Αφροδίσια Νοσήματα Και Κοινωνικές Επιπτώσεις Υγείας Επί Κρητικής Πολιτείας

 Οι ειδικές συνθήκες που επικρατούσαν την Κρήτη γύρω στα 1900 και κύρια η παρουσία των πληρωμάτων των ξένων στόλων, ευνοούσαν την έλξη και παραμονή στο νησί , μεγάλου αριθμού γυναικών ελευθερίων ηθών. 

 Για την αντιμετώπιση των κοινωνικών και νοσογόνων επιπτώσεων από την παρουσία τους , ψηφίστηκε ο νόμος 173/1900 «περί χαμαιτυπείων» , που ήλεγχε αυστηρά την άσκηση της πορνείας και υποχρέωνε τις ιερόδουλες να υποβάλλονται σε τακτικό Αστιατρικό έλεγχο. Για τις ξένες , η παρουσία νόσου ή παράβαση νόμων , εσήμαιναν εκτόπιση με συνοπτική διαδικασία.  

Για να διαφεύγουν όμως τον έλεγχο, πολλές απ΄ αυτές απέφευγαν να δηλώσουν το πραγματικό τους επάγγελμα και παρουσιαζόταν ως «αοιδοί», φιλοξενούμενες σε ειδικά καφφωδεία, όπου επιδίδονταν «κρυφά» και ανεξέλεγκτα στην άσκηση της πορνείας.

Το θέμα αυτό απασχόλησε ιδιαίτερα την κοινή γνώμη

ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΤΑΓΗ

Ο Νομάρχης Ηρακλείου:

Επειδή παρετηρήθη ότι εις τα ενταύθα λειτουργούντα καφφωδεία, διατηρούνται και ιδιαίτερα δωμάτια, εις τα οποία αποχωρούσιν οι θαμώνες μετά γυναικών, ούτω δε συμβαίνουσι σκανδαλώδεις ασχήμιαι , αίτινες δυνατόν να έχουσι σοβαράς συνεπείας.

   Έχοντες υπ΄ όψιν και τα άρθρα 25 και 30 του υπ΄αριθμ. 51 Νόμου,

Προς πρόληψιν παντός ενδεχομένου σκανδάλου και τήρησιν της ηθικής κοσμιότητος, Απαγορεύομεν εις τους διατηρούντας εν τη πόλει καφφωδεία να παραχωρούσιν εις την διάθεσιν των θαμώνων ή των γυναικών ιδιαίτερα εν αυτοίς δωμάτια πλην της  κοινής αιθούσης και ανατίθεμεν την αυστηράν επαγρύπνησιν και εκτέλεσιν της παρούσης , εις τα όργανα της Αστυνομικής και Δημοτικής αρχής

Εν Ηρακλείω τη 7^η Απριλίου 1904

Ο Νομάρχης Ηρακλείου

Ν.Μαλατάκης

Σχετική είναι και η παρακάτω διαταγή του Νομάρχη Χανίων με ημερομηνία έκδοσης 22/1/1907

«………. Παραγγέλομεν τα εξής

Απαγορεύεται να μένουσιν ανοιχτά και εν λειτυργία πέραν της δωδεκάτης (12) του μεσονυκτίου ώρας , πάντα τα καφφενεία ζυθοπολεία , αι λέσχαι, τα καφφωδεία και λοιπά δημόσια κέντρα, τα οποία δυνάμει ειδικών αδειών της Διοικήσεως ταύτης παρατείνουσι τη λειτουργείαν αυτών κατά τας μεσονυκτίους ώρας…………»

Για τον υγειονομικό αλλά και τον αστυνομικό έλεγχο των πορνών , είχε καθιερωθεί ειδικό βιβλιάριο παρακολούθησης , που έφερε απαραιτήτως στο εξώφυλλο τη φωτογραφία της ιεροδούλου.  Πολλές απ αυτές αρνούνταν να πειθαρχήσουν στη σχετική διάταξη.

