Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος»

  Ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών «Ελ. Βενιζέλος» (συντομογραφία IATA: ATH, ICAO: LGAV, ΥΠΑ: ΔΑΑ), εξυπηρετεί την Αθήνα και γενικά την Αττική. 

Ξεκίνησε τη λειτουργία του στις 28 Μαρτίου 2001 και αντικατέστησε το Διεθνές Αεροδρόμιο του Ελληνικού, που εξυπηρετούσε την Αθήνα για 60 χρόνια.

Ονομάστηκε προς τιμήν του Έλληνα πολιτικού Ελευθέριου Βενιζέλου, ο οποίος ως Πρωθυπουργός της Ελλάδος ίδρυσε Υπουργείο Αεροπορίας και κατέβαλε συστηματικές προσπάθειες για να οργανώσει την Πολιτική Αεροπορία.

Στο αεροδρόμιο, έχουν τη βάση τους: η Aegean Airlines, η θυγατρική της, Olympic Air, όπως επίσης και η Ryanair που το χρησιμοποιεί ως τοπική βάση (από το 2014). Επίσης αποτελεί βάση για την ισπανική εταιρεία Volotea.

Τα πρώτα σχέδια μεταφοράς του αεροδρομίου από το Ελληνικό σε κάποια άλλη τοποθεσία, άρχισαν ήδη το 1968 επί Δικτατορίας, όταν η Αθήνα άρχισε να επεκτείνεται, με αποτέλεσμα το παλιό αεροδρόμιο να περικυκλωθεί εντελώς. Η ιδέα διατηρήθηκε και μετά τη Μεταπολίτευση και το 1976 παρουσιάσθηκε μελέτη στην Ελληνική Κυβέρνηση που υποδείκνυε ως ιδανική θέση για ένα νέο αεροδρόμιο τα Σπάτα. 

Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 οι μελέτες ολοκληρώθηκαν και άρχισαν οι πρώτες προκαταρκτικές εργασίες, αλλά το 1979, λόγω της τότε παγκόσμιας πετρελαϊκής κρίσης αναβλήθηκε προσωρινά και το Δεκέμβριο του 1981 ακυρώθηκε

Αυτό συνέβη διότι η νέα τότε κυβέρνηση του 1981 επιχείρησε να εφαρμόσει αποκεντρωτικές λύσεις, ακυρώνοντας προγενέστερους προγραμματισμούς μεγάλων έργων, στα οποία συγκαταλεγόταν το νέο Αεροδρόμιο, το Μετρό της Αθήνας κ.ά., ελπίζοντας στην αναστροφή της αστυφιλίας, κάτι όμως που δεν επετεύχθη. 

Το 1986 και ξανά το 1987, το νέο αεροδρόμιο των Σπάτων συμπεριλήφθηκε στα έξι μεγάλα έργα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση. Όμως η εκκίνηση των έργων δεν ήρθε τότε, λόγω έλλειψης κονδυλίων.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ήταν πλέον προφανές ότι το Ελληνικό δεν θα μπορούσε να εξυπηρετήσει τις αυξημένες επιβατικές ανάγκες του μέλλοντος - εκτός αν επεκτεινόταν, αλλά δεν υπήρχε χώρος για επέκταση. Την περίοδο εκείνη βρέθηκε και μέρος των απαιτούμενων πόρων για την κατασκευή από το Β' και το Γ' Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, ενώ αποφασίστηκε η κατασκευή του μέσα από κοινοπραξία του δημοσίου, με ιδιωτικές εταιρείες που θα συνεισέφεραν στη χρηματοδότηση του.

 

Στις 31 Ιουλίου 1995, μετά από διεθνή διαγωνισμό, επελέγη η γερμανική εταιρεία Hochtief (Χόχτιφ) (39,97%) για την κατασκευή του και την μετέπειτα συνιδιοκτησία του με το ελληνικό Δημόσιο (55%). Στις 5 Σεπτεμβρίου 1996, έγινε η τελετή θεμελίωσης από τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Σημίτη.

Οι εργασίες κατασκευής του αεροδρομίου ολοκληρώθηκαν 51 μήνες αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 2000, πέντε μήνες νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα. Ύστερα από ένα πεντάμηνο δοκιμών, το αεροδρόμιο εγκαινιάστηκε στις 27 Μαρτίου 2001 και πάλι από τον κ. Κων. Σημίτη.

