να κωφεύει όταν κάποιος χρειαζόταν βοήθεια. Κι είναι ένα έγγραφο της Ένωσης Κυπρίων αγωνιστών που βεβαιώνει του λόγου το αληθές. Οι Κύπριοι αδελφοί μας σ' αυτό του εκφράζουν την ευγνωμοσύνη τους για την προσφορά του στον αγώνα τους.

 

Άριστος οικογενειάρχης

 

Ο Βαρβαντάκης, υπήρξε κι ένας άριστος οικογενειάρχης. Δεν επέτρεψε ποτέ στον εαυτό του να γνωρίσουν τα παιδιά του στέρηση. Μπορεί να ήταν ένας αυστηρός πατέρας, όπως νόμιζε ότι έπρεπε να είναι, αλλά έκανε και τη νύχτα μέρα για να συμπληρώνει τη σύνταξή του και να παρέχει κάθε άνεση στην οικογένειά του. Μόνο όταν προίκισε τη μοναχοκόρη του, έτσι όπως ήθελε, επέτρεψε στον εαυτό του να χαλαρώσει τους καθημερινούς ρυθμούς του.

 

Έφυγε στις 31 Δεκεμβρίου 2001 με την ικανοποίηση ότι οι κόποι του αναγνωρίστηκαν και γνώρισε στο έπακρο τη στοργή των παιδιών του, ιδιαίτερα της μοναχοκόρης του.

 

«Αυτός ο πατέρας είναι πάντα ο ήλιος στη ζωή μας» θα μας πει δακρυσμένη η κ. Κατερίνα Βαρβαντάκη, βάζοντας με επιμέλεια στους φακέλους τα έγγραφα που μας είχε δώσει να μελετήσουμε και που φυλάει με θρησκευτική ευλάβεια. Αναφέρονται όλα στην πολυσήμαντη πατριωτική δράση του πατέρα της. Αυτά τα έγγραφα μας επέτρεψαν να τον γνωρίσουμε καλύτερα και την ευχαριστούμε.

 

Εκείνη μας κοιτάζει προσπαθώντας να πνίξει το λυγμό της. Η συγκίνηση την έχει πλημμυρίσει.

 

«Μας πρόσφερε τα πάντα, προσθέτει πριν μας αποχαιρετήσει. Δεν μας έλειψε ποτέ τίποτα. Και τον βλέπω πάντα στα γαλάζια μάτια του γιου μου…».

Πηγές: Στρατιωτικά έγγραφα, πιστοποιητικά και εκθέσεις Χρήστου Τζιφάκη και Αρχηγείου Μέσης Ανατολής, τιμητικές αναφορές συμμαχικών δυνάμεων.