Σχετικές με το θέμα είναι οι παρακάτω διαταγές Νομαρχών.

ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΤΑΓΗ

Ο Νομάρχης Ρεθύμνης

«…………Πάσαι οι εξασκούσαι το επάγγελμα της πόρνης υποχρεούνται να επικολλώσιν εις μίαν εκ των σελίδων του εξωφύλλου του βιβλιαρίου ελέγχου της υγιεινής καταστάσεως αυτών, την φωτογραφίαν αυτών, ως εγένετο μέχρι τούδε , αι δε παραβάτιδες θα καταγγέλλονται και τιμωρώνται νομίμως……»

Εν Ρεθύμνω 18 Ιανουαρίου 1907

Ο Νομάρχης

Γ.Μαρής

 Ο τύπος υπήρξε ιδιαίτερα ευαίσθητος το θέμα και είναι συχνές οι αναφορές του στο μεγάλο αυτό Ιατροκοινωνικό πρόβλημα.

Ενδεικτικά παραθέτω μερικές απ΄αυτές:

« ΕΙΣ ΤΗΝ ΟΔΟ ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΚΥΡΙΕ ΜΟΙΡΑΡΧΕ! Έχουν κατασκηνώσει εις το ανώγειον της οικίας του Ζερβάκη , άνωθεν της Τραπέζης Αθηνών και της οικίας του κ Τζανάκη, ορμαθός γυναικών του Σαντάν , αι  οποίαι προς κοινόν σκάνδαλον και καταπατούσαι κάθε κανόνα ηθικής και καλαισθησίας, εξέρχονται εις το μπαλκόνι της οικίας με ρόμπες, αγνούμεν ποίας χρήσεως.

Αφού ο ιδιοκτήτης δεν σέβεται το κοινόν, δεν του επιβάλλετε εσείς κύριε Μοίραρχε σεβασμόν?

ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ 25 ΜΑΡΤΙΟΥ 1912

« ΟΙ ΚΑΠΗΛΟΙ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ:…εστία ηθικού μολύσματος εν τη πόλει μας, είναι ιδία τα πολυάριθμα καφφωδεία. Δεν ομιλούμεν περί των νυκτερινών εκείνων μουσικών κέντρων, όπου τουλάχιστον κόραι με σεμνήν την περιβολήν και τη στάσιν, δύνανται να ψυχαγωγήσουν το κοινόν,…..Η πόλις μας από πολλού έχει κατακλυσθεί από τοιαύτα διαφθορεία, όπου γύναια αναιδέστατα , εψιμυθιωμένα και ασέμνως ενδεδυμένα, δια προκλητικών του σώματος κινήσεων παρασύρουν τον κόσμο εις τον βόρβορον της εξαχρειώσεως….Την απώλειαν δε των ηθικών κεφαλαίων συνοδεύει η χρηματική αφαίμαξις των απλοϊκών , οι οποίοι ως αντάλλαγμα λαμβάνουσιν ου μόνον ολέθρια διδάγματα, αλλά και νόσους…

(Εφημ.ΕΛΠΙΣ 23/9/1910)

Οι επίμονες διαμαρτυρίες του τύπου στις Αρχές αλλά και το γεγονός οι κοινωνικές και νοσηρές επιπτώσεις από την δραστηριότητα των ιεροδούλων έπαιρναν καθημερινά και μεγαλύτερες διαστάσεις, οδήγησαν τελικά στο κλείσιμο των καφφωδείων , γύρω στα 1910.

Αλλά ενώ τα κέντα έκλεισαν πολλές «αοιδοί» εξακολουθούσαν να παραμένουν στις πόλεις της Κρήτης, αναπτύσσοντας τις δραστηριότητές τους , έστω και χωρίς καφφωδεία.