 Η πρώτη πτήση άφιξη ήταν η πτήση 424 της Ολυμπιακής Αεροπορίας από το Μοντρεάλ στις 14:59 της 28ης. Μαρτίου και η πρώτη αναχώρηση η πτήση 1572 της KLM στις 06:00 της 29ης. Μαρτίου προς Άμστερνταμ.

Το ρεκόρ ημερήσιας διακίνησης επιβατών του αεροδρομίου ήταν στις 23 Μαΐου 2007, την ημέρα του τελικού του Τσάμπιονς Λιγκ στην Αθήνα, όταν και διακινήθηκαν σε ένα εικοσιτετράωρο 85.000 επιβάτες.

Το 2013, το αεροδρόμιο κατατάχθηκε ως 35-ο σε επιβατική κίνηση στην Ευρώπη και το 2016 ως 27-ο, καθώς έφτασε τα 20.017.530 επιβάτες.

Στις 18 Μαρτίου 2017 υπεγράφη η παράταση σύμβασης παραχώρησης του ΔΑΑ για 20 χρόνια. Τα έσοδα για το ελληνικό δημόσιο σε βάθος εικοσαετίας αναμένεται να φτάσουν το 1,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 400 εκατομμύρια το 2017. Η σύμβαση προβλέπει επίσης τη μείωση των τελών προσγείωσης και την κατάργηση του δικαιώματος πρώτης άρνησης που διατηρούσε έως τώρα η PSP για το 30% του μετοχικού κεφαλαίου που κατέχει σήμερα το ΤΑΙΠΕΔ

Τον Ιούνιο του 2019 το ΤΑΙΠΕΔ ανακοίνωσε πρόσκληση για υποβολή εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την απόκτηση ποσοστού συμμετοχής 30% στο μετοχικό κεφάλαιο της διαχειρίστριας εταιρείας του αεροδρομίου. 

Η προθεσμία έληξε τον Οκτώβριο του 2019 και συνολικά δέκα επενδυτικά σχήματα εκδήλωσαν ενδιαφέρον

Σύμφωνα με τα πρότυπα της ΙΑΤΑ, ο κωδικός του είναι ATH (ίδιος με αυτόν του Ελληνικού) και σύμφωνα με αυτά του ICAO είναι LGAV.

Το αεροδρόμιο έχει έναν κύριο τερματικό σταθμό (MTB - Main Terminal Building), έναν δορυφορικό και δύο ασφαλτοστρωμένους διαδρόμους απογειώσεων - προσγειώσεων, τον 03R / 21L με διαστάσεις 4.000 μ. μήκος και 45 μ. πλάτος και τον 03L / 21R με μήκος 3.800 μ. και πλάτος όμοιο με τον 03R / 21L. Και οι δύο διάδρομοι διαθέτουν σύστημα προσγείωσης ILS. Εκτός των ILS υπάρχει πληθώρα συστημάτων για τη διεκπεραίωση των εργασιών του αεροδρομίου. 

Ο δορυφορικός τερματικός σταθμός (Satellite Terminal) χρησιμοποιείται από εταιρείες χαμηλού κόστους όπως Ryanair, EasyJet, Germanwings, Eurowings, Vueling και άλλες εταιρείες χαμηλού κόστους. Η πρόσβαση γίνεται μέσω υπογείου διαδρόμου από τον κύριο τερματικό σταθμό.

Το αεροδρόμιο έχει την ικανότητα από την Ασφάλεια Ευρωπαϊκής Αεροπορίας και από την Ομοσπονδιακή Διοίκηση Αεροπορίας, να μπορεί να εξυπηρετεί το μεγαλύτερο επιβατικό αεροσκάφος στον κόσμο, το Airbus A380. 

Η πρώτη επίσκεψη του αεροσκάφους στο αεροδρόμιο ήταν στις 13 Απριλίου 2011, με αναγκαστική προσγείωση λόγω καρδιακού προβλήματος ενός επιβάτη, ήταν η πτήση τις εταιρείας Emirates, πτήση 011 από Ντουμπάι για Μάντσεστερ. Η πρώτη προγραμματισμένη πτήση του Α380 ήταν στις 26 Οκτωβρίου 2012 από την εταιρεία Emirates με την πτήση 105 / 106 από / προς το Ντουμπάι.

