Επίσκεψη στο χωριό Λόυτρα του δήμου Ρεθύμνης

  Η Λούτρα είναι οικισμός της Κοινότητας Μέσης του Δήμου Ρεθύμνηςστην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης σε υψόμετρο 120 μέτρα

Η Λούτρα είναι μεσαιωνικό χωριό της κεντρικής Κρήτης το οποίο βρίσκεται 2 χλμ. από το κόλπο του Ρεθύμνου (Αλμυρού). Απέχει 11,5 χλμ. ανατολικά (οδηγική απόσταση) και 10 χλμ. (σε ευθεία) από την πόλη του Ρεθύμνου. Αν και σε απόσταση μόλις λίγων χιλιομέτρων από την πόλη του Ρεθύμνου, έχει διατηρήσει τα δικά του χαρακτηριστικά. 

Το χωριό βρίσκεται πάνω στην επαρχιακή οδό Πλατανιών - Μονής Αρκαδίου. Η Λούτρα είναι κτισμένη στη μέση ενός τεράστιου ελαιώνα και χαρακτηρίζεται από στενά λιθόστρωτα δρομάκια, ενετικά κτίρια και παλιά πετρόχτιστα σπίτια.

Αξιοθέατο του χωριού είναι η ΦΑΜΠΡΙΚΑ (παλαιό ελαιοτριβείο), η οποία χρησιμοποιήθηκε έως πριν μερικές δεκαετίες για το άλεσμα των καρπών της ελιάς και τη συγκομιδή του λαδιού.

 Ενδιαφέρον παρουσιάζει η μεσαιωνική βρύση με την τουρκική επιγραφή και στο σπίτι του Ηλία Σπαντιδάκη (1886-1914) ή Λούη Τίκα (Luis Tikas), ηγέτη της ένωσης εργαζομένων ανθρακωρύχων στο Κολοράντο των ΗΠΑ

Έξω από το χωριό, ένα μικρό μονοπάτι οδηγεί στην εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα και το μνημείο προς τους Λουτριανούς κατοίκους που εκτελέστηκαν από τους Ναζί το 1941, αμέσως μετά τη γερμανική εισβολή στην Κρήτη, ως αντίποινα

Το χωριό έχει 5 εκκλησίες: την πολιούχο του χωριού Αγία Φωτεινή η Σαμαρείτιδα, στο κέντρο του χωριού, το νεκροταφείο της Αγίας Μαρίνας και 3 μικρά εκκλησάκια της Αγίας Άννας, του Αγίου Παντελεήμονα και της Παναγίας "στης Κιτρές το μύλο" (Γέννησης Θεοτόκου). Υπάρχουν ακόμη στην περιοχή Ελληνικά χαλάσματα ισοπεδωμένης Εκκλησίας της Αγίας Ελένης.

Ο δάσκαλος του χωριού Κωνσταντίνος Νικολάου Καλλέργης το 1913 έπεσε ηρωικά μαχόμενος στο Μπιζάνι για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων από τον Τουρκικό ζυγό. Είχε καταταγεί εθελοντής στο Ανεξάρτητο Σύνταγμα Κρητών.

Δέν είναι η Ερμούπολη, ούτ´η Ερμιονίδα.

Αλλά καί τέτοια ομορφιά ,αλλού ποθές δέν είδα.

Λούτρα τό λένε τό χωριό , κι από μακρυά βγορίζει.

Στούς πρόποδες τού Αρκαδιού είναι και ξεχωρίζει.

Στή Λευτεριά λεβέντες της , είναι θυσιασμένοι !!

κι ειναι η Ιστορία της,  μ ολόχρυσα γραμμένη.

Τό Λούη Τίκα γέννησε, τό μέγα Επαναστάτη !

Σύμβολο  τής Αμερικής στά δίκια τού εργάτη.

Σέ όλη τήν Αμερική  τού στήσαν Ανδριάντες!

Καί τόν τιμούν σάν ήρωα πού δίδαξε τούς πάντες.

Μά κι άλλο συνομήλικο ήρωα η Λούτρα βγάνει.

Γιά τής Πατρίδος τήν Τιμή έπεσε στό Μπιζάνι.

Άφησε τό Σχολείο του στήν Ήπειρο νά τρέξει.

Μπροστά στό χρέος τής τιμής , δέν είχε νά διαλέξει.

Κωστή Καλλέργη! Δάσκαλε ! Πού πεσες στό Μπιζάνι,

Παντοτεινό Μνημόσυνο η σκέψη μας σού κάνει,

Στά χιονισμένα τά βουνά έγραψες Ιστορία.

Τα Γιάννενα ελεύθερα γιά νά ναι στήν πορεία.

ΡΕΘΥΜΝΟ 7/6/2019

Κωστής Ι.Γ. Καλλέργης ( ΚΙΓΚ)

Στο χωριό δραστηριοποιείται ο πολιτιστικός σύλλογος Λούτρας που διοργανώνει αρκετές πολιτιστικές εκδηλώσεις με πιο σημαντική τον «Δρόμο μνήμης Λούη Τίκα». 

Πρόκειται για αγώνα απόστασης 10.000 μέτρων που ξεκινάει από την Ιερά Μονή Αρκαδίου με σημείο τερματισμού την οικία στην οποία γεννήθηκε ο Λούης Τίκας, με διαδρομή Αρκάδι - Αμνάτος - Κυριάννα - Λούτρα

Η Λούτρα αναφέρεται με το ίδιο όνομα (Lutra) στις βενετσιάνικες πηγές του 16ου αιώνα. Σε άλλες πηγές λέγεται Lustra ή Lucia. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, το χωριό οφείλει το όνομά του στα λουτρά των κατοίκων των Αλιάκων (Αλιάκες), οικισμός που ήταν δίπλα προς τα Νοτιοανατολικά, αλλά δεν σώζεται σήμερα εκτός από μερικά χαλάσματα, και είχε ισοπεδωθεί από τους Τούρκους στα 1646. 

Στα 1810, ο γενίτσαρος Γετημαλής, σκότωσε στην περιοχή με μαρτυρικό θάνατο την μάνα και την κόρη της, Πανωραία τη Μεγάλη Παρασκευή, και η ταφή τους έγινε στο προαύλιο του ναού της Αγίας Άννας. Η εκκλησία είναι πετρόχτιστη, στην πετροπελεκημένη είσοδό της υπάρχει μια ρομφαία και διατηρείται σήμερα ως εξωκλήσι της Λούτρας. 

Ένα τμήμα του χωριού κατοικούνταν από τους Οθωμανούς Τούρκους οι οποίοι με την ανταλλαγή πληθυσμών εγκατέλειψαν την περιοχή ενώ εκεί εγκαταστάθηκαν Έλληνες Μικρασιάτες πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία.

Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1925 με το ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να προσαρτάται στην τότε κοινότητα Μέσης. Το 1997 με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 αποσπάται από την κοινότητα Μέσης και προσαρτάται στο δήμο Αρκαδίου, ενώ το 2010 με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 αποσπάται από το δήμο Αρκαδίου και προσαρτάται στο δήμο Ρεθύμνης

 Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης, μαζί με τη Μέση και την Αγία Τριάδα, αποτελούν τη τοπική κοινότητα Μέσης υπάγεται στη δημοτική ενότητα Αρκαδίου του Δήμου Ρεθύμνης και σύμφωνα την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 278 κατοίκους