 «ΑΟΙΔΟΙ ΧΩΡΙΣ ΚΑΦΦΩΔΕΙΑ : Από δύο και πλέων μηνών , τα καφφωδεία έκλεισαν. …Αλλά είναι δυνατόν να μας πληροφορήσουν οι αρμόδιοι, πως συμβιβάζουν τότε την ύπαρξιν αοιδών άνευ καφφωδείων, επιτρέποντες εις ταύτας να περιφέρονται ανά την πόλιν και να παραμένουν εις ταύτην επί τοσούτον χρόνον και τέλος με αναίδειαν κυνικήν να εγκαθίστανται χαριεντιζόμενοι μετά του μεν ή του δε αναγώγου εις τας πλατείας και τα κέντρα εν γένει της πόλεως?.....»

Εφημερ. ΙΔΗΣ 4/9/1910

Όμως οι «κρύφα» δραστηριότητες των ιεροδούλων συνεχίστηκαν με σοβαρές κοινωνικές και υγειονομικές επιπτώσεις

«ΦΡΕΙΚΩΔΕΙΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ:  Χωρίς να θέλωμεν το παράπαν μα θίξωμεν τον δραστήριον άλλωστε Μοίραρχο Ηρακλείου, αναφέρομεν ότι εις πολλές οικίες ενδιαιτώνται γυναίκες υπόπτου διαγωγής, αι οποίαι ως τοιαύται δεν υποβάλλονται εις ιατρικήν εξέτασιν , προς ανυπολόγιστον ζημίαν του κόσμου, όστις ανύποπτος εντελώς συναγελάζεται μετ΄ αυτών. ……Αλλά και εις αυτά τα χαμαιτυπεία, εις τα οποία δις της εβδομάδος γίνεται επιθεώρησις των εν αυτοίς διαβιούντων γυναικαρίων υπό του κ.Αστυάτρου, δεν φαίνεται καθ΄ ολοκληρίαν βασιλεύουσα η απαιτούμενη καθαριότης.  Και συμβαίνει πολλάκις , τοιαύτα μισητά γύναια εξαπατώντα τεχνιέντως τον ενεργούντα την εξέτασιν ιατρόν, να αφίενται ως εντελώς υγιά δια να δωρήσωσι κατόπιν εις τον πρώτον τυχόντα τερατώδεις ασθενείας…»

Εφημ. ΙΔΗΣ 4/9/1910

Αποσπασματικές πληροφορίες από τον τύπο , αλλά και αντικειμενικά στοιχεία , οδηγούν στο συμπέρασμα , ότι το πρόβλημα των αφροδισίων νόσων στην Κρήτη της εποχής εκείνης, ήταν ιδιαιτέρως σοβαρό. Το γεγονός της ύπαρξης ειδικών παραρτημάτων «των συφιλιδικών γυναικών» στα νοσοκομεία Ηρακλείου και Χανίων με ειδικό προϋπολογισμό λειτουργίας και ο διορισμός ειδικών γιατρών για την παρακολούθηση των κοινών γυναικών στα Χανιά , Ρέθυμνο , Ηράκλειο και Νεάπολη Λασιθίου, δίδει το μέτρο των φροντίδων της Κρητικής Πολιτείας για το ζήτημα αυτό.  Πρέπει να αναφερθεί , ότι μεγάλος αριθμός ιδιωτών γιατρών, είχαν ως κύρια ασχολία τη θεραπεία των αφροδισίων

Ακόμη και πρακτικοί γιατροί ασχολούνταν με το θέμα αυτό. Ένας τέτοιος καλός φαίνεται θεραπευτής , ήταν ο Τουρκοκρητικός Τεϊφίκης στο Ηράκλειο που η λαϊκή μούσα τον αποθανάτισε με το στίχο

« Να πάω θέλω στο γιατρό της χώρας τον Τεφίκη

   Να μου γιατρέψει το σεβντά και τ΄  άλλο ρεζιλίκι*»   (* εννοεί τη Βλεννόρροια)

Πηγή : Μανόλης Ε.Δετοράκης

(Φροντίδες της Κρητικής Πολιτείας για τη δημόσια Υγεία 1905-1913)

Λύκτος τόμος 2^ος (1986-87)