Η παγκόσμια οικονομική κρίση της περιόδου 2007-2008, επηρέασε σημαντικά την επιβατική κίνηση έως το 2013. Από το 2007 που η επιβατική κίνηση ήταν 16.538.403 (η χρονιά με την μεγαλύτερη επιβατική κίνηση τα πρώτα 15 χρόνια από τα εγκαίνια του αεροδρομίου) έως και το 2013 που έπεσε στα 12.536.038, δηλαδή μέσα σε 6 χρόνια η κίνηση έπεσε κατά 4 εκατομμύρια επιβάτες. 

Ο λόγος αυτός της κρίσης επηρέασε πολλές εταιρείες να σταματήσουν τις πτήσεις τους από / προς την Αθήνα και ειδικότερα εταιρείες που ήταν σημαντικές για το αεροδρόμιο όπως η United Airlines (επανέναρξη των πτήσεων, ξανά τον Μάιο του 2016 ως εποχιακή), Thai Airways International, Gulf Air (επανέναρξη των πτήσεων, ξανά τον Ιούνιο του 2014), Czech Airlines και Singapore Airlines (επανέναρξη των πτήσεων, ξανά τον Ιούνιο του 2014 ως εποχιακή). 

Ενώ η Delta Airlines, η οποία ήταν η μόνη αεροπορική εταιρεία που συνέδεε την Αθήνα με τη Βόρεια Αμερική όλους τους μήνες του χρόνου, το 2012, περιόρισε τις πτήσεις της μόνο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

Το 2014, ήταν μια χρονιά ανάκαμψης για το αεροδρόμιο. Αρχικά η Aegean Airlines επέκτεινε το δίκτυο προορισμών της κατά 30%. Επίσης, η μεγαλύτερη εταιρεία χαμηλού κόστους στην Ευρώπη, η Ryanair κατέστησε το "Ελ. Βενιζέλος" ως νέα τοπική βάση, με 6 νέους προορισμούς σε Ελλάδα και Ευρώπη. 

Τον Ιούνιο, δυο αεροπορικές εταιρείες, η Singapore Airlines και η Gulf Air επέστρεψαν στο αεροδρόμιο της Αθήνας, ενώ οι Emirates, Qatar Airways και Etihad αύξησαν τον αριθμό των πτήσεών τους ή / και την χωρητικότητα των αεροσκαφών τους, που επισκέπτονταν το αεροδρόμιο. Η χρονιά έκλεισε με 15.196.463 ταξιδιώτες, σημειώνοντας άνοδο 21,2% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.

Το 2015 το αεροδρόμιο έκανε νέο ιστορικό ρεκόρ, καθώς έφτασε τα 18.086.894 επιβάτες, και το 2016 ξεπέρασε για πρώτη φορά τα 20 εκατομμύρια, φτάνοντας τα 20.017.530 επιβάτες, ενώ το 2017 έσπασε όλα τα ρεκόρ, καθώς έφτασε τα 21.737.787 επιβάτες.

Το αεροδρόμιο ήταν ο ενδιάμεσος προορισμός για την πτήση Helios 522, η οποία συνετρίβη στο όρος Γραμματικό, βόρεια του αεροδρομίου, στις 14 Αυγούστου 2005, και παραμένει το μόνο σοβαρό ατύχημα που έχει συμβεί στον ευρύτερο χώρο αυτού του αεροδρομίου έως σήμερα (πλην όμως, εντελώς άσχετο με τις υποδομές ασφαλείας του Αεροδρομίου).

Το αεροδρόμιο απέσπασε το 2008 τη διάκριση του «Χρυσού Μαξιλαριού» από την εφημερίδα «The Age» της Μελβούρνης και την ίδια χρονιά τιμήθηκε με περιβαλλοντικό βραβείο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με το βραβείο «Πράσινου Κτιρίου», καθώς πέτυχε να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας παρά την αύξηση της επιβατικής κίνησης.